Boek 5 - havo 4

Onder de paramariboom

Karel Glastra van Loon

 

 

Naam: Lisa Cornelissen

Klas: H4D

Docent: mevrouw Klarenbeek

 

Inhoudsopgave

Samenvatting. 3

Analyse. 5

Informatie over de schrijver. 7

Eigen mening. 8

 

Samenvatting

Proloog
Johannes Fretz weet eigenlijk weinig van zijn afkomst. Hij heeft een Haagse vader Jan (Van Duitse voorouders) en een Surinaamse moeder Virginia.  Hij krijgt een uitnodiging van de Wereldomroep om een lezing over zijn werk te komen houden en daarom maakt hij de reis naar Suriname. Maar ook omdat hij nieuwsgierig is geworden door een gedichtenbundel van zijn opa. Hij is 29 jaar en zijn moeder is 60. Hij reist een paar dagen eerder af dan zijn moeder.

 

Dag 0
Het vliegtuig brengt hem naar Suriname. Daarna wordt hij door twee medewerkers van zijn uitgever naar zijn hotel gebracht. Maar het is niet het luxe hotel dat beoogd werd. Zijn kamer zal over een dag klaar zijn. Johannes doet daar niet zo moeilijk over.

Dag 1
Johannes is een laat-slaper. Hij ziet al op de eerste dag dat Paramaribo anders (veel kleiner bijv.) dan dat hij  gedacht heeft. Hij ontmoet er zijn tante Enilda en haar man Jimmy. Allerhartelijkste mensen. Jimmy was vroeger  een tegenstander van Desi Bouterse, maar nu is hij min of meer als adviseur bij de president in dienst. Tante vertelt over de uitdrukking: je navelstreng is  hier geboren. Johannes ziet Fort Zeelandia dat een rol heeft gespeeld bij de 10 December Moorden. Maar het gebouw zelf stelt niet zo veel voor. Ook ziet Johannes het backpackmeisje dat in zijn vliegtuig zat terug. Blijkbaar gaat ze niet backpacken.

Dag 2
Ook op dag 2 ontmoet Johannes weer andere mensen o.a. zijn oom Purperhart. Die vertelt hem over zijn opa en over de mooie gedichten die hij schreef. Toen hij die thuis gelezen had, wilde hij wel de reis naar Suriname maken. Opnieuw ontmoet Johannes het backpackmeisje. Ze blijkt een onderzoekster te zijn. Ze is Nederlands, maar haar moeder  komt uit Hongarije. Hij begint haar heel sympathiek te vinden. Johannes vertelt aan d elezer ook enkele anekdotes over discriminatie in Nederland, zoals hij dat heeft meegemaakt. Hij is namelijk gekleurd van huid en men verwart hem wel eens met de Molukse voetballer Giovanni van Bronckhorst.

Dag 3
Het luxe hotel is nog steeds niet klaar, maar opnieuw vindt hij het niet erg. Het backpackmeisje dat 'Jaantje' heet, verblijft ook in zijn minder luxe hotel. Hij gaat met zijn oom en tante lunchen.
In een flashback vertelt hij over de verkering van zijn moeder die als jonge vrouw naar Nederland vertrok en daar als het ware in een koelcel werd ontvangen. Die derde dag komt zijn moeder aan op het vliegveld en z eis ook meteen "aanwezig." Ook worden er wel enkele passages verteld over de verhouding tussen zijn vader en moeder. Zijn vader Jan was ook erg blij dat Johannes zijn moeder ene paar dagen meenam naar Suriname.

Dag 4
Johannes denkt terug aan zijn jeugd: zijn moeder kreeg een post-natale depressie . Ook later vertoont ze kuren, waardoor de vader van Johannes, Jan, het beter vindt gescheiden van haar verder te leven. Jan zorgt dan voor zijn zoon. Later komen ze weer bij elkaar, maar Johannes maakt ook mee dat zijn moeder enkele keren van huis is weggelopen. Ze wordt door de politie teruggebracht.

In Suriname  ontmoet Virginia ook haar zus Enilda. Johannes maakt mee dat een synagoge en een moskee naast elkaar staan en dat de gelovigen van beide kerken prima met elkaar omgaan. Dat kan juist wel in Suriname. Met zijn moeder en tante Wonny bezoekt hij het ouderlijk huis en daar doet zich een bizar ritueel voor. Moeder heeft het stukje navelstreng van Johannes bij zich en dat begraaft ze 'onder de paramariboom.' Zo hij is nu echt teruggekeerd in zijn land.
Die avond heeft  Jaantje Johannes uitgenodigd  om roti te eten. Het is erg gezellig aan tafel en Johannes voelt zich verliefd. Ze kussen elkaar voor het eerst. Meer gebeurt er nog niet.

