Boek 1 - havo 4: Lieveling

Boekverslag 1 lieveling

 

Titel: lieveling

Aan het begin van het boek is Puck vijf jaar oud en aan het einde veertien. Als ze eenmaal doorheeft wat de man met haar doet, schaamt ze zich daarvoor en wil ze alles koste wat het kost geheim houden, waardoor ze zichzelf eigenlijk in zichzelf opsluit. Als Guusje bijvoorbeeld door haar spreekbeurt heen gilt, is ze bang dat Guusje ervan op de hoogte is, maar 'gelukkig' zegt ze alleen maar dat haar moeder een hoer is. Ze eet bijna niets meer en zoekt een rustig plekje in haar hoofd om zich te verstoppen, als de man met haar bezig is. Zo wordt ze twee verschillende Pucks: een binnen- en een buiten-Puck. Daar wordt ze moe en uiteindelijk ziek van. Tijdens de scenes waarin ze over haar misbruik vertelt, eerst aan de leraar en later aan de commissaris, en de binnen-Puck dus naar buiten laat gaan, voel je hoe moeilijk en verschrikkelijk dat voor haar is. De man vindt haar mooi en slim: hij kan beter met haar praten dan met haar moeder en zij lijken op elkaar volgens hem. Puck is ook erg loyaal: ze houdt ook haar mond om het luxe leventje dat haar moeder leidt, niet te beëindigen en ze wordt nooit boos op haar moeder, hoe blind en lomp zij zich ook gedraagt.

Pucks moeder noemt hem 'Pikkedoos' en hij lijkt op Derrick. Hij is eigenaar van een vouwwagenbedrijf. De man is erg oud en op een gegeven moment verft Pucks moeder zijn haren zwart en dat maakt hem nog enger. Aan een winkelmeisje vertelt ze dat hij haar nooit aanraakt, maar Puck raakt hij dus wel aan. Hij manipuleert haar: hij zegt dat ze niet bij hem mogen blijven, als zij niet met elkaar op kunnen schieten en als Puck opstandig is, zich bijvoorbeeld verstopt of zegt dat haar haar al gewassen is, dan wordt hij boos op haar en slaat haar zelfs. Hij onderneemt geen actie als ze aangifte gedaan heeft en zijn huis leeg en beklad terugvindt, maar volgens zijn advocaat is hij er wel ziek van geworden.

Simpele vrouw uit Rotterdam die veel om luxe en uiterlijk vertoon geeft. Ze toupeert haar haar en draagt bijvoorbeeld kniehoge witte laarzen met hoge hakken onder een minirokje met 'applicaties'. Puck is een dochter uit een eerder huwelijk. Ze is trots op haar man met geld, zeker tegenover haar familie. Ze zegt de man ontmoet te hebben, toen ze reageerde op zijn advertentie waarin hij om een schoonmaakster vroeg. Ze lijdt wel onder het feit dat hij haar nooit aanraakt en gaat steeds meer drinken. Dat hij Puck wel aanraakt, lijkt ze niet te zien, vooral omdat ze erg met zichzelf bezig is. Als de man Puck bijvoorbeeld misbruikt in de tent tijdens de vakantie en zij de tent binnenkomt, roept Puck haar en hoort ze niets. Als uitkomt dat Puck door de man misbruikt is, heeft ze ook vooral medelijden met zichzelf. Uiteindelijk kan ze het leven zonder de man niet aan en wordt steeds gekker. Ze zorgt niet goed voor Puck en zichzelf en komt tijdelijk in een inrichting terecht.

Er is sprake van een relatie tussen een oudere man en een jong meisje: de man ziet Puck liever dan haar moeder met wie hij getrouwd is, hij heeft seks met haar en wordt boos als zij zich van hem los probeert te maken. In de ogen van de man zal er sprake zijn van liefde, zij is zijn lieveling. In de ogen van Puck en de lezer is er duidelijk sprake van misbruik.

