De Aanslag
Harry Mulisch
Naam: Yancy Kivits
Datum: 11-1-2019
Docent: Mevrouw Klarenbeek
Klas: H4D
Samenvatting
Het is januari 1945, vlak voor de bevrijding. Anton Steenwijk en zijn familie zit zoals gewoonlijk stil in hun huis. Vlak voor het huis van de buren, de Kortewegs vind ’s avonds een aanslag plaats op de grootste verrader, Fake Ploeg. De Kortewegs verslepen het lijk naar het huis van de familie Steenwijk. De Kortewegs realiseren zich de consequenties als ze het lijk daar laten liggen. Dus ze besluiten het lijk weer terug te leggen, maar op dat moment komen de duister hun straat binnen rijden, en Anton’s broer vlucht weg met het pistool van Ploeg. Anton en zijn ouders worden aangehouden en meegenomen, alle drie apart. He laatste wat hij van zijn huis ziet, is dat het in brand wordt gestoken door de Duitsers. Later hoort hij pas dat zijn broer en zijn ouders al op diezelfde avond zijn geëxecuteerd. Anton wordt die nacht opgesloten in een politiecel, waar hij de cel deelt met een vrouw. Als hij vertelt wat er die avond gebeurt is, reageert zij erg heftig op zijn verhaal. Ze vraagt of hij weet wie er doodgeschoten is, en of hij weet wat die man op zijn geweten heeft.
Na die nacht ziet Anton zijn familie niet meer terug.
Hij gaat wonen bij zijn ook en tante in Amsterdam, daar groeit hij verder op. Na de middelbare school gaat hij studeren en wordt hij anesthesist. Nog tijdens zijn studie komt hij na een bezoek aan een feestje van een medestudent weer op de kade waar hij vroeger woonde. Als hij voor de open plek staat waar vroeger zijn ouderlijk huis stond, nodigt zijn oude buurvrouw hem uit om binnen te komen. Tijdens dat gesprek hoort hij dat er een monument is opgericht op de plek waar vroeger de aanslag had plaatsgevonden. Inderdaad vind hij op de plaquette de namen van zijn ouders en van zijn broer.
De derde episode vind plaats in 1956, waar veel gebeurt rondom het communisme. Tijdens een demonstratie komt hij vlak voor zijn huis in contact met Fake Ploeg, de zoon van de vermoorde hoofdinspecteur van de politie Fake Ploeg. Binnen vertellen ze elkaar wat hun beide is overkomen. Fake vind dat er geen verschil is tussen de dood van Anton’s ouders en de dood van zij vader destijds. Volgens hem waren ze allemaal onschuldig.
Deze episode vind plaats in 1966, Anton is inmiddels zes jaar getrouwd met zijn vrouw, Saskia de Graaff. Ze hebben elkaar leren kennen in Londen, en waren op slag verliefd op elkaar. Haar vader was toen ambassadeur in Athene, maar is nu gepensioneerd en de familie de Graaff woont in Gelderland. Tijdens een begrafenis van een vriend van Antons’ schoonvader, in een dorp ten noorden van Amsterdam, maakt Anton kennis met verschillende oude vrienden van zijn schoonvader, en met diversen oud-verzetsmensen. Ze zijn net als in de oorlog zeer antifascistisch. Zij vinden de gebeurtenissen uit de oorlog nog steeds actueel. Opeens hoort hij toevallig hoe iemand beschrijft hoe hij een ander had doodgeschoten terwijl hij diegene voorbij fietsen. Het blijkt inderdaad Fake Ploeg te zijn, waar de mannen het over hebben. De man in kwestie heet Cor Takes, in de oorlog gebruikte hij de schuilnaam Gijs. Cor vond Fake een hufter, en hij staat dan nog steeds achter zijn daad om hem neer te schieten. Hij zegt wel dat het zeer spijtig is dat er represailles opgetreden waren, maar zoiets was nu eenmaal onvermijdelijk. Dan vraagt Cor of Anton eigenlijk wel wist waarom ze het lijkt versleept hadden naar hun huis, en het niet gewoon hadden laten liggen. Anton heeft daar geen idee van. Opeens vertelt Cor dat hij tijdens die aanslag niet alleen was, hij en een vriendin. Anton begrijpt op dat moment dat dat de vrouw was waarmee hij in de cel had gezeten die avond van e aanslag op Fake Ploeg. Voor Cor is het natuurlijk een grote verrassing dat Anton hem gekend heeft, en wil alles weten wat ze die avond gezegd heeft. Anton kan zich alleen nog maar herinneren dat ze gewond was. Haar gezicht heeft hij in de donkere cel niet gezien. Van Cor vermeent hij dat ze Truus Coster heette. Drie weken voor de bevrijding is ze geëxecuteerd in de duinen. Na de begrafenis beseft Anton dat hij toch een beeld heeft van hoe Truus er uit moet gezien hebben: ze moet heel erg op Saskia lijken, en dat is ook de reden dat hij verliefd is geworden op Saskia. Anton gaat Takes opzoeken in Amsterdam. Voor Takes is de oorlog nog helemaal niet afgelopen, dat blijkt wel als hij een artikel laat zien waarin staat dat het voormalig hoofd van de Gestapo in Nederland wegens ziekte is vrijgelaten. In een kamer hangt ook nog een kaart met daarop de oorlogsfronten ingetekend zoals die op het eind van de oorlog waren. Aan de want ziet hij dan opeens een foto van een vrouw: ze lijkt inderdaad sprekend op Saskia. Het blijkt dus toch Truus te zijn.
