Lesdoelen:
Aan het eind van deze les ...:
Theorie
Telwoorden als enkele, vele, weinige, sommige worden zelfstandig gebruikt als je achter het telwoord geen zelfstandig naamwoord uit de zin kunt invullen.
Wanneer zo'n zelfstandig gebruikt telwoord naar personen verwijst, komt er een -n achter:
Indien een telwoord niet naar personen verwijst of niet-zelfstandig (maar een bijvoeglijk naamwoord) is, komt er geen -n achter:
! Telwoorden als: tientallen, honderden, duizenden, miljoenen etc. hebben altijd een -n.
Zelfstandig gebruikte bijvoeglijke naamwoorden die naar personen verwijzen, krijgen een -n indien het meervoud is:
Zelfstandig gebruikte bijvoeglijke naamwoorden die niet naar personen verwijzen, krijgen geen -n, ten zij het stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden zijn:
Opdracht 1
Kies telkens het juiste telwoord. Let op! In sommige zinnen moet je twee keuzes maken.
1. De eerste / eersten zullen de laatste / laatsten zijn.
2. Alle / allen vrijwilligers kregen een boekenbon ter waarde van twintig euro.
3. Sommige / sommigen van ons hebben het huiswerk niet af gekregen.
4. Met z'n alle / allen gaan wij vanavond uiteten.
5. De ouders van Hanneke hebben beide / beiden een goede baan.
6. Ik vind beide / beiden schilderijen erg mooi geworden.
7. Netflix heeft sommige / sommigen series eraf gegooid.
8. Vele / velen hebben de enquĂȘte ingevuld.
9. De school heeft een programma ontwikkeld voor alle hoogbegaafde / hoogbegaafden leerlingen.
10. Uit alle / allen reacties op die foto bleek dat maar weinige / weinigen het gepast vonden.
Opdracht 2
Geef van de volgende beweringen aan of deze juist of onjuist zijn. Leg je antwoord uit!
1. Zij kwamen als laatsten aan bij het eindpunt.
Laatsten verwijst hier naar meerdere personen.
2. Waar zijn de borden gebleven? Heb je ze allen in de vaatwasser gedaan?
Allen moet hier wordt hier zelfstandig gebruikt en moet dus met een -n.
3. Thirsa moest kiezen tussen verschillende oorbellen. Uiteindelijk koos ze de duursten.
Duursten moet hier met een -n, omdat het meervoud is.
4. Sommige kaarten heb ik helemaal zelf gemaakt.
Sommige moet hier zonder -n, omdat het niet naar personen verwijst.
5. Maar weinigen hadden hun huiswerk netjes gemaakt.
Weinigen moet hier met een -n, omdat het zelfstandig wordt gebruikt en naar personen verwijst.
Opdracht 3
Maak met de volgende telwoorden een correctie zin.
meesten
enkele
besten
sommige