nieuwe ontwikkelingen (literatuur vanaf 1980 - nu)
Nadat in de jaren 60 en 70 alles beschreven en losgelaten is, wordt het voor de nieuwe schrijvers steeds moeilijker om zich te onderscheiden. Vanaf de jaren 80 wordt het daarom ook steeds moeilijker om over stromingen te spreken. Wel zijn er een aantal nieuwe ontwikkelingen te zien die tot op de dag van vandaag van invloed zijn.
feminisme
Tot aan 1980 domineren de mannen het auteursveld. Er zijn tot die tijd wel vrouwen die succes hebben met schrijven, maar ze vormen een minderheid. De afgelopen jaren komt daar langzaam een verandering in en beginnen vrouwen een grotere rol te spelen in de boekenlijsten. Ook aanverwante thema’s, zoals het feminisme of onderdrukking van vrouwen komen steeds meer terug in boeken. Een voorbeeld is Renate Dorrestein.
schrijvers met immigratieachtergrond
Er komen steeds meer Nederlandstalige schrijvers die niet in Nederland of Vlaanderen geboren zijn. Of wier ouders hier niet geboren zijn. In hun werk kan het gaan over wat ‘thuis’ dan nog betekent. Of over identiteit: wordt die bepaald door je afkomst, of door de cultuur waarin je woont?
In 1996 werd het eerste boek van Hafid Bouazza, De voeten van Abdullah, met enthousiasme ontvangen. De sprookjesachtige inhoud van het boek was verrassend, maar het was vooral het taalgebruik dat de aandacht trok. Want Bouazza was geen ‘gewone’ schrijver maar een van de eerste auteurs van Marokkaanse afkomst die een ‘echt literair’ werk schreef in het Nederlands. Bouazza werd dan ook veel gevraagd voor interviews in kranten en tijdschriften waarin hij steeds dezelfde boodschap herhaalde: ‘Ik ben een Nederlandse schrijver’.
Kader Abdolah, in 1985 gevlucht uit Iran voor het bewind van de ayatollahs, beschrijft hoe moeilijk het is om voet aan de grond te krijgen in een nieuw land en een compleet andere cultuur. Bovendien kan hij als politiek vluchteling niet terug, zelfs niet wanneer zijn vader is gestorven en hij die zou willen begraven: ‘Wie wegvlucht, laat alles achter. Er is dus geen vader, geen bed, geen dode.’
In Abdolahs boeken komen veel aspecten terug die in andere immigrantenliteratuur ook een rol spelen. Bijvoorbeeld de vraag naar de rol van de identiteit en die van locatie. Identiteit, omdat de confrontatie met de nieuwe cultuur de vraag oproept wat die eigenlijk inhoudt. Wie ben je als je geen inbedding meer hebt in je eigen taal en je familie? Als het geloof waarmee je opgevoed bent zo anders is dan wat de mensen om je heen geloven?
generatie Nix
De term Generatie Nix is een verzamelnaam voor diverse jonge, Nederlandse schrijvers die in de jaren negentig debuteerden. Auteurs die vaak onder de noemer Generatie Nix worden geplaatst zijn bijvoorbeeld Ronald Giphart, Arnon Grunberg en Joost Zwagerman. Overeenkomsten tussen deze auteurs zijn de nihilistische thematiek en de vaak rauw-realistische stijl, met als onderwerpen popcultuur en seksualiteit. Literatuur heeft het moeilijk in deze tijd. Zij moet meer dan vroeger concurreren met massacultuur als televisie. Uitgevers leggen daarom steeds meer nadruk op de commerciële kant van hun vak: boeken moeten nu eenmaal verkocht worden. Niet alle schrijvers verzetten zich tegen die commercialisering.