Stengel

De stengel zorgt voor groei in de plant. Ze transporteren water en voedingsstoffen van en naar de bladeren. Ook geven stengels stevigheid aan een plant op twee manieren:

- Doordat de plant veel vocht in zijn cellen opneemt door osmose drukt het celmembraam tegen de celwand aan. Hierdoor worden de cellen hard en stevig wat we turgor noemen. Wanneer er veel vocht verdampt en de plant niet genoeg vocht kan opnemen verdwijnt deze turgor en gaat de plant slap hangen.

-Bij grote planten heb je naast turgor ook houtvaten nodig. Houtvaten hebben verdikte wanden waardoor ze stevigheid aan de plant geven.

Groei
Aan het uiteinde van de stengel kan een plant nieuwe cellen maken door celdeling, waardoor de plant langer wordt. Daarnaast kan de plant in de lengte en de breedte groeien door celstrekking. Dit houd in dat de cellen van de plant groeien door vocht op te nemen; ze strekken zich hierdoor uit.

Stel je voor dat een plant alleen maar in de lengte zou groeien; hij zou nooit stevig genoeg kunnen zijn om overeind te blijven staan. Een plant groeit dan, naast celstrekking, ook in de breedte met behulp van het secundair meristeem in het cambium. Dit is een laag (stam)cellen die zich nog niet hebben gespecialiseerd, ze kunnen dus nog verschillende celsoorten worden. Het cambium wat betrokken is bij diktegroei ontbreekt bij éénzaadlobbigen. Als een cel in het cambium zich deelt, kan het een xyleem (hout) of een phloem (bast) cel worden. Het xyleem zorgt voor het transport van water en nutrienten waar het phloem zorgt voor het transport van assimilaten. Assimilaten zijn bijvoorbeeld de suikers die de plant met fotosynthese maakt (zie hoofdstuk 'blad' van dit lesmateriaal).

Als het floeem en xyleem samen te vinden zijn noemen we dit vaatbundels, dit komt alleen voor in vaatplanten. In éénzaadlobbigen komen de vaatbundels verspreid in de stengel voor, terwijl ze in tweezaadlobbigen in een kring zijn gerangschikt.

Kun je in de onderste foto (de tweezaadlobbige/dicotyle plant) de vaatbundels vinden?

Stengel van een Elodea; een monocotyle plant.

 

Stengel van een Tilia (linde); een dicotyle plant.