Andere werkwoorden die in een zin kunnen staan
(na het doorwerken van dit hoofdstuk weet je ook wat een voltooid deelwoord, tegenwoordig deelwoord, bijvoeglijk naamwoord en de geboedende wijs, is.)
We hadden al vastgesteld dat wanneer een werkwoord niet mee verandert wanneer je de zin van tijd of getal/aantal verandert, dat werkwoord dus geen persoonsvorm is. Wat is het dan wel? Nou, daar hebben we wel wat verschillende smaken van. Ik noem een aantal:
Het voltooid deelwoord
Het voltooid deelwoord geeft aan dat de handeling al gebeurd is. Voltooid dus. Verder heeft dat voltooid deelwoord altijd een hulpwerkwoord nodig (meestal zijn of worden). Dat hulpwerkwoord is vaak wel een persoonsvorm. Ook kun je een voltooid deelwoord vaak herkennen: vaak begint het met be- of ge-. Let op: dat is niet altijd het geval.(wanneer een woord wel van tijd en getal kan veranderen is het een persoonsvorm, ook al begint’ie met ge- of be-)
Ik geef een aantal voorbeelden van het voltooid deelwoord:
Ik ben naar het STC geweest
Hij wordt nooit geloofd
Die fraudeurs zijn veroordeeld tot een taakstraf
Spelling: schrijf wat je hoort. Twijfel je tussen d of t? Zet er in gedachten een e achter, dan hoor je het verschil (geloofde of geloofte? D dus. Veroordeelte of veroordeelde? D dus). Wanneer je dan nog steeds twijfelt kun je ’t exkofschip er weer bijhalen. Staat de voorlaatste letter er wel in: t, zo niet: d
Het tegenwoordig deelwoord
Het tegenwoordig deelwoord geeft aan dat de handeling bezig is. Je spelt het altijd door een d achter het hele werkwoord te zetten.
Mopperend keek ik de toetsen na.
Ze liep dansend door de regen
Hortend en stotend bekende hij dat hij het was geweest.
Het bijvoeglijk naamwoord
Het bijvoeglijk naamwoord zegt iets over het woord dat erachter staat. Vaak is het helemaal geen werkwoord (de rode fiets, de oude sukkel, de pikante saus), maar soms ook wel:
De geverfde deur is nog nat.
We doen het gewoon op de vertrouwde manier.
Spelling: schrijf precies wat je hoort.
De gebiedende wijs
Een zin kan in de gebiedende wijs staan. Dan is het meestal een verzoek, bevel, commando. Wanneer een zin in de gebiedende wijs staat, staat er nooit een onderwerp in de zin. De zin begint met het werkwoord.
Ga weg!
Loop even mee
Maak nu die vragen!
Je schrijft het werkwoord waarmee de zin begint altijd in de ik-vorm
Oefenen? Leuk! Doe dat eens hieronder.
Gebruik de volgende code: 2237 6185