Naamgeving
Voorvoegsel |
Uitgang |
Hydroxy- |
-ol |
De alkanolen zijn koolstofketens waarbij de -OH groep de belangrijkste functionele groep is.
Als de -OH groep de belangrijkste groep is krijgt het molecuul de uitgang -ol. Als dit het geval is krijgt -OH ook het laagste getal in de naam:
Dit is niet 1-broombutaan-3-ol maar wel 4-broombutaan-2-ol
Ook zie je dat het cijfer 1 voor de uitgang -ol wordt geplaatst in butaan-1-ol om het aantal hydroxidegroepen aan te geven.
Vroeger werd het cijfer 1 voor de stamnaamgeplaatst: 1-butanol. Dit zul je vast nog wel eens tegenkomen
Bekende Akananolen
Ethanol
Het bekendste voorbeeld van een alkanol is ethanol. Ook wel alcohol of ethylalcohol genoemd.
Ethanol wordt gebruikt als ontsmettingsmiddel, reinigingsmiddel en natuurlijk ook in vele verschillende alcoholische dranken. Vergisting, het proces dat tot het ontstaan van alcohol uit suikers leidt, is een van de oudste biochemische processen bekend aan de mensheid.
Spiritus
Spiritus is: 85% ethanol, 10% water, 3% methanol, 1% aceton en 1% pyridine (een geurstof) plus een blauwe kleurstof. Er wordt methanol en aceton toegevoegd om de ethanol te denatureren. Daarom mag het zonder accijns worden verkocht. Het woord spiritus is Latijn voor 'geest' en duidt erop dat spiritus snel verdampt.
Glycerol
Glycerol of minder correct glycerine, wordt voor veel verschillende toepassingen gebruikt: Als vochtvasthoudend middel in tandpasta, als zoetmaker (E-442), als weekmaker in kunstoffen en door een chemische reactie met een mengsel van geconcentreerd salpeterzuur en zwavelzuur ontstaat nitroglycerine, de basis van dynamiet.
Xylitol
Xylitol wordt gebruikt als vervanger voor suiker. Het is een natuurlijke zoetstof die voorkomt in de vezels van vele soorten groente en fruit. Xylitol wordt -net als sorbitol- veel gebruikt in kauwgom omdat het een frisse smaak geeft. Dat komt doordat het oplossen van xylitol in water een endotherm proces is, waarbij warmte aan de omgeving wordt onttrokken. Daarbij ontstaat een fris gevoel in de mond. Het heeft ook een positieve werking op tanden en kiezen