Stap 2

Verdroging en verzilting
Nederland heeft twee grote problemen die met water te maken hebben: verdroging en verzilting. De afgelopen vijftig jaar is het grondwaterpeil op veel plaatsen in Nederland tientallen centimeters tot wel een meter gedaald. Het gevolg daarvan is verdroging van de bodem. Er zijn drie oorzaken voor het dalen van het grondwaterpeil:

  1. We gebruiken grondwater voor de drinkwatervoorziening, voor de industrie (voornamelijk koelwater voor machines) en het besproeien van gewassen.
  2. De landbouw zorgt voor het afwateren van de grond. Voor de akkerbouw is het namelijk vaak handig om een stevige droge grond te hebben omdat landbouwmachines dan beter kunnen ploegen.
  3. Door een toename van asfalt en beton in de stad kan regenwater de grond minder makkelijk bereiken. Het regenwater wordt wel opgevangen, maar meestal gelijk afgevoerd naar rivieren en kanalen. Het krijgt niet de gelegenheid in de bodem te zakken en daar het grondwater op peil te houden.

Het natuurpark de Groote Peel (zie afbeelding), in Noord-Brabant en Limburg, is een van de meest vogelrijke plaatsen van West-Europa. Dit hoogveengebied wordt omgeven door landbouwgronden die tot 1993 aan afwatering deden om de grondwaterstand te verlagen. Daarnaast werd er tijdens droge zomers ook nog grondwater opgepompt voor besproeiing van akkers.

Zo ontstond er een verschil in grondwaterstand van anderhalve meter tussen de Groote Peel en zijn omgeving. Het gevolg is dat de Groote Peel aan het verdrogen is. De overheid heeft ruim vier miljoen euro uitgegeven om de verdroging van de Groote Peel tegen te gaan, maar nog zonder veel succes.

 

 

Verzilting

In het westen van Nederland bestaat een ander probleem met het water. Daar is sprake van verzilting: het steeds zouter worden van de bodem. Voor een deel is dat een natuurlijk proces, waar de mens geen invloed op heeft. Zout water kan de bodem indringen bij overstromingen vanuit zee of als zeewater ondergronds de bodem indringt.

Waar we wel invloed op hebben is het onttrekken van zoet water aan een zogenaamde zoetwaterzak die we vaak in de duinen aantreffen. Een zoetwaterzak is een reservoir met zoet water dat drijft op brak en zout water. Als we zoet water onttrekken aan een zoetwaterzak voor drinkwaterwinning, blijft er minder zoet water over en stijgen het brak en zout water naar boven, naar het grondwater.
Bekijk het filmpje.



Vragen

  1. Welke twee zaken hebben gezorgd voor verdroging van de Groote Peel?
  2. Welke maatregelen zijn genomen om de verdroging tegen te gaan?
  3. Welke maatregelen zijn genomen om de verzilting tegen te gaan?

 

 

Waterschaartste terugdringen

Het is moeilijk om het watergebruik terug te dringen in gebieden met waterschaarste. Landbouw- en industriebedrijven kunnen waterbesparende maatregelen invoeren, maar niemand wil dat zij hun productie verminderen. Dat zou leiden tot minder export, minder werk en minder inkomen. In veel gebieden met waterschaarste groeien de bevolking en de bedrijven. Daar neemt de vraag naar water dus nog altijd toe.

Er bestaan wel oplossingen voor de waterschaarste, maar de meeste hebben ook nadelen. Enkele voorbeelden van oplossingen:

* Aquifers, dit zijn afgesloten delen in de ondergrond die grondwater bevatten, (zie bron 2) Vaak      is dit fossiel water, dit water dat al vele duizende jaren oud is. Bij waterbronnen komt dit water      aan de oppervlakte. Het is ook mogelijk om water uit een aquifer met een put omhoog te halen.    Vooral in het Midden-Oosten zijn aquifes belangrijk voor watervoorziening. De aquifers worden      langzaam weer aangevuld met water, maar dat gaat niet snel genoeg. Aquifers raken daarom        op den duur uitgeput.


 

* Stuwdammen zorgen ervoor dat water blijft staan in een groot, kunstmatig meer. In gebieden        waar de de neerslag in een deel van het jaar valt, zorgen stuwdammen ervoor dat er ook in de        rest van het jaar water is. Een nadeel is dat de aanleg van een stuwmeer een grote inpact heeft    op een gebied.

 

 

* Een ontziltingsinstalatie kan drinkwater van zeewater maken. Dat kost wel heel veel energie en   is daardoor er duur. Deze instalaties vind je vaak in het Midden-oosten.

 

 

 

Vragen:

1. Wat is het nadeel van een stuwdam?

2. Waarom vind je veel ontziltingsinstalaties in het Midden-Oosten?