Stap 1: Opkomst van de stedelijke samenleving

De steden in de late middeleeuwen maakten een nieuwe manier van leven mogelijk. Mensen in de stad werkten in de handel en in ambachten.
Ze waren niet afhankelijk van een landheer.
Een stadsmens was vrijer dan een horige of een boer op het platteland.
Omdat in de steden veel mensen bij elkaar woonden waren er nieuwe regels nodig.
De steden kregen een eigen bestuur en rechtspraak.

De adel vond de vrijheid van de stedelijke burgerij in de steden maar niets. De adel had daardoor steeds minder macht in de steden. Toch gaf de adel graag stadsrechten aan een handelsnederzetting, want in een stad met stadsrechten moesten alle handelaren belasting aan de adel betalen.

Bestudeer uit de Kennisbank geschiedenis de volgende onderdelen:

KB: Stadsrechten - Gilden - Geld en kooplieden - Stadsbestuur
KB: Hanzesteden

Vragen:

  1. Waar of niet waar?
    De koning was de enige persoon die een stad stadsrechten kon geven.
    1. Waar
    2. Niet waar
  2. Het was voor een landheer interessant om een stad stadsrechten te geven, omdat …
    1. een stad met stadsrechten belasting af moest dragen aan de landheer.
    2. een stad met stadsrechten een muur om de stad liet bouwen.
  3. Het hoogste gezag in een stad met stadsrechten kwam te liggen bij ...
    1. de adel
    2. het stadsbestuur
  4. Het stadsbestuur in een middeleeuwse stad bestond uit ...
    1. de burgemeester, de vroedschap, de schout en de schepenen.
    2. de koning en zijn landheren.
  5. Hoe werd een vereniging van mensen met hetzelfde beroep genoemd?
    1. een vereniging
    2. een gilde
  6. Waar of niet waar?
    Alle bakkers, slagers en brouwers waren lid van hetzelfde gilde.
    1. Waar
    2. Niet waar
  7. Waarom was het aantal leden van een gilde beperkt?
    1. Om teveel concurrentie tegen te kunnen gaan.
    2. Alleen de beste bedrijven mochten lid worden.
  8. Hoe noem je iemand die een aantal jaren als leerling in een gilde gewerkt heeft en die onder toezicht van de baas, zelfstandig producten maakt?
    1. gezel
    2. gildeknecht
  9. Hoe heette het bekende middeleeuwse verbond tussen ongeveer 70 handelssteden in Europa?
    1. IJsselverbond
    2. Hanzeverbond
  10. Welke Nederlandse steden hoorden bij het Hanzeverbond?
    1. Onder andere Deventer, Kampen, Zutphen en Zwolle.
    2. Onder andere Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag.