Introductie

Nederland is een laaggelegen land dat grotendeels in een delta ligt. In een delta is het overstromingsrisico van nature groot. Daarnaast spelen andere zaken veroorzaakt door menselijk ingrijpen en de opwarming van de aarde. Denk daarbij aan:

• stijging van de zeespiegel door het smelten van gletsjers en van ijskappen in het Zuidpoolgebied en op Groenland;
• stijging van de hoeveelheid regen die gemiddeld in Nederland valt. Zie de GB54/GB55 kaart 41A1 en A2);
• het steeds vaker optreden van extreme regenbuien al leveren deze weinig problemen op voor de afvoer van water door rivieren;
• het vaker optreden van droge periodes in de zomer;
• het verschuiven van de meeste neerslag van augustus (de maand waarin de verdamping ook groot is) naar november (de maand waarin een groot deel van de neerslag niet meer verdampt). Zie de Boslatlas kaart 41I. Deze verandering is de belangrijkste van de vijf die hier genoemd zijn.

Bovenstaande zaken, waarvan de laatste de belangrijkste is, hebben tot gevolg dat de grote rivieren steeds hogere piekwaterafvoeren hebben.

Daar komt nog bij dat de bodem in West-Nederland daalt en dat vergroot ook het overstromingsrisico. Na twee hoogwaterperioden in de jaren negentig van de vorige eeuw is de Nederlandse overheid vanaf 1995 gaan werken aan een nieuw overstromingsbeleid onder het motto ‘Meer ruimte voor het water’.

Probleemstelling
Overstromingen waren oorspronkelijk een natuurlijke zaak voor ons land. Maar doordat Nederland door de mens geheel is ingericht, zijn overstromingen ongewenst en mogelijk levensbedreigend geworden. Veel van de ruimte die de rivieren vroeger hadden, is nu door de mens in gebruik genomen. De rivieren zijn aan ‘banden gelegd’ en op veel plekken gekanaliseerd. Klimaatverandering en bodemdaling doen de kans op overstromingen verder toenemen. Om de risico’s te minimaliseren, moeten ze eerst goed in kaart worden gebracht. De vragen in deze les:

• Welke risico’s loopt Nederland?
• Welke concrete maatregelen heeft de overheid genomen om ons land veiliger te maken?