Turks fruit - Jan Wolkers

Dewi van Rooij, H5B

Turks fruit (niveau 3)

Standaardverslag

1. Samenvatting

De ik-persoon is helemaal van slag als zijn geliefde (Olga) hem verlaat voor een ander. Eerst blijft hij twee weken op bed liggen, zonder voor zichzelf te zorgen. Dan komt hij vuil en mager zijn bed uit en gaat proberen zijn leven weer op te pikken. Hij probeert van alles: hij “neemt” in het begin de ene na de andere en probeert zo een tweede Olga te vinden. Als dat niet lukt gaat hij proberen serieuze relaties te beginnen, maar ook dat heeft geen succes.

Tijdens dit proces denkt hij steeds terug naar zijn bijna volmaakte relatie met Olga. Hij vertelt in geuren en kleuren over de vaak komische belevenissen met Olga. Hij vertelt over de dieren ze gehad hebben (en dat zijn er nogal wat), over de kunstwerken waar Olga voor geposeerd heeft, enz. Op die manier kom je een beetje te weten wat er allemaal is misgegaan in hun relatie.

Een belangrijke factor in het mislopen van hun, aanvankelijk rooskleurige, relatie zijn denk ik de (jeugd)trauma’s van Olga. Zo heeft ze een enorme angst zwanger te worden en een afkeer tegen kinderen. Dit heeft haar moeder veroorzaakt toen Olga nog heel klein was. De moeder van Olga had namelijk een borstamputatie ondergaan en had haar dochter wijsgemaakt dat zij haar borsten had leeggezogen toen ze baby was. In het begin had Olga dat geloofd, maar ook toen ze ouder was en wel beter wist, bleef de afkeur bestaan. Er wordt in het boek niet echt gezegd dat Olga’s trauma’s de ondergang van het huwelijk zijn geweest, maar ik denk toch zeker dat ze het minder makkelijk hebben gemaakt.

Een andere belemmering in hun geluk is de seksuele bezetenheid van de ik-figuur. Hij is zo bezeten van Olga, dat dat haar misschien ook wel wat heeft bekneld als het ware. Hij was zó gek van haar, dat het op de een of andere manier gewoon niet goed kón gaan. Ze kan zich jaren lang hebben gevoeld als een mooi vogeltje in een gouden kooitje. Ook dit wordt niet zo duidelijk gezegd, maar dat kán je uit het verhaal opmaken.

Een derde factor is vast en zeker de moeder van Olga. Zij vindt de ik-persoon (die kunstenaar is) geen goede partij voor haar dochter en door slimme trucjes weet ze de twee uit elkaar te krijgen. Uiteindelijk denkt ze een goede man voor haar dochter gevonden te hebben en nodigt Olga uit om met haar en een aantal zakenrelaties uit eten te gaan. Tot haar grote genoegen gaat Olga ook met deze man vreemd, ze liet zich gewoon door haar moeder in de val leiden. Op die avond merkt de ik-persoon dat zijn vrouw vreemd is gegaan en wordt enorm kwaad op haar. Hij maakt een grote scène in het restaurant: hij kotst (niet helemaal expres) over de tafel heen en geeft Olga een klap in haar gezicht. Na een klap in haar gezicht te hebben gekregen, wil Olga niet gelijk mee naar huis en blijft even bij haar moeder slapen. Daar wordt ze zo door haar moeder gehersenspoeld, dat dat “even” een hele poos wordt. Doordat haar moeder slechte dingen over hem zegt en Olga niet lang met hem laat praten gaan ze definitief uit elkaar. Er is ook teveel gebeurd om de draad gewoon weer op te kunnen pikken. Na een hoop tegenstribbelen van de ik-persoon zijn uiteindelijk ook de scheidingspapieren getekend. Hij schreef erop: “ik blijf altijd van je houden, wat je ook doet”.

Na een hoop tegenslagen in een ander huwelijk te hebben meegemaakt lijkt Olga haar leven weer op orde te hebben als ze trouwt met nog een andere man. Ze zouden gaan reizen. Maar ook in deze relatie ging het mis: ze kregen problemen en hij mishandelde haar zelfs op het einde. Tussen de relaties en reizen door, bleef Olga de ik-persoon heel af en toe opzoeken en kaartjes sturen.

