Stap 4: Sloppenwijk naar woonwijk

La Paz, Bolivia

Van sloppenwijk naar goede woonwijk

In onderstaand schema zie je hoe de formele en de informele woningbouw verloopt in stappen. Je ziet het verschil tussen woningbouw in favelas en woningbouw in officiële woonwijken.

  Formeel Informeel (in zelfbouw)
Ontwikkeling 1. Planning
2. Basisvoorzieningen
3. Woningbouw
4. Bewoning
1. Bewoning
2. Woningbouw
3. Basisvoorzieningen
4. Planning
Opdrachtgevers
  • Overheid
  • Projectontwikkelaars
  • Bouwondernemingen
  • Woningcoöperaties
  • Bewoners (eigenaars)
  • Lokale gemeenschappen
  • Soms overgenomen door woningcoöperaties
Financiering
  • Banken (hypotheken)
  • Overheid (leningen, subsidies)
  • Werkgeversorganisaties (leningen, premies)
  • Familie (spaargeld)
  • Microfinanciering (leningen)
  • NGO’s (donaties, leningen)
Betaling
  • Huur
  • Rente en aflossing hypotheek
  • Afbetaling leningen
  • Sparen voor uitbreiding en verbetering van de woning
Bouwers
  • Bouwondernemingen
    (vaak niet lokaal)
  • Familie, vrienden
  • Informele aannemers (lokaal)

* Bron: Geografie (juni 2017)

Hoe maak je van een favela een woonwijk die veilig is en prettig om in te wonen zodat ook bewoners van andere wijken, en ook van ommuurde wijken zich veiliger gaan voelen?
Om te beginnen moeten bewoners in een favela er zeker van zijn dat ze niet elk moment weggejaagd kunnen worden. Die garantie moet de gemeente geven, maar in de praktijk gebeurt dat (nog) niet.
Toch kunnen favelabewoners er vrij zeker van zijn dat ze kunnen blijven wonen op de plek die ze uitgekozen hebben, want vanaf de jaren 70 wordt zelden meer een favela gesloopt. Wie het kan bekostigen, heeft dus alle tijd om zijn woning te verbeteren en uit te breiden.

De praktijk wijst uit dat zodra het bestuur van een gemeente wél de garantie geeft dat de favelas in de gemeente mogen blijven bestaan, de bewoners ervan druk aan de slag gaan om hun woning te verbeteren en uit te breiden. 
Hetzelfde gebeurt als het bestuur van een gemeente besluit in zijn favelas goede straten en goede voorzieningen als stroom en water aan te leggen ter vervanging van door bewoners zelf geïmproviseerde voorzieningen.

Bewoners van favelas in Brazilië willen dat hun wijk door de gemeente erkend wordt en dat de gemeente alles gaat doen om hun wijk beter bewoonbaar te maken, met name door goede voorzieningen aan te leggen en voor betere huisvesting te zorgen. Ze krijgen daarbij hulp van de Cities Alliance (een samenwerkingsverband van de Wereldbank), de VN-Habitat (twaalf landen waaronder Brazilië) en tal van gemeentebesturen en internationale en nationale particuliere organisaties. Onder het motto ‘Cities without slums’ ('Steden zonder sloppenwijken') roept de Alliantie op sloppenwijken niet te slopen, maar over te gaan tot het verbeteren van de woonomstandigheden in deze wijken.

Hulp krijgen favelabewoners vanaf 2007 ook van de landelijke regering. Die trekt geld uit om in de wijken goede voorzieningen aan te leggen. Dat moet de regering ook doen volgens de huidige grondwet van het land. In deze grondwet (uit 1988) staat dat goede huisvesting een grondrecht is en de regering er zelf voor moet zorgen dat iedereen op den duur goede huisvesting heeft.