Regelkringen: temperatuur

De lichaamstemperatuur wordt constant gehouden door terugkoppeling.
De temperatuur van het bloed in de hypothalamus geldt als graadmeter voor de lichaamstemperatuur. Deze wordt geregistreerd door zintuigen (koude- en warmtereceptoren) in de hypothalamus. De warmtereceptoren reageren vooral op verhoging van de (perifere) lichaamstemperatuur, de koudereceptoren vooral op de daling van de buitentemperatuur.  Het temperatuurregelingscentrum wordt ook beïnvloed door diverse andere factoren zoals slaap, en stress.

Wanneer de temperatuur van het bloed onder of boven de normwaarde komt, worden signalen afgegeven waardoor je je gedrag aanpast: je zoekt de schaduw of juist de zon, je trekt andere kleding aan enz.

Bovendien wordt bij te sterke afkoeling de warmteproductie verhoogd door een snellere stofwisseling en door onwillekeurige spierbewegingen (rillen en klappertanden). Ook vernauwen de bloedvaten in de huid zich en geven de zweetklieren minder zweet af.

Als de temperatuur van het bloed boven de normwaarde komt, verwijden de bloedvaten in de huid zich doordat spiertjes in de bloedvatwand zich ontspannen. Het bloed stroomt nu meer vlak langs het lichaamsoppervlak (de huid wordt rood), waardoor de huid meer warmte uitstraalt.
Door verdamping van zweet koelt de huid af. En dus daalt de temperatuur van het bloed!

De normwaarde van de lichaamstemperatuur is niet altijd de zelfde. Bij vrouwen stijgt direct na de ovulatie de normwaarde iets, door het vrijkomen van hormonen bij de eisprong.

Als je koorts hebt krijg je het idee dat je temperatuurregeling helemaal niet meer werkt.
Dat is niet het geval. De regeling is prima, maar de normwaarde is tijdelijk enkele graden hoger afgesteld. Dat wordt meestal veroorzaakt doordat cytokinen, die door witte bloedcellen worden geproduceerd als reactie op een infectie, het warmteregelingscentrum in de hersenen beïnvloeden. Je gaat rillen en klappertanden om je lichaamstemperatuur te laten stijgen. Bij die hogere temperatuur werkt de afweer beter.
Zodra de ziektekiemen zijn vernietigd, daalt de norm en ga je zweten om weer af te koelen.