Stap 1: Groeiende steden

In 2018 woonde volgens CIA - The World Factbook 86,6% van alle inwoners van Brazilië in steden. Of anders gezegd: de verstedelijkingsgraad in Brazilië was in 2018 86,6%. Dat is bijna zo hoog als bijvoorbeeld in Nederland en hoger dan in veel andere landen van de wereld.
Volgens dezelfde bron trekt tussen 2015 en 2020 jaarlijks 1,05% van de bevolking van platteland naar stad. Of anders gezegd: is het verstedelijkingstempo in deze periode 1,05%. Hiermee scoort Brazilië relatief laag; in veel andere landen is dat verstedelijkingstempo aanzienlijk hoger.
Wel dient hierbij opgemerkt dat deze trek vooral gaat naar steden als Manaús, die in het binnenland liggen, en nauwelijks meer naar kuststeden als Rio de Janeiro en São Paulo (de twee steden in Brazilië met de meeste inwoners). Deze steden groeien nog wel, maar dan vooral omdat er meer stadsbewoners worden geboren dan er overlijden.

De hoge verstedelijkingsgraad en het lage verstedelijkingstempo in Brazilië hebben twee oorzaken. Aan de ene kant raakten in de twintigste eeuw veel mensen op het platteland hun landbouwbedrijf of baan bij een groot landbouwbedrijf door mechanisatie kwijt. Aan de andere kant ontstond er steeds meer werkgelegenheid in en bij de steden nadat de Braziliaanse regering in 1930 begonnen was industrie op te zetten om landbouwproducten en andere grondstoffen tot producten te verwerken voor de binnenlandse markt. Bovendien werd de dienstensector steeds groter en dat leverde werkgelegenheid op.

De steden trekken, het platteland duwt weg maar als er meer mensen naar de steden trekken dan deze kunnen opnemen of nodig hebben, dan overheersen dus de pushfactoren. Er is in dat geval sprake van ‘landvlucht’.

Wat deden deze twee trends met São Paulo en andere steden in Brazilië?
Kijk naar de video, die de groei van de stad São Paulo visualiseert.

Bekijk ook in de Grote Bosatlas of Alcarta de kaart De Wereld - Bevolking.

Let op het verschil met de centrumlanden.