Leerlogboek, Nederlands 01-06-2019
Standaardverslag 5
Lan-anh Le, klas: H4A
Birk’ – Jaap Robben
Samenvatting:
Mikael en zijn vader Birk zijn op het strand op het eilandje waar ze maar met een paar mensen wonen. Mikael laat zijn nieuwe bal in het water vallen en zijn vader gaat deze voor hem halen. Maar de sterke stroming neemt hem mee en hij verdrinkt. Na lang zoeken wordt er geen lichaam gevonden. Mikael gaat vaak naar het huis van mevrouw Augusta, een andere vroegere bewoner. Hieruit haalde zijn vader altijd cadeautjes voor zijn vrouw, Mikael verzorgt er nu een meeuwtje. In zijn gedachten praat Mikael veel met zijn vader. Karl, de andere bewoner, vraagt Mikael vaak mee naar Tramsund maar hij mag niet van zijn moeder. Birk was ook de leraar van Mikael, ze kregen toetsen opgestuurd. Mikael doet alsof hij zijn vader is en zegt dat zijn zoon is overleden en er dus geen toetsen meer gestuurd hoeven te worden. Zijn moeder komt er uiteindelijk achter. Mikael helpt Karl vaak met vis sorteren en haalt cadeautjes voor zijn moeder uit het huis van mevrouw Augusta. Mikael wordt steeds volwassener, hij krijgt een snor, masturbeert en steekt sigaretten op. Mikaels moeder geeft hem de ouderlijke kamer, zij verhuist naar de zolder, soms komt zij toch bij hem liggen. Hij moet van zijn moeder de kleren van zijn vader aan, maar hij weigert. Als Mikael ruzie krijgt met zijn moeder hierover, vlucht hij uit huis en gaat de volgende morgen met Karl mee naar Tramsund. Daar verkoopt hij vis, maar bezoekt ook de hoeren. Als Mikael thuiskomt, wil hij wel de trui van zijn vader aan. Maar nu mag het niet van Dora. Hij moet haar voortaan zo noemen en niet meer "mama." Mikael komt erachter dat Dora de kleren van zijn vader aan Karl heeft gegeven. Wanneer Mikael een keer het huis van Augusta bezoekt om de meeuw weer te verzorgen, komt Dora hem opzoeken. Ze wordt woest op hem, omdat hij liever bij het meeuwtje is dan bij zijn moeder en ze verbiedt hem te bezoeken. Als hij later thuiskomt, zit Karl bij zijn moeder. Als ze willen overgaan op seks, gooit Mikael een steen door de ruit. Mikael gaat de meeuw weer voeren. Als hij thuiskomt, weet zijn moeder dat hij er geweest is. Ze pest hem door zijn kinderbordje te laten vallen en verbrijzelt een bootje. 's Nachts komt ze bijna naakt tegen hem aanliggen en wordt handtastelijk: ze laat zich bij haar borsten beetnemen. Ze noemt Mikael Birkje. Mikael vlucht weg naar zijn zolderkamer: de volgende morgen is Dora alles aan het verbranden wat van hem is. Mikael vermoedt dat ze ook het huis van Augusta in de fik zal steken en gaat snel naar de slaapkamer waar de meeuw is opgesloten. Hij wil die bevrijden, maar hij is te laat. De moedermeeuw heeft het jonge meeuwtje dood gepikt en de hersentjes opgegeten. Vol schuldgevoel blijft Mikael in de slaapkamer zitten. (bron: https://www.scholieren.com/verslag/boekverslag-nederlands-birk-door-jaap-robben-116716)
Thema:
