Stap 2: Gespleten steden: favelas

Als in Brazilië steeds meer plattelandsbewoners naar steden trekken, ontstaan er naast ‘gewone’ woonwijken ook twee andere soorten woonwijken die sterk van elkaar en van de gewone woonwijken verschillen: de sloppenwijken en de ommuurde wijken.
Contact was en is er nauwelijks tussen bewoners van dit soort nieuwe wijken en meestal willen bewoners dat zo houden. In Stap 3 lees je er meer over.

Sloppenwijken zijn wijken waarvan de woningen door bewoners zelf zijn gebouwd met materialen die toevallig beschikbaar zijn en waar waterleiding, riool en andere voorzieningen die de woonomgeving van de bewoners leefbaar maken, ontbreken. Kinderen in een sloppenwijk kunnen in de wijk zelf niet naar school, want scholen zijn er niet. In Brazilië worden dit soort wijken aangeduid met het Portugese woord favela.

In veel steden in Brazilië is veiligheid een probleem. Het ministerie van Buitenlandse Zaken adviseert reizigers naar Brazilië onder meer zo weinig mogelijk alleen over straat te gaan en favelas te mijden. Het risico op straat beroofd te worden, is hoog in steden als Brasilia, Rio de Janeiro of São Paulo.
Aan het werkelijke aantal incidenten wordt de objectieve veiligheid gemeten. Dat hoeft niet per se samen te gaan met het veiligheidsgevoel of de subjectieve veiligheid.

Scharreleconomie

Mensen die in een favela komen wonen, vinden vaak geen baan omdat ze laag of helemaal niet opgeleid zijn (er is een flinke mate van analfabetisme). Toch lukt het bewoners om aan de kost te komen, vooral in de informele sector. Dat zijn alle activiteiten die buiten de economische statistieken blijven. Over de inkomsten wordt geen belasting betaald. We zouden dat hier ‘zwart werk’ noemen of met een ander begrip ‘scharreleconomie’. Kinderen verkopen snoepjes en andere kleine spullen op straat aan voorbijgangers en toeristen om geld te verdienen, mensen repareren tegen betaling kapotte apparaten, wijkbewoners bieden zich aan als gidsen om bezoekers de weg te wijzen in hun stad, enzovoort.


Kijk naar deze video. Let ook op het begin waar je het verschil tussen geplande wijken en favelas goed kunt zien, het verschil tussen ‘people of the asphalt’ en ‘people of the hill’.