Dag 5
Moeder Virginia en Johannes gaan weer naar familieleden . Ze zingen op bezoek samen liedjes. Een favoriet lied van moeder is "Bonnie kom je buiten spelen" wat voor haar erg symbolisch is. (het betreft de zwangerschap van Johannes)   Er wordt een anekdote verteld van opa's verhalen die later in Nederland door een andere schrijver werden uitgegeven. Opa had zich daar niet zo druk over gemaakt en was gewoon weer nieuwe verhalen gaan schrijven.
Een flashback  gaat over de EK halve finale in 1988 toen Nederland tegen Duitsland speelde. Vader Jan is dan toch voor de Nederlanders, hoewel moeder Virgina hem uitdaagt.

Dag 6
Johannes praat met zijn moeder over zijn identiteit. Later bezoeken ze het graf van opa Miel. Ze vinden het met enige moeite terug. Er staat een mooie spreuk op zijn grafsteen. (Er is geen dood, wel eeuwig leven.) Het is tijd voor het optreden van Johannes. Natuurlijk gaat moeder Virginia mee: ze maakt zelf ook de blitz met haar gedrag. Het optreden van Johannes is prima. Na afloop ontmoet Moeder Virginia het mooie meisje Jaantje. Ze hoopt dat ze gauw oma wordt. Ze gaan ook nog naar de politieke massameetings waar voor-en tegenstanders van Desi Bouterse het woord voeren.
Jaantje nodigt Johannes uit voor een tegenbezoek aan het land van haar moeder, Hongarije.  Moeder Virginia vindt het allemaal prachtig. Als ze maar snel oma woont.

Op dag 7 (geen hoofdstuk aan gewijd) lummelen ze wat bij het zwembad.

Dag 8
Johannes vliegt met zijn moeder per KLM terug naar Nederland. Het is precies de dag van de Surinaamse parlementsverkiezingen. Ze zitten met een tevreden gevoel naast elkaar. Johannes heeft zijn identiteit gevonden en hij weet ook dat hij in zijn karakter een zachte (lees: Surinaamse)  kant heeft.

Bron: https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/onder-de-paramariboom-johan-fretz

 

Analyse

Personages

Johannes:

Johannes heeft als kind vrij veel ellende meegemaakt. De relatie tussen vader Jan was niet echt ideaal. Het is niet zo gek dat hij liever bij zijn vader dan bij zijn moeder was. Lang heeft hij het tegen gehouden het land van zijn moeder te bezoeken. In 2015 komt het zo ver. Hij moet bekennen dat het land hem heel erg meevalt en dat de bewoners in het algemeen warme, hartelijk mensen die zijn die veel relaxter met elkaar omgaan dan de mensen in Nederland. Zo leert Johannes door zijn queeste dat hij eigenlijk ook veel zachtmoediger is dan hij zich in Nederland gedraagt.

Jaantje:

Jaantje komt over een slim en lief meisje. Eerst denkt Johannes dat ze een backpackster is. Maar ze studeert politicologie en moest een onderzoek doen voor de afronding van haar studie. Ze neemt zelf enkele keren het initiatief tot toenadering. Ook nodigt ze Johannes uit om het land van moeder te komen bezoeken. Uit het dankwoord blijkt dat 'Jaantje' een blijvertje is geworden.

Virginia:

Virginia heeft het als jonge moeder in Nederland erg moeilijk gehad: ze leed aan een postnatale depressie en deed ook nog een aantal gekke dingen. Ze liep een aantal keer weg van huis, waardoor zij en haar man Jan een tijdje gescheiden van elkaar voortleefden. Vader Jan nam toen de zorg voor Johannes op zich. Toch kwamen ze weer bij elkaar en hebben in de bizarre relatie tussen een harde/cynische en een vrolijke/optimistische Surinaamse 'een modus vivendi' gevonden. Dat levert enkele keren kostelijke dialogen op. Virginia is een echt familiemens en kan eigenlijk niet wachten totdat ze oma wordt van Jaantje en Johannes.

 

Motieven

Liefde:
Er bloeit in de periode dat Johannes de reis naar Suriname maakt een liefdesrelatie tussen hem en Jaantje op. Eerst ontmoeten ze elkaar alleen (bij toeval) , later gaan ze uit eten en zoenen ze voor het eerst. Ze bezoekt ook zijn optreden en ze spreken met elkaar af dat ze een week later ook het moederland van Jaantje zullen bezoeken. Uit het dankwoord kun je opmaken dat Jaantje de liefdespartner van Johannes is geworden.

Godsdienst:
Johannes leert tijdens zijn reis dat men in Suriname heel sioepel omgaat met de verschillen tussen de godsdiensten. Er wordt een heel hoofdstuk aan gewijd over de relatie tussen joden en islamieten. Maar ook de Hindoestanen en de Christenen kunnen op een soepele manier met elkaar overweg. Er is geen sprake van een godsdienststrijd.

Moeder-zoonrelatie:
Omdat de moeder aan het begin van Johannes leven depressieve verschijnselen vertoonde en vader en moeder ook enige tijd gescheiden van elkaar leefden, was de band van Johannes aanvankelijk beter met zijn vader dan die met zijn moeder. Tijdens de reis begrijpt hij (wanneer hij kennismaakt met het warme land) zijn moeder veel beter. Dat verstevigt de band tussen moeder en zoon.