Puck houdt het misbruik al die tijd geheim. Als ze er toch voor uit komt, schakelt moeder haar eigen moeder en broer in. Die vatten het plan op om er vooral zelf beter van te worden en het hele huis leeg te halen. De kluis wordt zelfs opengebroken maar in plaats van geld vinden ze daarin honderden foto's die de man van Puck gemaakt heeft: de verborgen foto's staan symbool voor haar geheim. Puck neemt de foto's mee maar wat er uiteindelijk mee gebeurt, is onduidelijk.

Niet alleen de relatie tussen de man en Puck is ziekelijk, ook die tussen Puck en haar moeder. Je zou kunnen zeggen dat Puck de volwassene is en de moeder het kind, want Puck gedraagt zich verstandiger en verantwoordelijker dan zij. Moeder denkt alleen aan zichzelf en aan geld en ziet niet wat er met haar dochter aan de hand is. Zelfs als het misbruik uitkomt, zorgt ze niet voor Puck maar voor zichzelf geld op te nemen en aan te pappen met de vriend van haar broer.

Er is een duidelijke tegenstelling tussen de sociale klasse van de moeder en haar familie en die van de man: Pucks moeder is een simpele, platte vrouw, terwijl de man slimmer en rijker is. Dat zie je aan haar smaak, haar kleding en haar taalgebruik. Puck lijkt meer op de man en onder andere daarom voelt hij zich tot haar aangetrokken. Symbool voor de lagere klasse van de moeder lijkt haar kunstgebit te zijn: Puck vraagt zich altijd af of ze nou echte tanden heeft of kunsttanden en als moeder volledig aan lager wal geraakt is, blijkt ze duidelijk een kunstgebit te hebben.

Het boek is verdeeld in de volgende delen: 1975, 1977, 1980, 1983 en 1984. In 1975 komen Puck en haar moeder bij de man te wonen. Vanaf 1977 is het duidelijk dat de man Puck misbruikt. In de jaren '80 begint het op te vallen dat er iets met Puck is: ze is te mager en veel ziek. In 1984 komt het misbruik uit maar er volgt geen echte oplossing. De delen zijn weer verder verdeeld in hoofdstukken met titels (zie samenvatting).Het verhaal lijkt chronologisch te verlopen maar de hoofdstukken zijn niet chronologisch opgebouwd: die beginnen bijvoorbeeld met de belangrijkste gebeurtenis en vertellen dan hoe dat zo gekomen is. Zo begint het hoofdstuk 'Een casuele aangelegenheid' met de man die bij Puck voordoet hoe ze een tampon inbrengt en pas daarna wordt verteld hoe de man op dat idee kwam.

Het verhaal wordt verteld door een ik-verteller: Puck. Je leest de gebeurtenissen dus uit het oogpunt van een jong meisje en dat maakt het misbruik des te shockerender. Als Puck vijf jaar oud is, dan snapt ze bijvoorbeeld niet wat de man precies doet en noemt ze hem nog 'onhandig'. Als lezer heb je wel al door wat er gebeurt. Puck wordt echter snel oud en twee jaar later noemt ze het misbruik min of meer bij de naam. Een kenmerk van het ik-perspectief is dat je goed met de verteller kunt meeleven. Je kunt je inderdaad goed inleven in de wereld die Puck beschrijft maar ze wordt nergens emotioneel. Ze beschrijft geen verdrietige of boze gevoelens, maar zegt bijvoorbeeld dat ze in haar hoofd een rustig plekje opzoekt om aan te kunnen wat de man met haar gaat doen. Ook hierdoor maken de gebeurtenissen nog meer indruk.

 

Puck en haar moeder Patricia wonen in Rotterdam, maar hadden het zeker niet breed. Gelukkig werd Patricia verliefd. Deze man was toch wel erg oud, maar had veel geld. In 1975 tokken Puck en haar moeder bij hem in en Patricia en “Pikkedoos”, zo noemt Patricia hem, zijn daarna zelfs getrouwd. Pikkedoos en Puck hadden diepgaande gesprekken en er werd zelfs gezegd dat Pikkedoos met Pucks moeder was getrouwd omdat hij Puck zo lief vond.

Puck vindt het toch nog een beetje raar en noemt Pikkedoos dan ook “ome Meneer”, maar ome Meneer staat erop dat ze hem papa noemt. Hier heeft ze nog wel moeite mee, omdat haar echte vader niet dood is, maar ze spreekt hem ook niet meer.