Eenzaamheid en isolement. De roman van Robben gaat over isolement en eenzaamheid. De inhoud komt daarbij overeen met het decor. Het verhaal van de Hammermans speelt zich alleen af op een klein onbekend (wellicht zelfs niet bestaand) eiland, ergens in de Noordzee. Het isolement wordt groter als vader Birk verdrinkt door toedoen van Mikael. Het contact tussen moeder en zoon wordt daarna minder: ze zwijgen vooral tegenover elkaar. Mikael mag ook weinig contact met andere hebben ( Karl, Brigitta). Hij moet als het ware in de visie van zijn moeder de plaats innemen van zijn vader, wat tot ongezonde situaties leidt. (bron: https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/birk-jaap-robben)
Personages:
Mikael Hammerman: Hij voelt zich schuldig aan de dood van zijn vader. Hij ziet zijn vader dan ook steeds ergens opduiken. Dan weet hij op een bepaald moment dat hij verdronken is. Hij wil zichzelf ontdekken als hij mannelijker wordt: hij krijgt een snor (die zijn moeder afscheert) en hij masturbeert. Hij wil onder invloed van Karl wel weten hoe meisjes zijn. Zijn moeder wil dat hij steeds meer op zijn vader gaat lijken (hij moet zijn kleren dragen, maar hij weigert) ze noemt hem ook Birk en ze dreigen zelfs seks met elkaar te hebben. Hij ziet ook hoe haar buurman haar begeert en hij gooit een steen door het raam als ze seks willen hebben. Hier is hij toch een Noors Oedipusje (schuldig aan de dood van zijn vader en bijna seks met zijn moeder) Hoewel hij vast zit in zijn ontwikkeling door zijn moeder, kopieert hij dat gedrag eigenlijk bij de meeuw die hij opvoedt. Met de meeuw loopt het slecht af, maar is Mikael eigenlijk ook niet doodgeknuffeld door zijn moeder. Dan kan hij de fantasie van zijn vader weer oproepen.
Dora Hammerman: Ze kan de dood van haar man niet verwerken. Ze geeft haar zoon de schuld en tobt met haar verdriet. Daarnaast wil ze haar zoon bij zich houden op het eiland. Bovendien mag hij niet praten met Karl en de schipper van de boot en diens zoon. Ook mag hij niet vluchten naar het huis van Augusta. Naarmate Mikael ouder wordt, ziet ze hem meer als een partner. hij moet de kleren van zijn vader dragen, komt bij hem in bed liggen en en ze noemt hem Birkje. Ze wil nog even een keer lust bedrijven met Karl, maar als Mikael door een steentje voor steekt, is ze weer bij de les. Ze wil alleen fysiek contact met Mikael (Birk). Het is een ongezonde situatie.
Karl: De visser-buurman die om een andere reden op het eiland verblijft. Hij wil er vrijheid. Hij neemt het leven zoals het is. hij heeft seks met de oudere Augusta gehad (op de keukentafel) en hij gaat naar de hoeren in Tramsund. Ook ziet hij wel wat in de niet lelijke Dora. Hij nodigt haar uit en hij heeft bijna seks met haar, totdat Mikael een steen door de ruit kiepert. Hij ziek seks als een middel om het isolement op te heffen: je hoeft er niet voor van iemand te houden. Hij gedraagt zich af en toe als een vervangende vader voor Mikael.
