H2 Survival of the fittest

Survival of the fittest

Als je iemand iets laat vertellen over Darwin’s evolutietheorie, dan zal die persoon vaak de uitspraak: 'survival of the fittest' noemen. Alleen de sterkste overleeft en dat verklaart waarom soorten in de loop van de tijd steeds veranderen. Oude kenmerken worden vervangen door nieuwe, beter aangepaste eigenschappen. Maar is het altijd het recht van de sterksten?

Genetische variatie nodig

Biologische voorbeelden van soorten waarbinnen duidelijke variatie in een bepaald kenmerk bestaat, zijn makkelijk te noemen. Kijk maar eens naar de verschillende mensen in de klas, je ziet duidelijk waarneembare variatie in huidskleur, haarkleur en oogkleur.

Variatie zie je ook sterk terug bij onze huisdieren. Het verschil tussen een Teckel en een Sint Bernhard is enorm, maar toch behoren ze beide tot dezelfde soort. Datzelfde gaat op voor Vlaamse reuzen en dwergkonijntjes, en ook voor Perzische kat en Europese korthaar. Maar niet alleen soorten die hebben blootgestaan aan menselijke fok- of veredelingsprogramma’s zijn toonbeeld van hoge diversiteit. Ook veel in het wild levende soorten vertonen opvallend veel variatie.

Evolutie als het beklimmen van een top in het “fitnesslandschap”

Het is makkelijk voorbeelden op te noemen van soorten waarbinnen aanzienlijke variatie in eigenschappen bestaat, zo lastig lijkt het een evolutionaire verklaring te geven voor al die variatie. Want evolutie treedt op door natuurlijke selectie, waarbij individuen die slecht zijn aangepast het veld moeten ruimen voor individuen die beter zijn toegerust in de strijd om het bestaan. Dat alles zou toch uiteindelijk moeten leiden tot survival of the fittest, het overleven van de best aangepaste? Maar het is wel erg toevallig als alle varianten die we binnen één soort zien allemaal het best aangepast zijn. Er kan toch maar één de beste zijn!?

Stel je voor dat we de kenmerken van een populatie individuen weergeven langs één of meerdere assen en aan elk kenmerk, of combinatie van kenmerken, een fitnesswaarde kunnen toekennen. Als we dat doen, ontstaat een plaatje dat “het fitnesslandschap” wordt genoemd.

 Het fitness landschap

De kenmerken die op dit moment in een populatie aanwezig zijn, bepalen waar de populatie zich op dit moment in het landschap bevindt. Door mutaties kunnen nieuwe eigenschappen ontstaan en kenmerken veranderen, met andere woorden, mutaties zorgen ervoor dat de populatie zich door het fitnesslandschap kan bewegen. Die beweging is niet willekeurig van richting, want natuurlijke selectie zorgt ervoor dat alleen die mutaties behouden blijven die de fitness verhogen. Daardoor zal de populatie in de loop van de tijd steeds hoger opklimmen in het fitnesslandschap totdat een top wordt bereikt.

Vanuit vrijwel elk punt op het fitnesslandschap kun je maar op één manier omhoog lopen naar slechts één enkele top. Het kan voorkomen dat er variatie is en sommige individuen in de populatie zich op een andere top bevinden dan de rest van de populatie. De verschillende toppen waarop de populatie zich bevindt zijn meestal ongelijk van hoogte, hierdoor zal één enkel kenmerk overblijven en de variatie verdwijnen.

Als we aannemen dat we aan elk kenmerk of combinatie van kenmerken een fitness waarde kunnen toekennen en bovendien de kenmerken kunnen rangschikken langs één (zoals hierboven) of meerdere assen, dan kunnen we een “fitnesslandschap” tekenen. Een populatie die zich op een bepaalde plek in het fitnesslandschap bevindt, kan door mutaties door het fitnesslandschap bewegen. Selectie zorgt ervoor dat alleen mutaties met hogere fitness behouden blijven. Daardoor beweegt de populatie steeds omhoog in het fitnesslandschap, totdat een top wordt bereikt.

 

Afbeeldingsresultaat voor survival of the fittest

______________________________________________________

                        Bij deze les hoort onderstaande PowerPoint en huiswerk-opdracht:

Les H2 - Survival of the fittest

Opdrachten H2 Survival of the fittest.docx

______________________________________________________

                        Bekijk of lees bij deze les ook onderstaande bronnen:

Schooltv: Over evolutie op de Galapagos eilanden

Kennisbank Erfelijkheid en soortvorming

Bron: Fitness landschap
Gebruikte bron