Stap 1. Wateroverlast: rol van de mens

Wateroverlast door menselijk ingrijpen in het rivierengebied

Als er in korte tijd veel water wordt afgevoerd, noemen we dit piekafvoer. Om ons te beschermen tegen hoogwater in de rivier zijn er dijken aangelegd. Op sommige plaatsen liggen deze dijken dicht bij de rivier. Hierdoor heeft de rivier op deze plaatsen weinig ruimte om te stromen. Wanneer er meer water in de rivier komt, zal op deze plaatsen het water ook snel hoger komen te staan.

De rivier sedimenteerd zand en klei. Dit gebeurd op de uiterwaarden. Hierdoor komt er iedere keer als de uiterwaarden overstromen een laagje zand of klei op de uiterwaarden te liggen. De uiterwaarden komen hierdoor steeds hoger te liggen, waardoor er minder water in het stroomgebied (tussen de winterdijken) kan stromen.
Een andere reden waarom het rivierwater sneller stijgt is omdat er op sommige plaatsen objecten staan in het stroomgebied van de rivier: er zijn bruggen gebouwd of er staan nog oude fabrieken. Op andere plaatsen zijn er bedrijventerreinen of nieuwbouwwijken gebouwd tegen de rivier aan. Ook hierdoor heeft de rivier minder ruimte om te stromen.

 

Kribben en kanalisatie

Daarnaast zijn er ook ingrepen uitgevoerd om ervoor te zorgen dat de rivier goed bevaarbaar is. Zo zijn er kribben aangelegd in de rivieren. Dit zijn dammen die loodrecht op de rivier staan, om te voorkomen dat de oevers van de rivier eroderen en ze zorgen ervoor dat het water door het midden van de rivier blijft stromen. Hierdoor blijft de rivier goed bevaarbaar. Daarnaast heeft de mensen veel bochten uit de rivier gehaald: de rivier is gekanaliseerd. Door deze ingrepen stroomt het water uit de midden- en bovenloop sneller richting de benedenloop, waardoor er in de benedenloop sneller overstromingen ontstaan. Dit is precies waar Nederland ligt.

Bekijk onderstaande video:

Kribben en kanalisatie https://maken.wikiwijs.nl/bestanden/592158/MenselijkeIngrepen_Wateroverlast3.mp4

Verstening door verstedelijking
Steden en dorpen in Nederland en de rest van Europa groeien. Er worden steeds meer woningen en gebouwen gebouwd. Bovendien wordt er veel infrastructuur aangelegd. Hierdoor ligt er op een steeds groter deel van de bodem een verhard oppervlak in de vorm van daken, wegen, stoep(tegels). Dit noemen we verstening.

Door verstening kan neerslag minder makkelijk de grond inzakken. Hierdoor wordt een groter deel van de neerslag sneller afgevoerd naar de riolering. Dit water wordt afgevoerd naar de rivier. Op plaatsen waar geen asfalt of tegels ligt kan water makkelijker de grond inzakken.


Bekijk nu het tweede fragment van 'Wateroverlast'



Vragen