Toen haar laatste huwelijk ook kapot was gegaan, zocht ze de ik-figuur weer op en ze haalden samen herinneringen op. Niet lang na dit bezoek, belde Olga’s moeder. Ze belde met het nieuws dat Olga met een hersentumor in het ziekenhuis lag en al een paar keer naar hem gevraagd had. Hij besloot haar op te gaan zoeken. Een paar keer in de week bezocht hij haar en toen ze kaal was kocht hij een pruik voor haar. Na een reeks bezoeken stierf ze, met de pruik stevig tegen zich aangedrukt.

 

2. Analyse van het boek

Werkelijkheid in het boek:

Het verhaal uit het boek zou zo echt gebeurt kunnen zijn.

 

Thema:

Het thema is liefde maar ook veel verdriet. De ik-persoon was zo verliefd en hield zoveel van Olga dat hij ook intens verdriet had toen zij hem verliet. Hij sloeg alles in het atelier aan gort en komt dagen zijn bed niet uit. Hij was verslagen. Hij heeft noot meer 'echt' van een vrouw gehouden. Olga bleef voor altijd bij hem in zijn gedachte. Steeds als hij een meisje ontmoet, wat geregeld voorkwam, vergeleek hij de meisjes met Olga. Maar geen enkel meisje is wat hij wil, alles doet hem denken aan Olga.

 

Motieven:

Eenzaamheid:
De eenzaamheid van de ik-persoon wanneer Olga hem verlaten heeft wordt uitgebreid beschreven in het boek en is dan ook een belangrijk thema. Daarnaast wordt in het boek ook de eenzaamheid van de vader van Olga beschreven. De man weet namelijk dat zijn vrouw vreemdgaat en dit leidt tot zijn eenzaamheid.

Liefde:
De liefde tussen Olga en de ik-persoon is erg belangrijk in het boek. De ik-persoon blijft maar aan Olga denken en wil haar koste wat het kost terugwinnen. Wanneer Olga in het ziekenhuis komt te liggen met een hersentumor blijkt dat haar liefde voor de ik-persoon ook niet helemaal weg was. Ze had in het ziekenhuis namelijk al meerdere keren naar hem gevraagd voordat hij op bezoek kwam.

Seksualiteit:
Seksualiteit speelt een heel belangrijke rol in het leven van de ik-persoon. Er wordt uitgebreid beschreven wanneer en hoe de ik-persoon en Olga seks hebben. Ook nadat de relatie verbroken is speelt seks een belangrijke rol in zijn leven.

Dood:
In dit boek wordt er vaak gesproken over de dood. De vader van Olga overlijdt, het bergeendje waar Olga zo van hield overlijdt en uiteindelijk overlijdt ook Olga zelf. Daarnaast kan ook gezegd worden dat er ‘een einde kwam’ aan de relatie tussen Olga en de ik-persoon.

 

Personages:

Ik-persoon:
De ik-persoon in het boek is een beeldhouwer en kunstenaar, met weinig geld. Hij had een relatie met Olga en wanneer zij hem verlaat komt hij in een diep dal terecht. De ik-persoon is na het verbreken van de relatie met Olga een eenzaam persoon. Hij probeert zich door middel van seks met andere vrouwen beter te voelen, maar ook dat hielp niet. Hij heeft af en toe vreemde gedachten over seks en ook tijdens zijn relatie met Olga heeft hij een hoog libido. Het belangrijkste in dit verhaal is echter zijn liefde voor Olga. Ondanks het feit dat Olga hem verlaten heeft kiest hij ervoor om er voor Olga te zijn wanneer ze in het ziekenhuis ligt.

Olga:
Olga is de vrouw en de grote liefde van de ik-persoon. Ze wordt omschreven als een droomvrouw met rode haren. De eerste jaren van haar huwelijk met de ik-persoon is ze dolgelukkig. Ze gedraagt zich vaak wat kinderlijk en kent veel angsten. Deze angsten worden verklaard door dingen die zijn gebeurd in haar jeugd. Haar moeder keurt haar relatie met de ik-persoon echter niet goed en probeert tussen hen in te komen. Op een gegeven moment verlaat Olga de ik-persoon. Olga trouwt nog twee keer, maar beide huwelijken lopen stuk. Tijdens het verhaal maakt Olga een sterke persoonlijkheidswisseling door van een opgewekte, gelukkige vrouw naar een bittere, ongelukkige vrouw. Samen met haar karakter verandert ze ook haar uiterlijk. Aan het einde van het verhaal blijkt ze een hersentumor te hebben waardoor ze sterft.

