Voor de examenonderdelen leesvaardigheid, deelname aan een debat of discussie en het schrijven van een betoog is het belangrijk dat je het onderdeel Argumenteren goed beheerst.
Het is daarom van belang dat je:
Hier volgt kort een toelichting bij de verschillende onderdelen.
1. Stelling - standpunt - argumentatie
In een stelling wordt een uitspraak of bewering over een onderwerp gedaan.
Met een standpunt geef je je mening over die stelling.
Stelling: De regering heeft een goed milieubeleid. Standpunt: Ik vind dat de regering geen goed milieubeleid voert. Standpunten herken je aan signaalwoorden als: ik vind, volgens mij, kortom, alles bij elkaar genomen denk ik dat, dus. |
Om een standpunt hard te maken zal een schrijver komen met een aantal argumenten
(= de argumentatie) om je te overtuigen.
Argumenten:
|
2. Feitelijke (objectieve) en niet-feitelijke (subjectieve) argumenten
Argumenten zijn feitelijk (objectief) of niet-feitelijk (subjectief).
- Een feitelijk argument is waar of onwaar en hoeft niet onderbouwd te worden.
Voorbeeld: Ik ga morgen naar de film kijken in Luxor, want die bioscoop is bij mij om de hoek. - Over een niet-feitelijk argument kan je van mening verschillen en daarom moet zo’n argument ondersteund worden. Voorbeeld: Ik ga morgen naar de film kijken in Luxor, want die bioscoop vind ik veel prettiger. - Het argument 'want die bioscoop is bij mij om de hoek' is waar of niet waar en behoeft geen ondersteuning. - Met het argument ‘want die bioscoop vind ik veel prettiger’ zal niet iedereen het eens zijn en dat argument behoeft ondersteuning. |
Argumenten die je daarvoor zou kunnen aanvoeren zijn bijvoorbeeld: ‘de stoelen zijn er erg prettig’ en ‘op elke stoel heb je goed zicht op het filmdoek’. Soms herken je argumenten aan signaalwoorden. Woorden als want, omdat, en immers geven aan dat er een argument volgt.
Bekijk de video.
3. Een redenering bestaat uit een standpunt en een of meer argumenten.
De volgende argumentatieschema’s in redeneringen worden bekend verondersteld:
oorzaak en gevolg | Een feit of voorval heeft een ander feit of voorval tot gevolg. |
|
overeenkomst en vergelijking | Als je iets met elkaar vergelijkt, kunnen er overeenkomsten, maar ook verschillen zijn. |
|
voorbeelden | Een standpunt wordt ondersteund met argumenten die bestaan uit voorbeelden. |
|
voor- en nadelen | Je vergelijkt de voordelen met de nadelen en velt daarna een oordeel. |
|
kenmerk of eigenschap | Je noemt een kenmerk of eigenschap die je standpunt ondersteunt. |
|
Bekijk het filmpje:
Op Eindexamensite.nl vind je oefenmateriaal (theorie, filmpjes, kennisbanken, vragen) over Argumenten en Redeneringen. Klik hier .
4. Drogredenen
Foute argumentaties noemen we ook wel drogredenen.
We bespreken hier:
De twaalf drogredenen die je vanaf 2017 moet kennen voor het eindexamen havo/ vwo Nederlands:
1. Persoonlijke aanval:
Van een persoonlijke aanval is sprake wanneer iemand niet ingaat op de argumenten van zijn tegenstander, maar in plaats daarvan de tegenstander beschuldigt van onkunde, onbetrouwbaarheid of andere slechte eigenschappen. Er wordt op de man gespeeld: de persoon wordt aangevallen, niet zijn standpunt. De tegenstander wordt als gesprekspartner dus niet serieus genomen.
2. Cirkelredenering:
Bij een cirkelredenering wordt het standpunt ondersteund door het herhalen van datzelfde standpunt, maar dan anders geformuleerd.
3. Ontduiken bewijslast
Bij deze drogreden beweert iemand iets om vervolgens van de andere partij ‘bewijs voor het tegendeel’ te vragen. Ook als iemand in een discussie of debat geen argumenten voor zijn standpunt wil geven of ze ten onrechte presenteert als vanzelfsprekend, heet dat ontduiken van de bewijslast.
4. Het vertekenen van een standpunt
Je legt de tegenpartij woorden in de mond waarvan de onjuistheid moeilijk is te bewijzen.
Bij het vertekenen van het standpunt wordt het standpunt of een argument van de tegenstander onjuist weergegeven. De tegenstander wordt dan een standpunt of argument in de mond gelegd dat hij niet heeft ingenomen. Dat is dan meestal een uitspraak die niet zo makkelijk te verdedigen is.
5. Bespelen van het publiek
Als een spreker een beroep doet op de emoties van het publiek om het te winnen voor zijn standpunt, heet dat bespelen van het publiek. Soms formuleert iemand zijn standpunt zó dat het moeilijker wordt om ertegen in te gaan. Op deze manier probeert iemand een afwijkende mening te voorkomen.
6. Onjuiste oorzaak-gevolgrelatie
a) de in het argument genoemde oorzaak is niet voldoende om tot het voorspelde gevolg te leiden.
b) het genoemde gevolg kan andere oorzaken hebben dan de oorzaak die genoemd wordt.
c) Er is tussen twee zaken die gelijktijdig of kort na elkaar gebeuren, een oorzaak-gevolgrelatie wordt gelegd, terwijl die relatie er niet is.
7. Verkeerde vergelijking:
Bij deze drogreden worden twee dingen met elkaar vergeleken en van die vergelijking kun je je afvragen of die wel terecht is.
8. Overhaaste generalisatie:
Bij een overhaaste generalisatie wordt er op basis van één of enkele gevallen een conclusie getrokken voor een heel grote groep of zelfs voor alle gevallen. Die conclusie is op zijn minst voorbarig.
9. Vals dilemma
Als er een situatie zo wordt voorgesteld dat er maar twee – elkaar uitsluitende – mogelijkheden zijn, terwijl er veel meer mogelijkheden zijn, heet dat een vals dilemma.
10. Onjuist beroep op autoriteit
Zich beroepen op een autoriteit kan een standpunt ondersteunen. Soms is een autoriteit echter onbetrouwbaar, omdat hij belangen bij de zaak heeft, of omdat hij geen autoriteit op het betreffende gebied is.
11. Overdrijven van de voor- of nadelen
Als de gevolgen van een handeling heel erg worden overdreven, is dat een onjuist beroep op het voordelenschema (of het nadelenschema).
12. Onjuist beroep op een kenmerk of eigenschap
Als aan een bepaald kenmerk veel betekenis wordt toegekend terwijl diverse andere relevante kenmerken worden genegeerd, is er sprake van een onjuist gebruik van het kenmerk- of eigenschapsschema.
Bekijk het filmpje:
Op Eindexamensite.nl vind je oefenmateriaal (theorie, filmpjes, kennisbanken, vragen) over
Betoog beoordelen en Drogredenen. Klik op de volgende link:
https://youtu.be/Oa83clH1_aY?t=188