Boek 6 - havo 4

Nederlands verslag boek 6                                                                                   standaard verslag

Samenvatting:
Recensie door Olivier Rieter

De man zonder ziekte van Arnon Grunberg gaat over een jonge ambitieuze Zwitserse architect met Indiase roots, Samarendra Ambani, voor zijn vrienden Sam. De kern van Sams identiteit definieert hij negatief. Deze wordt namelijk gevormd door ´het gebrek aan ziekte. Hij heeft geen rolstoel nodig, geen permanente verzorging, hij is heer en meester over zijn eigen lichaam.´ (8) Hierin verschilt hij van zijn jongere zus Aida, die kampt met een langzaam erger wordende spierziekte, waarvoor geen genezing is, behalve misschien via een dure methode in de Verenigde Staten. Sam is niet tevreden over zichzelf: ´De afwezigheid van ziekte in zijn leven was geen zegen, maar een verborgen gebrek. Hij had altijd genomen, zonder ooit iets terug te geven. Hij besloot een architect te worden die gaf, een genereuze architect.´ (23) ‘Hij wil geen architectuur maken die boven de mensen staat, die macht wil uitoefenen, maar architectuur die naast de mensen staat, die iets terug geeft.’  (35)

Het boek gaat onder meer over hooggestemde idealen over kunst en cultuur en hun nut voor de mens. Grunberg lijkt te willen tonen hoe zulke idealistische denkbeelden totaal verkeerd kunnen uitpakken in een gepolitiseerde wereld vol geweld en haat. Sam wordt door Grunberg twee maal naar het Midden Oosten gestuurd. De eerste keer naar Irak, omdat hij denkt dat hij meedingt in een wedstrijd om een operagebouw in Bagdad te ontwerpen, om Puccini naar de Irakezen te brengen. De tweede maal gaat hij naar Dubai, om een enorme bibliotheek te bouwen, die alle boeken van de wereld moet bevatten. Beide keren loopt Sams reis uit op een persoonlijk drama. Hij wordt gevangen genomen en aangezien voor een spion. De eerste keer wordt hij nog verlost uit zijn gevangenschap, de tweede keer verloopt anders.

De niet meer gelovige Sam wordt ertoe gedwongen terug te komen op zijn haast religieuze visie op de heilzaamheid van kunst: vroeg in de roman lezen we het volgende: ´Waar eens God zat, zat nu de kunst; een god zonder tanden vermoedde Sam, maar wel met een liefdevolle glimlach. Kunst bijt niet.´ (19) Dat is, zo blijkt, een naïeve gedachte. Als Sam naar Irak afreist doet hij dit in de veronderstelling dat het ergste daar wel achter de rug is. Hij wil helpen bij de wederopbouw. Hij ziet voor zichzelf en andere architecten een grote rol: ´Oorlog vernietigde mensen en hun huizen. Architecten bouwden huizen, zij stonden tegenover oorlog zoals de arts tegen de dood.´ (22) Volgens zijn compagnon Dave neemt Sam de architectuur echter te serieus, hij moet deze meer als spel zien, zoals een kind met zijn blokken speelt. (127)

Sam is een leerling van de bekende architect Max Fehmer. Hij denkt soms dat hij deze kan evenaren of overtreffen. Fehmer stelt in het boek het volgende:´De kracht van een architect is zijn talent, waarvan je zijn naïviteit moet aftrekken. Je kunt er een vergelijking voor opstellen: k=t-n´ (62/63) En ook: ´De architect moet de mensen niet verbeteren, hij moet ze bij de hand nemen en leiden´ (62) Hiermee is Sam het niet eens. Het gaat bij hem steeds ook om ‘de actieve interpretatie van de gebruiker.’ (192) De architect moet niet te dwingend zijn.

