3.1.2.Lebensraum en het Molotov Von Ribbentroppact

Het was duidelijk voor de andere Europese landen dat Hitler onbetrouwbaar was. Er werd voorgenomen om paal en perk te stellen aan de expansiedrang van Duitsland, want die bleek nog niet gestild. Hitler had zijn pangermanistische doeleinden bereikt en beweerde nu te streven naar ‘Lebensraum’ voor dat Duitse volk. Lebensraum benoemde hij als een ruimte voor het Arische volk waarin ze hun ‘natuurlijke positie’ opeisen. Eigenlijk was het vooral noodzakelijk omdat Duitsland het economisch moeilijk had door zijn zware investeringen in het leger

Op deze Duitse propagandaposter zie je hoe Hitler de bevolking klaarstoomde om 'Lebensraum' of 'levensruimte' te veroveren voor zichzelf. De verovering van Polen (het donkerrode gedeelte), was maar het begin van zijn plan.

Het Verenigd Koninkrijk waarschuwde Duitsland dat er geen uitbreiding mocht komen ten nadele van Polen, zoals Hitler had vooropgesteld in zijn boek ‘Mein Kampf’. Hij wilde dit echter wel. Om deze doelstelling te behalen, moest Hitler echter een bondgenoot vinden en hij vond een eigenaardige bereidwillige: Stalin.

Het was bevreemdend voor de wereld dat Hitler amper zes jaar na het veroveren van de macht in Duitsland het molotov von ribbentroppact (een niet-aanvalsverdrag) afsloot met de Sovjet-unie omwille van meerdere redenen:

  1. Vanuit Duitse kant was er een diepgegronde haat tegen het communisme (denk aan het anti-kominternpact!). Toch schoof hij dit aan de kant, omdat hij zonder dit pact zijn oorlog met Polen (en daarmee de Tweede Wereldoorlog) niet had kunnen starten. Dan was de kans te groot geweest dat hij op (a) twee fronten oorlog moest voeren (tegen Frankrijk en GB aan de ene kant en de Sovjet-unie aan de andere).
  2. De Sovjet-Unie had van hun kant Duitsland al vrij snel als een bedreiging erkend. Communistische partijen reageerden fel op de haat en vervolgingen van de nazi's. Toch sloten ze een verdrag af omdat:

(a) De Sovjet-Unie zocht toenadering in West-Europa, vooral bij Groot-Brittannië en Frankrijk, maar hier was de angst voor het communisme zo diepgeworteld dat ze de Sovjet-Unie links lieten liggen. Deze landen lieten de Sovjet-Unie bijvoorbeeld buiten de onderhandelingen die uitmondden in het Verdrag van München in 1938.

(b) Bovendien was er ook een sterk wantrouwen onder de leiders van de Sovjet-Unie jegens het westen; men herinnerde zich nog Napoleon, de eerste wereldoorlog en de westelijke steun aan de Witten tijdens de Russische Burgeroorlog.

(c) Als laatste stond het Britse liberale vrijemarktdenken haaks op de communistische ideologie. Het gevolg was dat Stalin toenadering zocht tot Duitsland om zich ‘veilig te stellen’.


Het Molotov Von Ribbentroppact https://www.youtube.com/embed/u9ubkDpusUU

Het Molotov von Ribbentroppact was dus een niet-aanvalsverdrag tussen Nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie uit 1939. Door het zogenoemde ‘Duivelspact’ werd Oost-Europa tussen de twee grootmachten verdeeld en ontstonden er dus meer en meer twee blokken die tegenover elkaar stonden. Het feit dat deze twee blokken besloten elkaar niet aan te vallen, maakte de dreiging voor West-Europa natuurlijk nog groter, want ze zouden zich niet richten op elkaar. Nog belangrijker was echter dat er een geheime clausule werd afgesproken in het pact dat Polen en Oost Europa onder de twee grootmachten verdeelde. De wereld kon nu enkel nog wachten tot de oorlog uitbrak. Dat gebeurde op 1 september 1939, wanneer Duitse troepen Polen binnen vielen.