Terugkoppelingsmechanismen

Door de uitstoot van CO2 stijgt de temperatuur op de wereld. Wetenschappers hopen dat het bij 1,5 tot 2 graden Celsius blijft. Maar ook dit kleine verschil in de temperatuur heeft grote gevolgen. De belangrijkste reden dat die gevolgen zo groot zijn is de aanwezigheid van terugkoppelingen. Terugkoppelingen zijn factoren die ervoor zorgen dat een proces versnelt en versterkt of juist afremt. Factoren die het proces versnellen en versterken noem je positieve terugkoppelingen. Factoren die het proces afremmen noem je negatieve terugkoppelingen.

Een voorbeeld van een terugkoppelingsmechanisme is het albedo-effect. Landijs weerkaatst zonlicht door zijn witte kleur. Veel warmte van de zon wordt daardoor teruggekaatst. Door de opwarming van de aarde smelt een groot deel van het landijs, met een vermindering van het albedo-effect als gevolg. De zon kan de aarde daardoor makkelijker opwarmen, waardoor het warmer wordt. Daardoor smelt weer meer ijs, waardoor het albedo-effect afneemt, waardoor de temperatuur weer meer stijgt. Snap je hem? De uitstoot van CO2 veroorzaakt extra opwarming, het proces versterkt zichzelf. Dit is een positieve terugkoppeling.

Maar hoe zit dat dan precies met een negatieve terugkoppeling? Een voorbeeld. Door de toegenomen temperatuur verdampt er meer water. Waterdamp is een belangrijk broeikasgas. Je zou denken dat daardoor de temperatuur dus verder toeneemt. Maar er gebeurt is anders: meer verdamping betekent ook meer wolkvorming. Die wolken weerkaatsten zonlicht. De zonnestralen bereiken het aardoppervlak niet meer, waardoor de temperatuur juist afneemt! Het proces is dus afgezwakt.