Coniunctivus in de Hoofdzin

In de hoofdzin kan een conjunctivus doorgaans de volgende zaken weergeven.

Vervulbare wens (optativus)

Een vervulbare wens, wordt weergegeven door een conjunctivus praesentis. Vertaling (bij 'zijn'): moge ik zijn ut sim.

Onvervulbare wens (irrealis)

Een onvervulbare wens, wordt weergegeven door een conjunctivus imperfecti voor het heden of een conjunctivus plusquamperfecti voor het verleden. Vertaling (bij esse, 'zijn'): Was ik maar (impf.) / was ik maar geweest (plqpf.) Utinam essem (impf.), utinam fuissem (plqpf.).

Aansporing (adhortativus)

Een aansporing, komt voor in de eerste persoon enkelvoud of meervoud conjunctivus praesentis, wordt vertaald met 'laat/laten ik/wij ...': Filium horter ut libros Ciceronis legat: Laat ik mijn zoon aansporen om de boeken van Cicero te lezen.

Beleefdheidsgebod (iussivus)

Een beleefdheidsgebod, wordt weergegeven door een conjunctivus praesentis, vertaling is vrij. audias! : Luister toch!

NB: Soms komt voor een jussivus de imperativusvorm fac/facite te staan: fac audiat = zorg dat (fac) hij luistert (audiat).

Twijfel (dubitativus)

Een twijfel, betekenis is hetzelfde als een indicativus, kan weergegeven worden door elke soort conjunctivus, vaak vertalen met het werkwoord 'zullen'

audiat? : Zou hij luisteren? / Luistert hij?

Mogelijkheid (potentialis)

Een mogelijkheid, weergegeven door een conjunctivus praesentis of conjunctivus perfecti, vertalen met 'zou ...': Velisne mecum ambulare ad circum, domine?: Zou u met mij naar de renbaan willen wandelen, heer?

Na voegwoorden

Bijvoorbeeld het voegwoord quamquam: 'hoewel, ofschoon' wordt in de dichtkunst meestal gevolgd door een conjunctivus: Quamvis sint sub aqua, sub aqua maledicere temptant - Ovidius

Beleefdheidsverbod (prohibitivus)

Beleefdheidsverbod, vorming: ne + conjunctivus praesentis/perfecti. Vertaling is vrij, maar iets beleefder dan een imperativus'. De prohibitivus wordt vaak met "moet\moeten + niet" vertaald:

Ne lacrimaveris: Huil (maar) niet\ Jij moet niet huilen.

Coniunctivus in de Hoofdzin https://www.youtube.com/watch?v=RubNoCiP9R0