Kindertijd & kinderleed:
In zijn jeugd heeft Johannes wel verdrietige dingen meegemaakt. Zijn moeder die zich niet zo thuis voelde in het koude Nederland, leed aan post-natale depressies. Ook later deed ze gek en ze liep enkele keren van huis weg. De band tussen vader en zoon was aanmerkelijk beter dan die tussen moeder en zoon. Er was veel ruzie thuis en vader dronk bovendien nogal wat.

Politiek:
Op de achtergrond speelt wel de politieke situatie in Suriname een rol. Suriname wordt verdeeld in voor-en tegenstanders van Desi Bouterse. Johannes is net in Suriname op het moment dat er verkiezingen worden gehouden.

 

perspectief

Er is een proloog (over afkomst) en een verslag van de reis naar Suriname. Het verhaal wordt onderverdeeld in delen, die in zijn totaliteit de duur van de reis aangeven.
Het verhaal wordt beschreven van Dag 0 tot Dag 8. Elk van die dagen wordt weer onderverdeeld in relatief korte hoofdstukken die een titel dragen van een passage die in dat hoofdstuk voorkomt. In die hoofdstukken wordt de reis beschreven, maar er zijn ook hoofdstukken waarin Johannes terug gaat naar zijn jeugd:  geboorte, opgroeien in Dordrecht, de scheiding en de hereniging van zijn ouders. Daardoor wordt het een niet-chronologische vertelling van een roadtrip naar Suriname

De verteller is de 29-jarige ik-figuur Johannes Fretz. Hij vertelt in de o.v.t. Hij is in 1985 geboren. De roadtrip sleet zich dus af in 2014. Omdat de queeste van de zoon voltooid is, is er sprake van een gesloten einde.

Bron: https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/onder-de-paramariboom-johan-fretz

 

Informatie over de schrijver

De schrijver van het boek onder de paramariboom is Johan Fretz. Johan Fretz, geboren in 1985 In 2012 debuteerde hij met de roman Fretz 2025, die werd genomineerd voor De Bronzen Uil, voor beste Nederlandstalige debuut. Zijn tweede roman, Onder de Paramariboom, verscheen begin 2018 bij Lebowski. Hierin vertelt hij het verhaal van een hilarische en ontwapenende roadtrip door Suriname. Over een zoektocht naar roots en identiteit, wanneer je een dubbelbloed bent, maar bovenal over de verzoening tussen een moeder en een zoon. Met de roman won hij onlangs de Boekhandelsprijs 2019. Johan maakte ook een solovoorstelling van het boek, waarmee hij door Nederland toerde en die genomineerd werd voor de Neerlands Hoop, een belangrijke cabaretprijs. Daarnaast is hij zaterdagcolumnist voor Het Parool en was hij regelmatig te zien met optredens in DWDD, Pauw & Jinek.  

Bron: http://johanfretz.com/over-mij/

 

Eigen mening

Het boek onder de paramariboom is een erg bijzonder boek, omdat het gaat over iemand die eigenlijk niet weet waar hij nou echt thuis hoort. Hij is opgegroeid in Nederland, maar wil dan toch nog even kijken in het land vanwaar zijn familie komt. Hij besluit dus het vliegtuig te pakken, maar zijn moeder wil met hem mee, om hem te beschermen. Zijn vader vindt dat Virgina wat overdreven doet, maar Johannes vindt dat wel meevallen. Toch gaat Virgina niet mee naar Suriname. Johannes heeft wat tijd nodig voor zichzelf en om het land te leren kennen. Daarom vond ik het begin van het boek een beetje vreemd, want ik wist niet zo goed wat ik kon verwachten. Zou hij verdwaald raken of misschien ontvoerd worden. Dat was allebei niet het geval, want hij vond de liefde. Dat vond ik wel erg leuk aan dit verhaal.

Ik vind het leuk dat er ook nog romantiek bij dit verhaal komt kijken, want dat brengt iets meer verhaal met zich mee. Als er niets van romantiek bij betrokken zou zijn geweest, zou ik dit een saai boek hebben gevonden, omdat ik dan niet de motivatie zou hebben gehad om dit boek uit te lezen. Het maakt voor mij een verhaal veel leuker met wat romantiek erin verwerkt. We gebeurde dit pas rond het midden van het verhaal, wat ik wel een beetje laat vond. Ergens begrijp ik de schrijver ook wel dat hij dat zo heeft gedaan, zodat wij de personages eerst wat beter konden leren kennen.

Zo’n soort boek zou ik niet meer vrijwillig lezen, want dan lees ik toch liever een thriller, omdat daar meer spanning bij komt kijken, maar omdat het voor school een ander soort boek moest zijn, vond ik dit toch een best leuk boek om te lezen.