Onze context gaat over de VMBO/MBO leerlingen tussen de 14 en 19 jaar. Qua onderwerp hebben wij het over groepsdruk omdat wij merken aan onze leerlingen op school dat zij hiermee te maken hebben. Wij hebben onze lessenreeks geschreven voor een 2e of 3e jaars groep omdat er in zo’n groep al een vertrouwensband is tussen de leerlingen. Daarnaast is het wat ons betreft belangrijk dat de lessen worden gedaan in het bijzijn van de SLB-er omdat die op de hoogte is van diverse problematieken in de groep en hierbij dus een sturende rol kan hebben. Deze lessenreeks zal niet voor elke 2e of 3e jaars groep uit te voeren zijn omdat de vertrouwensband erg belangrijk is.
Waarom is die erg belangrijk? Omdat de onderwerpen die worden aangesneden vragen om openheid van de leerlingen en dit kunnen de leerlingen alleen zijn als ze elkaar vertrouwen. De basis moet aanwezig zijn. Met de basis bedoelen wij dat er geen pestgedrag moet zijn en dat iedereen geaccepteerd moet worden zoals die is. Hierin is een grote taak weggelegd bij de SLB-er.
Vele leerlingen ervaren dat het ‘erbij horen’ erg belangrijk is en doen hier graag aan mee.
Culturele diversiteit.
De docent is al een jaar op pad met de leerlingen die deze lessenreeks gaan doorlopen. De docent heeft dus ondertussen kennis van de verschillende culturen en achtergronden van de leerlingen (SLO, 2018). De docent heeft deze kennis opgedaan door mentorgesprekken, inlezen in verschillende culturen en eventueel een bijscholing.
Concreet waarneembare voorbeelden:
In les 1 wordt in de vragen toegespeeld op de culturele diversiteit, er komen onderwerpen aan bod waarin de leerlingen kunnen verschillen van mening. Dit komt voor tuit bijvoorbeeld waarden, normen, gewoonten, rituelen, procedures. Door dit bespreekbaar te maken bied je de leerlingen de kans om met elkaar van gedachten te wisselen zodat de leerlingen meer van elkaar en hun achtergrond te weten komen.
In les 2 worden diverse casussen behandeld waardoor de leerlingen ervaringen kunnen uitwisselen, waarbij hun waarden en normen en basisaannamen aan bod komen. En zo kunnen ze zien dat er verschillen onderling zijn. De docent heeft hierin een leidende rol want hij/zij kan er voor zorgen dat iedereen aan bod komt en waarden/normen/basisaannamen worden gedeeld.
In les 3 is er veel ruimte voor creativiteit en inbreng, vanuit de eigen waarden en normen. Iedereen heeft hierin de vrijheid en sluit daarom aan bij de culturele diversiteit.
Tijdens les 4 werken ze in wisselende groepjes waardoor ze steeds met andere culturen/waarden/normen/basisaannamen in contact komen. Tevens wordt er in deze les een evaluatiemoment gehouden door onder andere een kringgesprek, hierin worden eventuele botsingen/verschillen bespreekbaar gemaakt.
Asch.
Als we het over groepsdruk hebben dan komt Asch naar voren.
‘’De overeenstemmingsexperimenten van Asch zijn een serie van experimenten in het kader van normatieve sociale beïnvloeding, binnen de sociale psychologie waarin werd aangetoond in hoeverre de mening van mensen bepaald wordt door de meerderheid in een groep (conformisme). De experimenten zijn in de jaren vijftig van de vorige eeuw uitgevoerd door de Amerikaanse psycholoog Solomon Asch.
Asch liet proefpersonen lijnstukken van verschillende lengtes beoordelen. Iedereen kan de verschillen tussen de lijnstukken zien (zie figuur 1). In het experiment liet Asch bijvoorbeeld 6 rolspelers bij een van de opdrachten beweren dat lijnstuk 1 even groot was als lijnstuk A.
De proefpersonen geloofden dat de rolspelers serieus hun antwoord gaven. Bij een derde van de opdrachten stemden de proefpersonen in met de mening van de meerderheid, terwijl driekwart van de proefpersonen bij één opdracht met de mening van de meerderheid meeging. Degenen die zich conformeerden deden dit ofwel omdat ze niet de indruk wilden wekken anders te denken. Maar ook velen van degenen die bij hun eigen juiste mening bleven, vermeldden na afloop van het experiment dat zij onder druk stonden.’’ (Mcleod, 2008).
Er zijn diverse factoren die een rol spelen bij de groepsdruk die de leerlingen kunnen ervaren. Het erbij horen, zoals al eerder aangegeven. Maar daarnaast ook de eigenheid van een ieder, de gezinssituatie, de economische achtergrond en eventuele gebeurtenissen die in het leven van de leerling zijn voorgevallen.
We willen hiermee rekening houden tijdens onze lessenreeks doordat we alle leerlingen wel betrekken bij alle opdrachten maar er is ook ruimte voor het afzijdig houden bij het beantwoorden van vragen of eventuele opdrachten. Nadat deze lessenreeks is geweest heeft de SLB-er ook weer een extra inzicht gekregen in de onderlinge verhoudingen maar ook in de individuele problemen die er eventueel naar boven zijn gekomen.
Wij hebben ons ingelezen in het probleem, dit is terug te zien aan de bronnen die we hebben gezocht. Daarnaast hebben wij alle 4 ook ervaring doordat we voor de klas zijn en zelf SLB-er zijn. Het erbij horen is van alle tijden maar tegenwoordig wordt alles steeds inzichtelijker ook vanwege de media. Het is erg belangrijk om ervoor te zorgen dat er aan bepaalde voorwaarden te voldoen. De zogenoemde ‘regels’. Deze regels zullen worden besproken en herhaald tijdens de lessenreeks. Dit om ervoor te zorgen dat de leerlingen zich aan bepaalde gedragsregels kunnen houden en dat dit voor iedereen duidelijk is bij aanvang van elke les.