De kleine Johannes - Frederik van Eeden

"Niets anders wensend dan dat de zon blijven mocht."

Standaardverslag

 

Samenvatting

De kleine Johannes is een boek dat gaat over het ouder worden van Johannes. Je begint bij zijn zorgeloze kindertijd waarbij hij wordt meegenomen door een elfje genaamd Windekind die Johannes zo klein maakt als een kever. Later wil Johannes steeds meer weten en ontmoet hij Wistik die hem verteld over een boekje waarin alle antwoorden zouden staan op zijn vragen, Windekind vindt het niet leuk dat Johannes alles wil weten en maakt hem weer groot. Later ontmoet Johannes Robinetta, een meisje op wie hij verliefd wordt en die heel veel op Windekind lijkt. Nog later ontmoet Johannes Pluizer, Hein en dokter Cijfer die hem al het lugubere laten zien in de wereld. Ze maken van hem een echt mens zodat ze samen naar het boekje konden zoeken. Volgens Pluizer kon je het boekje namelijk alleen vinden als je een echt mens was.

 

Analyse

Het boek gaat over het ouder worden van Johannes. Hij was zorgeloos als kind met een grote berg fantasie. Windekind staat voor deze fantasie die iedereen als kind heeft. Dan komt Johannes in de fase dat hij alles wil weten. Kinderen stellen iets later altijd vragen als waarom is het gras groen, waarom moeten we naar school en wat zou een dier denken. Daarvoor bestaat Wistik die een boekje kende waarin alle antwoorden staan. Als hij nog iets ouder wordt ontmoet hij Robinetta en wordt verliefd op haar. Ze leek volgens hem op Windekind en hij hield van Windekind dus hield hij ook van haar. Als laatste wordt hij volwassen en moet een echt mens worden waarbij hij logisch moet nadenken en zijn fantasie achter zich moet laten. Zoals vele ook in het echt doen als ze ouder worden. Hiervoor zijn Pluizer en dokter Cijfer. Zij nemen Johannes mee naar de lugubere wereld van de volwassenen waarin alleen cijfers (wetenschap) telt. Dan ontmoet hij ook nog Hein, hem die iedereen vreest terwijl het volgens Pluizer zo’n aardige man is. Het einde van ieder leven, de dood. Ook die heeft Johannes nu ontmoet. In zijn geheel is het boek dus een sprookje over het volwassen worden.

 

De schrijver

De schrijver van De kleine Johannes is Frederik van Eede. Hij werd geboren in 1860 in Haarlem. Hij heeft medicijnen gestudeerd in Amsterdam en richtte samen met Franc van der Goes de vereniging Flanor op in 1881. Ook is hij een van de oprichters van De Nieuwe Gids. Hierin publiceerde hij in 1885 zijn eerste boek: De Kleine Johannes. Een verhaal waar later over werd gezegd dat het over hemzelf zou gaan. Later zijn hier twee vervolgen op verschenen maar deze werden veel minder populair dan het eerste deel. Door onder andere De kleine Johannes is hij zo bekend geworden samen met het boek Van de koele meren des doods. Hij trouwde met Martha van Vloten, met wie hij twee zonen kreeg en werd een huisarts in Bussum. Al snel ging hij richting de psychotherapie waarin hypnose en gesprekken van groot belang zijn. In 1900 kwam van de koele meren des doods uit waarin hij zijn ervaring deelt als zenuwarts en therapeut. Zijn ideeën kreeg hij tijdens zijn reizen, zo raakte hij in Engeland onder indruk van socialistische opvattingen. Hierop stichtte hij in Nederland de commune Walden vernoemt naar het werd van Thoreau, een schrijver die hij bewonderde. In 1903 steunt hij de werknemers bij de grote Spoorwegstaking. Hij richt een steunorganisatie op die in 1907 al failliet gaat. Hij krijgt grote schulden en mede hierdoor wordt ook Walden opgeheven. Het ging uit met Martha van vloten. Maar in 1907 trouwt hij alweer met Martha Everts met wie hij ook twee zonen krijgt. Na de dood van zijn zoon in 1913 en de gruwelijke gebeurtenissen tijdens de Eerste Wereldoorlog keerde hij steeds meer in zichzelf, hij werd neerslachtiger (hij had dus nergens meer zin in) en kreeg allerlei ouderdomskwalen. Zo brengt hij zijn laatste levensjaren depressief door. In 1932 stierf hij.

 

Mijn mening

Ik vond het een goed boek, ik heb er zeker van genoten. Het was ook echt een boek waarbij je over alles kon en moest nadenken wat het precies betekende. Toen ik het boek uit had wist ik ook dat er een diepere boodschap in moest zitten (ik snapte het eerlijk gezegd nog niet 100% toen ik het uit had). Ik had al wel door dat Johannes wel ouder werd ook al leek het in het boek van niet. Maar ik kon mijn vinger niet precies op de boodschap of de diepere betekenis leggen. Nadat een tijdje over het boek te hebben nagedacht (en er nog wat doorheen te hebben gebladerd) merkte ik het. Het ging over de verschillende fasen die wij mensen doormaken naarmate we ouder worden. Hoe onze fantasie verdwijnt en we dit inruilen voor de wetenschap waarin volwassenen geloven. Wat ik ook erg leuk vond aan dit boek is hoe het wordt verteld. Het lijkt een sprookje dat je zou kunnen voorlezen aan je kinderen maar het taalgebruik is weer erg volwassen. Ik heb altijd al van sprookjes en fantasie gehouden dus dit boek was voor mij zeker een boek wat ik vaker wil lezen. Het is een sprookje maar tegelijkertijd een volwassen boek. Ik zou het boek dus 5/5 sterren geven door de manier van vertellen in het boek waardoor het lijkt op een sprookje, het nadenken wat je bij elke bladzijde kon doen en de onderliggende betekenis van het boek. Een goed boek dus als je houd van sprookjes maar toch een volwassen boek wil lezen.

 

Bronnen