Brigitta en Ingmar: De schipper en zijn zoon zijn symbolen van de buitenwereld. Ze kunnen het isolement van de eilandbewoners opheffen: ze brengen boodschappen, zijn realistischer. Ingmar neemt op een zeker moment zijn vriendin mee. Die heet niet bij toeval Mikaella. Ingmar volgt zijn vader op, zoals het hoort op een gezonde manier. Mikael volgt zijn vader op op een ongezonde manier. (bron: https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/birk-jaap-robben)
Perspectief:
Mikael is de verteller. Hij vertelt in de ik-vorm. In deel I is hij nog maar negen jaar. Vanaf deel II is hij vijftien jaar. Mikael vertelt in deel I in de o.v.t. als een achterafverteller en doet dat ook in deel II dat maar kort is. In deel III schakelt hij over naar de o.t.t. Je leeft dan als het ware als lezer mee wat Mikael op dat moment vertelt. Dat maakt het verhaal meteen spannender en ook een open einde mogelijk. Hoe zal het verder met Mikael vergaan op het eiland? (bron: https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/birk-jaap-robben)
Ruimte:
Het verhaal speelt zich volgens de flaptekst af op een eiland ergens tussen Schotland en Noorwegen. Het is maar een klein eilandje waarop drie huizen staan en slechts drie mensen wonen. Dat is natuurlijk een symbolische ruimte: de mens is een wezen dat eigenlijk helemaal op zichzelf is aangewezen. Dora houdt Mikael op het eiland gevangen: hij mag niet meevaren naar Tramsund, de dichtstbijzijnde plaats waar Karl zijn vis verkoopt en zijn liefde koopt. (bron: https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/birk-jaap-robben)
Tijd:
De verteller is 9 jaar als zijn vader omkomt en ongeveer 15/16 jaar als het verhaal eindigt. De vertelde tijd omvat dus een periode van ongeveer 6 jaar. (bron: https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/birk-jaap-robben)
Spanning:
Het decor is interessanter. Het verhaal speelt zich volgens de flaptekst af op een eiland ergens tussen Schotland en Noorwegen. het is maar een klein eilandje waarop drie huizen staan en slechts drie mensen wonen. Dat is natuurlijk een symbolische ruimte: de mens is een wezen dat eigenlijk helemaal op zichzelf is aangewezen. Dora houdt Mikael op het eiland gevangen: hij mag niet meevaren naar Tramsund, de dichtstbijzijnde plaats waar Karl zijn vis verkoopt en zijn liefde koopt. Is er hoop voor Mikael op dit eiland, zal hij ooit naar het vasteland gaan, zal hij zijn eigen ontwikkeling kunnen voltooien of altijd afhankelijk blijven van zijn incestueuze moeder en zijn overleden vader? Bij die vragen past het decor van het bijna onbewoonde eiland. (bron: https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/birk-jaap-robben)
Einde:
Het boek heeft een open einde, je krijgt geen antwoorden op de vragen die je jezelf afvroeg. Het leek alsof ik het boek voor niks had gelezen, omdat ik er niks van snapte. (bron: Lan-anh Le)
Titel:
Birk
Biografie:
Jaap Robben (Oosterhout NB, 1984) is schrijver/dichter en theatermaker. In april 2014 verscheen zijn debuutroman voor volwassenen Birk bij uitgeverij De Geus die zeer lovend werd ontvangen, de Nederlandse Boekhandels Prijs 2014 won, de ANV Debutantenprijs 2015 én de Dioraphte Literatour Publieksprijs 2015. Inmiddels is het boek aan zijn 17e druk toe en werden er al meer dan 60.000 exemplaren verkocht. Voor 2016 worden vertalingen verwacht in het Turks, Tsjechisch, Duits en Engels. Er verscheen een Grote Lijster, een luisterboek, een Colibri, een Dwarsligger en er wordt gewerkt aan een verfilming van Birk. (bron: https://jaaprobben.wordpress.com/biografie/)
Beoordeling:
Ik vond de hoofdpersoon een interessante personage, vooral de relatie tussen Mikael en zijn moeder is erg abnormaal. Hij ervaart seksuele ervaringen met zijn moeder, omdat Mikael haar herinnerd aan Birk. Zijn band met de meeuw was ook iets unieks. Hij was volgens andere liever bij zijn meeuw dan bij zijn vrienden. De gevoelens die zijn moeder aan hem toonden waren erg realistisch, maar er waren ook momenten waar je je echt niet op in kon leven. De momenten waar ik me zo voelden was wanneer ze intieme aanrakingen met Mikael had. Ik kon me niet voorstellen dat een moeder dat bij haar zoontje wil aan doen. Een minpunt vind ik wel dat het boek teveel vragen van me onbeantwoord heeft gelaten. Ik snapte heel veel uit dit boek niet en dit is ook de eerste keer dat ik er echt niet uit kom. Er waren ook niet echt spannende stukken in het verhaal. Ik vond het een leuk boek, maar zou het niet nog een keer lezen, omdat ik toch met een open einde eindig.