De man zonder ziekte is onder meer een roman over kunst- en architectuurvisies en hun rol in een onoverzichtelijke wrede wereld. Grunberg sprak in voorbereiding op het schrijven van het boek met diverse architecten, onder wie Rem Koolhaas. Het personage Max  Fehmer stelt: ´In onze wereld is identiteit fastfood. Architectuur moet meer willen zijn dan de tomaat op de hamburger, architectuur moet de keuken zijn waar de hamburger wordt gebakken. De architect beïnvloedt de identiteit van de gebruikers van zijn gebouwen, zijn bruggen, zijn torens. De architect is er niet alleen om mensen een dak boven het hoofd te geven, voor een dak hebben ze genoeg aan een tent, daarvoor hebben ze geen architect nodig´ (19/20). Voor Fehmer is iedere burger een architect, omdat iedereen dagelijks met architectuur wordt geconfronteerd, dit in tegenstelling tot de visies van filosofen en sociologen, waarmee mensen maar zelden in aanraking komen. (20) De architect heeft dus zowel grote invloed als grote verantwoordelijkheid.

Sam ziet in de eerste helft van de roman een connectie tussen schoonheid en idealisme. Hij  herinnert zich instemmend een uitspraak van een docent kunstgeschiedenis die zei: ´Geen ethiek zonder esthetiek. Wie de esthetiek verwaarloost, kan vroeg of laat ook de ethiek begraven.´ (50)

Wat later in de tekst, als hij de futiliteit van zijn Irakmissie begint in te zien, komt hij tot een hard zelfverwijt: ´Hij is naïef geweest, en naïviteit is erger dan domheid, erger zelfs dan slechtheid.´ (62). Het is een mening waarmee men het hartgrondig oneens kan zijn. Sam handelt in de rest van het boek ook niet alsof hij dit inzicht daadwerkelijk tot zich heeft laten doordringen.

Het boek gaat minder over trauma dan misschien mogelijk was geweest. Nadat hij na zijn eerste gevangenschap uit Irak terug is in het veilige Zwitserland vraagt Sam zijn vriendin om op hem te urineren en hem ´hond´ te noemen, zoals in gevangenschap geschiedde. Echt over het gebeurde praten wil hij niet: ´Praten maakte de dingen in de regel alleen erger. Als iets genezend is, is het zwijgen.´ (101)
Bron: https://www.literairnederland.nl/de-man-zonder-ziekte-arnon-grunberg/

Belangrijke gebeurtenissen:
De eerste belangrijke gebeurtenis is de uitnodiging die Sam krijgt voor de ontwerpwedstrijd in Irak, vervolgens is een belangrijke gebeurtenis de ontvoering/gevangen zetten van Sam. Verder heb je het moment dat het Rode Kruis hem vindt en hem mee naar huis neemt, het moment waarop hij een van de beveiligers uit Irak in Zwitserland ziet, de mail van weer iemand die hij niet kent.

Informatie schrijver:
Auteur Arnon Yasha Yves Grunberg werd in 1971 in Amsterdam geboren. Hij woont en werkt in New York City.

Grunberg werd op de leeftijd van zeventien uit de middelbare school gezet. Hij begon zijn eigen uitgeverij Kasimir , gespecialiseerd in niet-Arische Duitse literatuur, op negentienjarige leeftijd, acteerde en schreef toneelstukken. Toen hij nog maar drieëntwintig jaar oud was, werd zijn eerste roman Blue Mondays een bestseller in Europa en won hij de Anton Wachter-prijs. Het is vertaald in dertien talen.

Zijn roman Silent Extras werd in 1997 uitgegeven en heeft meer dan 100.000 exemplaren verkocht.

In 1998 schreef hij de roman Heilige Antoniusvoor de Nederlandse 'Week van de boeken'. Er zijn 701.000 exemplaren gepubliceerd. Zijn verzameling essays getiteld The Comfort of Slapstick werd hetzelfde jaar gepubliceerd.

Zijn eerste scenario, The Fourteenth Chicken , werd in de herfst van 1998 uitgebracht als een film, samenvallend met de première van You Are Also Very Attractive When You Are Dead , een toneelstuk dat Grunberg schreef voor Duitse en Israëlische acteurs en dat werd opgevoerd in Düsseldorf en Tel Aviv.

