Delier

Een delier is een acute verwardheid die binnen enkele uren tot dagen is ontstaan. Het ene moment is de verwardheid erger dan het andere.

Het komt vooral voor bij ouderen, met name tijdens een ziekte of na een operatie, en bij patiënten in de stervensfase. Maar ook jongere mensen kunnen een delier krijgen, bijvoorbeeld bij diabetes mellitus.

Een delier komt altijd door een of meer lichamelijke oorzaken (een ziekte of ontregeling). De huisarts zoekt eerst naar de oorzaak of oorzaken. Vaak kan de oorzaak behandeld worden waardoor het delier verdwijnt. Soms is de oorzaak niet direct duidelijk of kan deze niet goed worden behandeld.

Het herstel heeft tijd nodig. Ook bij behandeling van de oorzaak kan het delier nog enige tijd blijven bestaan.

Wat zijn de verschijnselen van een delier?

Iemand met een delier gedraagt zich plotseling anders dan normaal. Hij of zij:

Iemand met een delier kan door deze verschijnselen onrustig worden of juist stil, of afwisselend onrustig en stil:  

Onrustig en opgewonden: een patiënt die in bed ligt kan aan de lakens gaan plukken of proberen uit bed te stappen. Door de wanen en hallucinaties wordt hij achterdochtig, schrikachtig, kwaad of agressief. Voor de omgeving is het vaak moeilijk hiermee om te gaan.

Stil en teruggetrokken: de patiënt staart voor zich uit of maakt moeilijk oogcontact.

Afwisselend onrustig of stil: de patiënt is bijvoorbeeld overdag heel rustig en teruggetrokken, maar raakt in paniek zodra het donker wordt en is dan moeilijk te kalmeren.

 

Hoe ontstaat een delier?

Allerlei situaties kunnen ervoor zorgen dat iemand een delier krijgt:

 

Verpleegkundige interventies bij een delier

De omgeving weet vaak niet hoe ze moet reageren op iemand met een delier. Het is belangrijk om te weten dat iemand met een delier zich in de eigen vertrouwde (woon)omgeving vaak het veiligst voelt. Dit geeft minder aanleiding voor angst en paniek. Familie, vrienden en buren kunnen dus veel doen om de patiënt te helpen. Hier volgen enkele tips:

 

Behandeling van de oorzaak van een delier

Het belangrijkste bij een delier is om de oorzaak van het delier te behandelen.

Dat betekent bijvoorbeeld:

 

Medicijnen voor een delier

Door de oorzaak van een delier aan te pakken, kan een delier verdwijnen. Dan zijn medicijnen tegen een delier niet of maar kort nodig.

Soms is iemand zo in de war of zo angstig dat de arts haloperidol voorschrijft. Dit middel werkt vaak goed tegen verwardheid.

Soms schrijven artsen tijdelijk ook benzodiazepinen (slaappillen) voor om een patiënt met een delier te kalmeren. Dat kan bijvoorbeeld ook helpen bij mensen die een delier krijgen nadat ze plotseling met alcohol zijn gestopt.

 

Hoe gaat het verder met een delier?

Hoe lang een delier duurt, hangt erg af van de oorzaak. Zo kan soms door behandeling van een blaasontsteking een delier binnen een paar dagen verdwijnen.
Bij ouderen kan het herstel na een delier wel eens tegenvallen. Soms blijft iemand verward of vergeetachtig. Het kan zijn dat hij de medicijnen, bijvoorbeeld tegen de verwardheid, dan langere tijd moet slikken.

Veel mensen die een delier hebben gehad kunnen zich later weinig van die periode herinneren. Als het delier voorbij is, is het goed om het delier na te bespreken. Dan kan er ondervonden worden wat de daadwerkelijke oorzaak is geweest en kan er eerder op geanticipeerd worden. Daarnaast is het van belang dat je de zorgvrager hoort, bij een delier komen regelmatig gevoelens van schaamte naar boven omdat men zich anders dan gebruikelijk heeft gedragen.

 


Beeldvorming
Bekijk onderstaand fragment door op de link te klikken
https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/vader-ziet-spoken