Net als particuliere bedrijven is de overheid een productiehuishouding. De overheid produceert goederen en diensten die voorzien in de behoeften van de burgers.
Toch is er een groot verschil tussen overheid en bedrijven in de particuliere sector. Overheidsproducten hoeven niet kostendekkend te zijn. De doelstellingen van de overheid worden bepaald door het belang van de gemeenschap.
Bij een particulier bedrijf wordt altijd gelet op de winstgevendheid. Een activiteit die niet minstens kostendekkend is, zal door een particulier bedrijf direct op of korte termijn worden beƫindigd. In de particuliere sector staat het marktmechanisme centraal: de markt bepaalt welke goederen in welke hoeveelheden worden geproduceerd.
Ook bij de overheid moet worden gekozen hoe de schaarse middelen worden ingezet. De afweging vindt plaats in de Tweede Kamer, de Provinciale Staten of in de gemeenteraad. Tussen partijen worden afspraken gemaakt over de hoogte van de uitgaven aan verschillende activiteiten van de overheid. Deze besluitvorming wordt het budgetmechanisme genoemd.