Terwijl Puck zulke diepgaande gesprekken heeft  met haar vader, toont hij helemaal geen interesse in haar moeder. Puck wordt overstroomd met cadeaus en wordt drie keer in de week gewassen door haar vader. Omdat ze nog niet oud genoeg is, begrijpt ze niet dat het heel raar is dat haar vader haar met zijn handen afdroogt. Dat is niet het enige wat er vreemd aan is. Hij heeft er ‘moeite mee’ om haar in en uit bad te krijgen en heeft Puck dus in rare houdingen vast. Hij heeft zijn hand tussen haar benen en soms steekt hij daar zelfs een vinger naar binnen. Ook legt hij soms haar hand om zijn geslachtsdelen heen. Dan moet ze daar even aan zitten. Daarnaast maakt haar vader elke zondagochtend van Puck een foto terwijl ze naakt is.

Dit blijft een paar jaar aanhouden en na een tijdje begrijpt Puck wat hier gaande is. Door een gebroken been en ondervoeding komt Puck in het ziekenhuis te liggen en meester Hofslot, waarmee ze een heel goede band heeft, komt ook nog langs. Ze wilde het al een tijdje tegen hem zeggen en heeft nu genoeg moed om het eruit te gooien. Nu meester Hofslot het wist, werd er actie ondernomen en werden Pucks moeder en haar oma ook ingelicht. Ook heeft Puck aangifte gedaan bij de politie. Pikkedoos was een paar dagen het land uit en in die tijd hebben ze het huis leeggehaald terwijl Puck ook alweer thuis was. Ze hebben de €100.000 van de rekening van Pikkedoos kunnen halen en de kluis werd met veel kracht ook geopend. Daarin zaten alle foto’s die elke zondagochtend van Puck werden genomen. Deze heeft Puck ook meegenomen. Ze zijn vertrokken naar Rotterdam, maar Pucks moeder strooide met het geld en gaf ook elke week ruim €200 aan haar moeder. Na een tijdje konden ze er niet meer van rondkomen en werd het zo erg dat ze weer terug zijn gegaan naar Pikkedoos nadat de aangifte was ingetrokken

Ik vond dit boek best makkelijk om te lezen omdat er geen flashbacks in zaten want dat vind ik soms nog al verwarrend. Dat vind ik omdat ik soms dan niet meer weet of ze nou in het heden bezig zijn of in het verleden. Voor de rest vond ik het ook makkelijk om te lezen, omdat er niet heel veel moeilijke woorden in stonden en als er een moeilijk woord in stond kon ik er wel achter komen wat het woord betekend door de zinnen er omheen.

 

Dit boek vond ik ook best heftig omdat het een serieus onderwerp is en ik had nog nooit echt een boek over seksueel misbruik gelezen. Vooral ook omdat het verhaal gebaseerd is op een waar gebeurd verhaal.

 

Wat ik ook mooi vond om te lezen is de ontwikkeling van Puck in het boek. Dat ze van klein meisje van 5 jaar opgroeit tot iemand die op de middelbare school zit en haar eigen mening gaat vormen en beseft dat het niet normaal is wat haar vader allemaal bij haar doet.

 

Ook vond ik het best heftig om te lezen dat Puck eigenlijk helemaal voor zichzelf moest zorgen toen ze waren gevlucht van haar vader. Ze had namelijk ook niet echt steun aan haar moeder want die was zelf niet helemaal meer de oude. Ik vond dit best heftig omdat ze eigenlijk niemand had.

 

Wat ik fijn vond aan het boek om te lezen was dat als ze verder de tijd in gingen dat ze dat heel goed aangaven. Namelijk als ze verder de tijd in gingen gaven ze dat aan met een bladzijde tussen de tekst die over het een jaartal ging dan had je een bladzijde met het jaartal en dan begonnen ze pas met vertellen over wat er toen allemaal gebeurde dit vond ik heel prettig want dat wist ik ongeveer hoeveel tijd er was verstreken en hoe oud Puck ongeveer was.