Economie is een gedragswetenschap dat onder andere probeert het gedrag van consumenten, bedrijven en instituten te verklaren. Met name de micro-economie probeert het gedrag van consumenten en producten begrijpelijk te maken. De micro-economie maakt hierbij gebruik van verschillende theorieën. Deze theorieën gaan uit van een aantal aannames zoals dat producenten en consumenten streven naar maximale winst en volledig rationeel handelen. De praktijk laat vaak een ander beeld zien. Consumenten en producenten blijken niet zo rationeel handelen als de theorie wilt doen geloven. In die zin worden producenten en consumenten binnen de micro-economie opgevat als een black-box. Dit betekent dat er geen zicht is op wat binnen organisaties afspeelt en wordt er beperkt aandacht besteed aan de interne factoren en externe factoren die gedrag beïnvloeden. Binnen de cursus Management & Organisatie wordt deze black-box geopend en wordt er naar verschillende interne en externe factoren gekeken die het gedrag van consumenten en producenten beïnvloeden en daarmee begrijpelijk
Organisaties kunnen te maken krijgen met interne en externe veranderingen. Zo kan een organisatie intern te maken krijgen met dalende inkomsten, ontevreden klanten, ongemotiveerd personeel, of juist met een stijgende omzet waardoor nieuw personeel moet worden aangenomen.
Naast interne vraagstukken kan een organisatie ook geconfronteerd worden met externe vraagstukken door ontwikkelingen op economisch-, technologisch, politiek- en ecologisch gebied. Deze interne- en externe veranderingen maken dat een organisatie zich continu moet aanpassen waardoor steeds opnieuw keuzes gemaakt moeten worden.
Juist dit keuzeproces speelt binnen het vakgebied organisatiekunde een belangrijke rol (Boonstra, 2003; Bergenhenegouwen 2002; Vloerberghs, 2008). Dit keuzeproces heeft betrekking op de inzet van mensen en middelen. Met behulp van de productiefactoren arbeid, natuur en kapitaal worden goederen of diensten voortgebracht om op die manier organisatiedoelstellingen te realiseren. Wat betreft de keuze rondom de inzet van mensen en middelen, moet vooraf duidelijk zijn welke doelstellingen de organisatie wilt realiseren. Gaat het bij de organisatie om maximale winst, maximale omzet, het vergrote van het marktaandeel of een hogere klant- en medewerkerstevredenheid?
Vervolgens is het de vraag hoe en op welke wijze de doelen behaald worden. Moet de organisatie investeren in mensen of juist meer in machines? Indien een organisatie kiest meer te investeren in mensen, betekent dit meer scholing van de huidige werknemer of neemt het meer hoger opgeleide mensen in dienst?
Kortom, binnen een organisatie worden voortdurend keuzes gemaakt en het is dan ook zinvol om als aankomend economie docent inzicht te krijgen in de complexiteit van dergelijke vraagstukken. Dit inzicht maakt het handelen van organisaties begrijpelijk.
Om het handelen van organisaties inzichtelijk te maken wordt er gebruik gemaakt van het onderstaande model. Dit model is geïnspireerd op het 7’s-model van het consultancybureau McKinsey. Het model maakt duidelijk welke factoren van invloed zijn op het functioneren van organisaties.
Het doel van deze cursus is om inzicht te krijgen in het keuzegedrag van organisaties om op die manier het gedrag van organisaties te verklaren en te duiden.
Om het gedrag van organisatie begrijpelijk te maken zal naast de theorie ook gebruik worden gemaakt van de actualiteit in de vorm van artikelen. Omdat het niet mogelijk is om het gedrag van organisaties eenduidig te verklaren, nodigt dit uit tot discussie. Het bespreken van de casussen en de theorie zal uitnodigen om meerdere invalshoeken en perspectieven te belichten.
Elk hoofdstuk/thema sluit af met een aantal kennisvragen en een aantal toepassingsvragen op basis van een casus. De kennisvragen zijn bedoeld om jezelf te controleren of er voldoende kennis is van de begrippen die gebruikt worden. De kennisvragen zullen niet besproken worden omdat deze in de literatuur of internet kunnen worden opgezocht. Wat betreft de literatuur zijn over het vak organisatiekunde, management & organisatie al vele boeken geschreven. In de bibliotheek van de hogeschool zijn ook veel boeken over dit onderwerp te vinden. De volgende literatuur wordt speciaal aanbevolen, waarbij het niet uitmaakt om welke druk het gaat:
De toepassingsvragen zijn bedoeld om de theorie toe te passen. Dit toepassen gebeurt met behulp van casussen waarbij voornamelijk gebruik wordt gemaakt van artikelen. Op deze manier wordt getracht om de leerstof relevant, praktisch en betekenisvol te maken.