Grunberg's roman Phantom Pain werd in 2000 uitgegeven en won de AKO-prijs, het Nederlandse equivalent van de Booker. De Engelse vertaling van deze roman stond op de shortlist voor de International IMPAC Dublin Literary Award in 2005.

Grunberg heeft in opdracht van de stad Rotterdam en de uitgeverij Athenaeum-Polak & van Gennep een eigentijdse versie van Erasmus 'In Praise of Folly geschreven. Dit boek, In Praise of Mankind , verscheen in 2001 en won een jaar later de Golden Owl Award voor het beste boek. In 2001 vond ook de publicatie plaats van Amuse-Bouche , een verzameling van zijn korte verhalen.

Onder de naam Marek van der Jagt schreef Grunberg de roman Het verhaal van mijn kaalheid , waarvoor hij voor de tweede keer de Anton Wachter-prijs won, een prijs voor de beste debuutroman. Hij werd de eerste schrijver in de geschiedenis van deze prijs die het twee keer had gewonnen. The Story of My Baldness heeft de Aspekte-prijs in Duitsland gewonnen.

Wederom onder de naam Marek van der Jagt, in 2002, publiceerde Grunberg het essay Monogamous , het essay dat dat jaar werd gekozen voor de 'Week van de boeken'. Een ander werk van Marek van der Jagt, de roman Gstaad 95-98 , werd in 2002 gepubliceerd en werd geïntroduceerd door Arnon Grunberg in Wenen.

In 2002 won Grunberg de Duitse NRW Literatuurprijs voor al zijn boeken die in het Duits waren vertaald, waaronder die van Marek van der Jagt.

In 2003 verscheen zijn roman The Asylum Seeker in Nederland en werd hij tot zijn beste roman tot nu toe uitgeroepen.

In 2004 publiceerde hij een verzameling korte verhalen, Grunberg Around the World , en een novelle, Monkey Grabbing Hold of Happines . In september 2004 werd zijn roman De Joodse Messias gepubliceerd.

In 2004 won hij de prestigieuze Bordewijk-prijs voor The Asylum Seeker.
Ook won hij voor deze roman voor de tweede keer de AKO-prijs. Grunberg is tot nu toe de enige auteur die deze prijs twee keer heeft gewonnen.

Van september 2004 tot november 2005 was hij de anchorman van het wekelijkse Nederlandse culturele tv-programma RAM .

In 2005 stond de Joodse Messias op de shortlist van zowel de Gouden Uil als de AKO-prijs.
In het voorjaar van 2005 gaf hij een masterclass aan de Technische Universiteit in Delft, over "de techniek van lijden". Najaar 2005 werd The Technique of Suffering gepubliceerd. Het boek bevat zijn lezingen en een beschrijving van de machines die de studenten onder zijn supervisie hebben gebouwd.

Ook in 2005 werd de Grunberg-bijbelgepubliceerd, de beste uit het oude en het nieuwe testament volgens Grunberg.

In hetzelfde jaar monteerde hij een verzameling verhalen uit Oost-Europa, Fear Defeats Everything .

In september 2006 werd zijn roman Tirzagepubliceerd. Met deze roman won hij zijn tweede Golden Owl Award en de Libris Prize. Het heeft meer dan 300.000 exemplaren verkocht.

Omdat I Desire You , een verzameling brieven, in 2007 werd gepubliceerd.

Zijn roman Our Uncle werd in september 2008 gepubliceerd.

Een verzameling van rapporten van 2006 tot 2008, Chambermaids en Soldiers , werd begin 2009 gepubliceerd.

In het najaar van 2009 verscheen The Betrayal of the Text , een verzameling van Grunberg's lezing over oorlog en waarheid, tijdens zijn gastlessen aan de Universiteit Leiden , evenals essays en korte verhalen van zijn studenten.

Hij was gastschrijver aan de Wageningen Universiteit in september en oktober 2009.