Moeder Olga:
De moeder van Olga heeft geen goede band met de ik-persoon. Ze is het er niet mee eens dat haar dochter met een kunstenaar trouwt en blijft zich tegen hun relatie verzetten. Ze probeert Olga dan ook te koppelen aan zakenrelaties, wat uiteindelijk ook lukt. De moeder van Olga zorgt voor de vader van Olga en gedraagt zich als een goede vrouw, terwijl ze eigenlijk constant vreemdgaat.

Vader Olga:
De vader van Olga wordt omschreven als een vriendelijke oude man die steeds dezelfde grappen maakt. Hij weet dat zijn vrouw geregeld vreemdgaat, maar praat hier niet over. De vader van Olga is te dik en moet een suikervrij dieet hebben. Hier houdt hij zich echter niet aan, wat uiteindelijk zijn dood wordt. De ik-persoon heeft een goede relatie met de vader van Olga.

 

Chronologie:

Het verhaal is niet chronologisch verteld; het bestaat uit flashbacks naar het verleden. Het verhaal begint met de volgende zin: ‘Ik was aardig in de rotzooi terechtgekomen nadat ze bij me weggegaan was.’ De ik-persoon vertelt dus meteen dat Olga hem verlaten heeft, terwijl hij pas later in het verhaal vertelt hoe hij haar ontmoet heeft, hoe hun relatie was en waarom ze bij hem weggegaan is. De ik-persoon vertelt dus achteraf de dingen die gebeurd zijn sinds hij Olga ontmoet heeft. Hierbij vertelt hij ook over zijn leven nadat de relatie verbroken is. Het verhaal kent een aantal tijdversnellingen; sommige gebeurtenissen worden heel uitgebreid beschreven, terwijl er soms een aantal weken of maanden worden overgeslagen.

 

Perspectief:

Het verhaal wordt geschreven vanuit het perspectief van de ik-persoon. Hierbij wordt zelfs de naam van de ik-persoon niet verteld.

 

Tijd:

Het verhaal wordt geschreven vanuit het perspectief van de ik-persoon. Hierbij wordt zelfs de naam van de ik-persoon niet verteld.

 

3. Informatie over de schrijver

Jan Hendrik Wolkers (Oegstgeest, 26 oktober 1925 - Westermient, 19 oktober 2007) groeide op in een streng gereformeerd gezin. Met zijn eerste vrouw kreeg hij drie kinderen van wie er een overleed. Met zijn derde vrouw kreeg hij nog een tweeling. Zijn jeugd in Oegstgeest, zijn gereformeerde achtergrond, zijn grote liefde (zijn tweede vrouw Annemarie Nauta stond model voor Olga in Turks Fruit), het verlies van zijn kind en nog vele andere gebeurtenissen uit zijn leven heeft hij verwerkt in zijn romans.

Wolkers debuteerde in 1961 op 32-jarige leeftijd met de verhalenbundel Serpentina's Petticoat. Tot dan was hij voornamelijk werkzaam als beeldend kunstenaar. Na zijn debuut volgden een stroom van romans en verhalen. Typisch Wolkers is de wijze waarop hij openhartig schrijft over seksualiteit, kunst, verrotting en dood. Zijn werk werd door een breed publiek gewaardeerd. Wolkers weigerde vrijwel alle oeuvreprijzen die men hem toekende, alleen in 1991 accepteert hij de Busken Huetprijs voor zijn bundel Tarzan in Arles. De sterk beeldende manier van schrijven noodde filmmakers uit om zijn werk te verfilmen. Verschillende romans, waaronder Turks Fruit, Zomerhitte, Kort Amerikaans en Een roos van vlees, zijn inmiddels verfilmd.

Tot het eind van zijn leven is Wolkers als beeldhouwer, schilder en schrijver actief gebleven, tot hij op 19 oktober 2007 op Texel overleed, het eiland waar hij sinds 1980 woonde.

 

4. Mijn mening

Dit boek was niet heel moeilijk, het las vlot door. Wel was het soms wat lastig te volgen doordat het niet chronologisch wordt verteld. Eerst vond ik het boek niet zo heel leuk, maar pas op het einde vond ik het wat leuker worden. Het boek is niet echt vrolijk wat het soms wel wat minder leuk maakte. Er zaten veel seksscènes in het boek, dat vond ik jammer want dat had wel iets minder gekund. Het is dus niet mijn favoriete boek maar ik heb geen spijt dat ik hem gelezen heb.