Inleiding
Wie in 2014 een geschiedenisboek openslaat ziet in hoofdstuk 1 iets over mammoeten en holbewoners, snel gevolgd door Egyptenaren en Grieken. Dan duurt het niet lang voordat je Willem van Oranje krijgt opgedrongen, en voor je het weet bestudeer je als veertienjarige belastingmaatregelen van de Spaanse kroon aan de Staten-Generaal. Fascinerend allemaal, maar tegelijkertijd ook helemaal niet.
Dit is een beter verhaal: ooit was er een big bang, die waterstof en helium voortbracht. In het binnenste van sterren werd dat omgezet tot nieuwe elementen. Die vormden uiteindelijk planeten, zoals de aarde. En op die aarde kwamen die elementen tot leven, net zo lang tot het een diersoort voortbracht dat naar de sterren keek en zich afvroeg: wat doe ik hier in godsnaam?
Het verhaal over wie we zijn en waar we vandaan komen is bizarder dan wat sciencefiction of religies ooit hebben voortgebracht, en we beleven het elke dag. Een kosmisch spektakelstuk dat met elk feitje dat je erover hoort je leven net weer iets leuker maakt.
Goud van een trouwring is ontstaan in een ontploffende ster. Alle levende planten en dieren op aarde hebben dezelfde gemeenschappelijke voorouder - wat betekent dat we allemaal familie van de appelboom zijn. Mammoeten liepen nog rond op het moment dat de piramides werden gebouwd. En er is in de hele leeftijd van het universum maar een extreem kort momentje leven mogelijk - en dat is nu.
Onze samenleving zien als het product van een geschiedenis van 13,8 miljard jaar - in plaats van ongeveer 5000 - heeft mijn blik op de wereld volledig op zijn kop gezet. Het gras lijkt groener, wereldproblemen oplosbaar en mijn smartphone is ineens een vorm van pure magie, omdat ik besef hoe bizar het is dat miljarden jaren evolutie ons dat heeft opgeleverd.
Dit is 'Big History'. Het is een manier van kijken naar de wereld, die anders is dan het beperkte perspectief waarmee je in ons huidige onderwijssysteem opgezadeld wordt. Je krijgt niet alleen te horen hoe de dinosaurus is uitgestorven, maar ook hoe we daar dankzij aardlagen en geologie zijn achter gekomen, en hoe het gevolg was dat zoogdieren opeens konden floreren - waardoor ook de mens kon ontstaan.
Om terug te spoelen naar de Big Bang heb je natuurkunde nodig. Het ontstaan van de aarde (4,54 miljard jaar) is kosmologie, geologie en scheikunde. De geschiedenis van de mens (pakweg 2,5 miljoen jaar) is meer antropologie. Big History laat op die manier de verbanden zien tussen de verschillende vakken op school, leert wat wetenschap is en hoe zintuiglijke waarneming ons zo ver heeft gebracht dat we dat nu allemaal weten (Roes, 2014).
De komende periode ga je in deze Wikiwijs aan de slag met alle facetten van Big History doormiddel van leerteksten, opdrachten en uiteindelijk een examen. De hoofstukken zijn onderverdeeld in drempels één tot en met acht. Eenmaal gehaald wordt je uitgedaagd om je opgedane kennis om te zetten in project voor duurzaam ondernemen.