In december 2009 ontving Grunberg de Constantijn Huygensprijs voor zijn complete oeuvre, gevolgd door de Frans Kellendonk-prijs in 2010.

Zijn roman Huid en Haar (tand en nagel) werd in oktober 2010 gepubliceerd.

In het voorjaar van 2011 schreef Grunberg een toneelstuk, De Hollanders (geregisseerd door Gerardjan Rijnders), over de terugkeer van Nederlandse soldaten uit Afghanistan, voor studenten van de Amsterdamse Theaterschool. De première vond plaats in De Kleine Komedie in Amsterdam op 22 juni 2011.

Grunberg ontving in juli de Vlaamse KANTL-prijs voor zijn roman Tirza .

In oktober 2011 verscheen De Mensendokter .

In februari 2012 verscheen een eerste verzameling van de dagelijkse column van Arnon Grunberg in de Volkskrant, Voetnoot(Voetnoot).

In mei 2012 verscheen zijn roman De man zonder ziekte .

In februari 2013 verscheen Grunberg's verzamelde essays over film, Buster Keaton lacht nooit ("Buster Keaton lacht nooit").

In november 2013 werd een verzameling korte verhalen, Apocalyps , gepubliceerd.

In januari 2015 ging zijn toneelstuk Our Mothers in première.

De volgende maand kwam de novelle Het bestand uit.

Grunberg was een eredoctoraat aan de Universiteit van Amsterdam in januari en februari 2015.

In mei 2016 verscheen zijn roman Birthmarks .

Op 18 juni 2016 ging het toneelstuk The Future of Sex in première.

In januari 2017 ontving Grunberg de Gouden Ganzenveer, een prijs voor zijn grote bijdrage aan het geschreven woord.

In mei 2017 is Thuis ben je , een verzameling reisverhalen, verschenen.

1 juni 2017 was de première van De Mensheid, waarin Grunberg een van de hoofdrollen speelde.

Het stuk De tweede wereldoorlog einde vandaag ging in première op 4 mei 2018.

In september 2018 publiceerde hij de roman Goede mannen .

Het werk van Grunberg is vertaald in negenentwintig verschillende talen.

Hij schrijft rapporten, boekbesprekingen, columns en essays voor de NRC Handelsblad en de Volkskrant, een maandelijkse column voor het Belgische tijdschrift Humo ( The Mailbox of Arnon Grunberg ), voor Wordt Vervolgd , het Nederlandse magazine van Amnesty International en het tijdschrift Vrij Nederland ( Grunberg Helps ) en een wekelijkse column voor het tijdschrift VPRO Gids .

Regelmatig publiceert hij essays en verhalen in het literaire tijdschrift Hollands Maandblad .

Grunberg schreef ook een blog voor het online literaire tijdschrift Words Without Borders van 2005 tot 2010.

Hij droeg bij aan bijvoorbeeld The New York Times, The Times of London, L'Espresso, Internazionale, Aftonbladet, Tages-Anzeiger, Süddeutsche Zeitung, Der Standard, Die Welt, Die Zeit, Neue Zürcher Zeitung, SonntagsZeitung, Libération, Courrier International, Culture + Travel, Salon.com, n + 1 Magazine en Bookforum.

 

 

 

 

Eigen mening:
Ik vond het boek De Man Zonder Ziekte van Arnon Grunberg een leuk en op sommige stukken een spannend boek. Wat ik leuk vond aan het boek was het verhaal, een Zwitser die wordt uitgenodigd voor een wedstrijd in Irak waar eigenlijk nog gewoon oorlog is. Verder zit de spanning in de stukken op momenten wanneer je zelf ook echt geen idee hebt wat er zo kunnen gebeuren. Je verplaatst je in de hoofdpersoon. Wel woorden er af en toe wel wat moeilijkere woorden gebruikt, niet woorden die heel belangrijk zijn om het verhaal te begrijpen. Ook zitten er stukken in het boek waarin de tijd in stappen gaat, wat niet altijd even duidelijk is. Maar ondanks deze dingen blijf ik het een leuk en spannend boek vinden.