Wat is klimaat?
Om het klimaat te kunnen begrijpen moet je eerst weten wat het begrip nou eigenlijk inhoud. Klimaat gaat over het weergemiddelde over een periode van minimaal 30 jaar. Dit betekend dat het klimaat altijd onderhevig is aan veranderingen. Dit is een natuurlijk proces, maar ook de mens heeft een groot aandeel in het veranderen hiervan.
Vorm en Relief van Europa
In het midden van Europa ligt het belangrijkste hooggebergte van het werelddeel: de Alpen, Met als hoogste top 'de Mont Blanc'. Deze hoge berg (4810 meter) ligt in het Franse deel van de Alpen vlak bij de grens met Italië. Op grote hoogtes hebben we te maken met eeuwige sneeuw, Dat wilt zeggen dat het hier altijd koud genoeg is voor sneeuw om te blijven liggen op de toppen.
In alle windrichtingen neemt de hoogte af. Uiteindelijk kom je via het laagland uit bij de zee. Tussen de Mont Blanc en de zee is veel reliëf. Reliëf betekent: 'het hoogteverschil in een landschap'. Wanneer je naar de vorm van Europa kijkt kan je zien dat het eigenlijk een schiereiland is, dat wilt zeggen dat Een schiereiland is een stuk land dat bijna een eiland is. Het zit nog met een stukje vast aan het vasteland. Dankzij al die onregelmatige vormen kan de zee via inhammen diep het land binnendringen, zo'n kust met inhammen noemen we ook wel een gelede kust. (Zie afbeelding gelede kust)
Reliëf en temperatuur
In Europa liggen meer hooggebergten dan alleen de Alpen, denk hierbij aan het Scandinavisch Hoogland. Dat strekt zich uit van Noord naar Zuid over het schiereiland Scandinavië. In het Scandinavisch Hoogland kan je goed zien wat voor invloed het reliëf heeft op de temperatuur.
In Noorwegen ligt de stad Bergen op 60° noorderbreedte. Ondanks de hoge breedte is het er in de winter nooit heel koud en is de haven zelfs ijsvrij. De gemiddelde temperatuur in de winter is 0°C. Dat komt door de invloed van de Golfstroom en de daarbij overheersende westenwinden. Vanuit de stad Bergen ga je meteen de bergen in. Hoog in die bergen liggen gletsjers en eeuwige sneeuw. Vervolgens daal je af naar de stad Lillehammer, daar is het in de winter ontzettend koud. De relatief warme en aanlandige vochtige wind vanaf de zee botst tegen het Scandinavisch Hoogland. Je kan eigenlijk stellen dat het gebergte werkt als een soort muur dat de warmte tegenhoud. De Noorse zeehavens profiteren hiervan, door de aanvoer van warm zeewater vriezen de havens zelden dicht. Aan de andere kant van het gebergte blijft het koud. De havens aan de Zweedse oostkust zijn integendeel tot de Noorse havens in de winter bevroren.
In de zomer is de temperatuurverdeling andersom, dan blijft koele lucht vanaf de zee aan de Noorse kant van de bergen hangen. In Zweden kan het land in de zomer flink opwarmen, wat er voor zorgt dat de zomers hier flink warmer zijn dan in Noorwegen. Zo is goed te merken dat een hooggebergte werkt als een soort klimaatscheiding. Er is natuurlijk nog een verband tussen reliëf en temperatuur. Hoe hoger je komt, hoe kouder het wordt. Hiervoor kan je een soort 'vuistregel' gebruiken. Bij elke 100m stijging daalt de temperatuur met 0.6 °C.
Reliëf en neerslag
In de Noorse stad Bergen regent het minstens twee van de drie dagen. Er valt ongelooflijk veel regen, zeker 2000mm per jaar ofwel 2 meter! Dat is bijna drie keer zo veel als in Nederland. Dat komt door het hooggebergte die meteen vanaf de kust oprijzen. Als er een gebergte in de weg staat, moet de lucht omhoog en ontstaan stuwingsregens. De stad Bergen ligt aan de loefzijde van de Scandinavische Hooglanden. Aan de andere kant van het gebergte in de stad Lillehammer valt veel minder neerslag. Deze stad ligt in de regenschaduw ofwel de lijzijde.
Reliëf en neerslag https://youtu.be/AQUEfQkzNjQ