Formuleren: incongruentie

Incongruentie

De persoonsvorm is de werkwoordsvorm die zich aanpast aan de 'persoon', oftewel het onderwerp van de zin. Dit noemen we congruentie: de persoonsvorm is in overeenstemming met het onderwerp. Elke juist geformuleerde zin is congruent, dat wil zeggen dat de persoonsvorm en het onderwerp in getal overeenkomen. Kijk eens naar de volgende zinnen:

Het kind speelt met de bal.
De kinderen spelen met de bal.

Zodra het onderwerp van getal verandert, verandert de persoonsvorm mee.

Congruentie is dus de situatie waarin de persoonsvorm en het onderwerp samenhangen. Wanneer dit niet het geval is, heeft de persoonsvorm een ander getal dan het onderwerp. Dit noemen we incongruentie; de zin is dan niet congruent. Zie het volgende voorbeeld:

* Een aantal kinderen spelen met de bal.

De kern van het onderwerp (een aantal kinderen) is niet 'kinderen', maar 'aantal'. Een aantal is enkelvoud, dus moet de persoonsvorm ook enkelvoud uitdrukken. Dat is in de bovenstaande zin niet het geval. Zo'n zin noemen we dus incongruent.

Incongruentie ontstaat vaak door de volgende oorzaken:

Hieronder zie je van elk van de bovengenoemde oorzaken een voorbeeld.

* De media gelooft het verhaal van de verdachte niet.

Het onderwerp 'de media' wordt vaak als enkelvoud gezien, terwijl het eigenlijk meervoud is. Media is het meervoud van medium, dus de persoonsvorm 'gelooft' is onjuist.

* Onlangs werd bekend dat de CIA met zijn buitenlandse medewerkers wel degelijk op geheime plaatsen in Europa mensen gevangen hebben gehouden.

De kern van het onderwerp hierboven is CIA. Dit is enkelvoud, dus de persoonsvorm 'hebben' is onjuist.

* De reizigers worden vriendelijk verzocht over te stappen.

Dit is een veelgemaakte fout. Het zinsdeel 'de reizigers' wordt voor onderwerp aangezien, terwijl het eigenlijk het meewerkend voorwerp is: je verzoekt iets aan iemand. Je kunt ook 'aan' voor 'de reizigers' plaatsen om dit te controleren.

Opdracht 1: enkelvoud of meervoud?

 

Incongruentie verbeteren

Incongruentie kan je eenvoudig verbeteren. Je hoeft enkel de persoonsvorm aan te passen aan het onderwerp van de zin. Bekijk de volgende verbeteringen:

De media geloven het verhaal van de verdachte niet.
Onlangs werd bekend dat de CIA met zijn buitenlandse medewerkers wel degelijk op geheime plaatsen in Europa mensen gevangen heeft gehouden.
(Aan) De reizigers wordt vriendelijk verzocht over te stappen.

Maak de volgende opdracht in je schrift of in een document.

Opdracht 2

 

Vind je het nog lastig? Bekijk dan de onderstaande video.