De laatste episode speelt in 1981. en Anton is inmiddels hertrouwd met Liesbeth, nadat hij gescheiden is van Saskia. Hij heeft naast een dochter uit het huwelijk met Saskia ook een zoon met Liesbeth, Peter. Met zijn dochter Sandra is hij nog een keer bij het monument op de kade geweest en op de begraafplaats in Haarlem bij het graf van Truus. Sandra begreep niet waarom hij zo vriendelijk over Truus sprak. Anton reageerde toen met de woorden: 'Iedereen heeft gedaan wat hij heeft gedaan en niets anders'. Tijdens dit zeggen beseft Anton dat deze woorden van Truus waren geweest.
Het boek eindigt met de ontmoeting tussen Anton en Karin Korteweg, zijn oude buurmeisje, tijdens een demonstratie tegen de atoombewapening. Van Karin hoort hij het laatste antwoord dat hij altijd al had willen weten: de reden dat Ploeg niet voor het andere huis werd gelegd in de straat was dat daar joden ondergedoken zaten. En dat had niemand geweten.
Analyse
Het boek bestaat uit 246 pagina’s en bestaat uit 6 hoofstukken.
Het verhaal speelt zich af in de laatste maanden van de 2e wereldoorlog in Nederland, in de maand Januari 1945.
Het verhaal speelt zich chronologisch af, maar er zitten wel flashbacks in. Er word veel tijd tussen de hoofdstukken gestopt.
Het verhaal word vertelt in het hij-zij perspectief. Je krijgt bij sommige personen zijn of haar gevoelens te horen en wat die persoon ziet of hoort.
Het boek is een roman en het thema is oorlog meer ook een beetje een detective. Anton wil namelijk uitzoeken hoe het nou allemaal eigenlijk zit en wat er dus allemaal gebeurd is op de nacht van de aanslag.
Informatie Schrijver
De schrijver van De Aanslag is Harry Mulisch.
Harry Mulisch is geboren op 29 Juli 1927 in Haarlem en gestorven op 30 Oktober 2010 in Amsterdam. Hij heeft 2 vrouwen gehad, samen had hij met deze vrouwen 3 kinderen.
Hij heeft vele boeken geschreven en heeft daarvoor ook veel prijzen ontvangen, waaronder de P.C Hooftprijs. Zijn boeken worden over de hele wereld gelezen, zijn boeken zijn in veel verschillende talen vertaald. Hij schreef ook theater stukken en poëzie. Een paar bekende boeken zijn:
En zo zijn er nog veel meer boeken waar hij bekend om staat.
Het boek: De Aanslag. Is in maar liefst 20 talen vertaald.
Harry Mulisch is een van de belangrijkste schrijvers uit de Nederlandse Literatuur.
Op zijn 50e verjaardag werd Mulisch: Ridder van Oranje Nassau.
Eigen mening
Ik vond dit boek een zeer goed geschreven boek. Dit was een boek waar ik wel een in ging zitten. Ik snapte goed wat er gebeurde en leefde mee met de hoofdpersoon Anton.
Het is een mooi verhaal en het is leuk geschreven. De personages waren goed bedacht en wist wie iedereen was.
Dit verhaal maakte ook mijn fantasie los, omdat ik dingen voor mij zag van wat ik las in het boek. Bijvoorbeeld al meteen bij het eerste stuk van het verhaal wanneer de aanslag word gepleegd.
Maar ook wanneer Anton in de cel terecht komt met de vrouw die hij niet kent.
Of het eind wanneer Anton met een demonstratie mee loopt.
Het was ook niet zo’n heel lang boek dat was ook wel fijn. En het leesden makkelijk weg. Voor je het wist had je zo weer 10 bladzijdes gelezen.
Het is dus zeker een boek om aan te raden. Ook voor mensen die niet zo van lezen houden.
Bronnen
https://educatie-en-school.infonu.nl/samenvattingen/857-boekverslag-de-aanslag.htm
https://www.debezigebij.nl/auteurs/harry-mulisch/