Klaproos - Anne-Fleur van der Heiden

Sterre van der Eerden

Standaardverslag klas H4C

 

1. Titel                           : Klaproos

 

2. Auteur                     : Anne-Fleur van der Heiden

Anne-Fleur van der Heiden is in 1987 geboren in Rotterdam. Met een diploma van de Hoge Hotelschool Maastricht op zak, haalde ze in 2013 de selectie voor de Schrijversvakschool Amsterdam. Publicaties zijn te vinden bij De Optimist, bloemlezingen van de Turing Gedichtenwedstrijd en De Revisor. Op 19 januari 2018 verscheen haar debuutroman Klaproos bij Uitgeverij Nieuw-Amsterdam. Klaproos schetst een wereld waarin drugs en onvoorspelbaarheid de boventoon voeren en is een eerbetoon aan ouders aan de rand van de samenleving.

Bron: http://www.deleesfabriek.nl/2018/08/klaproos-anne-fleur-van-der-heiden/

 

3. Titelverklaring       :

De titel klaproos wordt op blz. 168 voor de lezer uit de doeken gedaan. Jossie is op bezoek gekomen bij Noor. Ze gaan samen wandelen en lopen langs een oud spoor. Daar groeien klaprozen. Noor herinnert zich wat Las haar vroeger over klaprozen heeft verteld. Uit klaprozen'melk' wordt opium gewonnen en opium is de grondstof voor heroïne. Noor wil een klaproos plukken voor de op dat moment zieke Jossie, maar Las zegt dat het niet veel zin heeft. “Klaprozen verwelken een dag nadat je ze geplukt hebt.”

Bron: https://www.scholieren.com/boek/14142/klaproos/zekerwetengoed

 

4. Genre                       : psychologische roman

 

5. Thema’s                   :

Drugs(gebruik)

Het thema is o.a. de drugsverslaving waaraan Noors moeder Jossie en haar stiefvader Las aan ten onder gaan. Ze zijn aan de bedelstaf geraakt, kunnen niet voor hun kind zorgen. Noor ervaart de problemen van een moeder die aan de drugs is geraakt. Ze wordt al vroeg bij haar moeder vandaan gehaald. Maar die blijft met Las drugs gebruiken. Pas na zijn dood gaat ze in een afkickkliniek.

Moeder-dochterrelatie

Het tweede belangrijke thema is dan ook de slechte relatie tussen moeder Jossie en dochter Noor. Uit het laatste hoofdstuk kun je opmaken dat moeder aanvankelijk erg blij was met de geboorte van Noor. Maar door andere omstandigheden o.a. verkeerde liefdesrelaties, huiselijk geweld, prostitutie, is moeder aan de drugs geraakt. Daardoor kon ze niet goed meer voor haar dochter zorgen. De Kinderbescherming ontfermde zich over Noor. Die kreeg een afstandelijke relatie met haar moeder, omdat ze in het gezin van haar opa en oma werd ondergebracht. Ze wil haar moeder eigenlijk niet meer zien, maar als ze hoort dat haar stiefvader terminaal is, gaat ze Jossie en Las toch opzoeken op haar 26e verjaardag. Ze weet het na de dood van Las voor elkaar te krijgen dat Jossie naar een afkickkliniek gaat Haar moeder komt haar ook een keer in Utrecht opzoeken. De relatie lijkt daardoor weer wat hersteld.

Bron: https://www.scholieren.com/boek/14142/klaproos/zekerwetengoed

 

6. Tijd                            a: Het boek speelt zich af in het heden en het verleden.

                                      b: In dit boek verstrijkt ongeveer een jaar.

 

7. Plaats                        : Dit verhaal speelt zich voornamelijk af in Rotterdam, thuis bij de moeder en stiefvader van Noor.

 

8. Personages             :

Noor

De vertelster is het belangrijkste personage in deze Coming of ageroman. Ze groeit op in een gezin met een aan heroïneverslaafde moeder die na twee mislukte liefdesrelaties het leven deelt met Las. Heroïne staat daarin centraal en Noor wordt verwaarloosd. Ze mag van de kinderrechter beslissen bij wie ze wil wonen en ze kiest voor het gezin van opa en oma. Oma is echter alcoholiste en dus ook niet zo'n goed voorbeeld, maar opa zorgt goed voor haar. Ze groeit op met allerlei moeilijke toestanden: ze is lichamelijk niet zo aantrekkelijk, heeft twee mislukte liefdesrelaties, een minder leuke baan waarin ze zich ook niet senang voelt. Op haar 26e gaat ze terug naar Rotterdam om haar moeder en stiefvader te ontmoeten/ Die zitten nog steeds in de drugswereld en financieel gezien moet ze zelfs bijspringen. Verslaafden zijn leugenaars en moeder vertelt haar ten onrechte dat ze ook kanker heeft. Las is wel terminaal en sterft niet lang nadat ze weer op bezoek is geweest. Noor houdt een mooie toespraak voor Las en houdt ook daarna de vinger aan de pols wat haar moeder betreft: ze steunt haar bij het afkicken en het zoeken naar een nieuwe woning. In het laatste hoofdstuk wordt Noor geconfronteerd met een filmpje toen ze baby was. Toen was haar moeder nog mooi en liefdevol.

Las en Jossie

Las en Jossie zijn de prototypes van de heroïneverslaafden. Ze doen alles om aan geld te komen voor een nieuw shot. Ze verkopen de straatkrant bij de Lidl, bestreden al hun geld aan heroïne, moeten poffen en bouwen schulden op. Jossie zorgt niet goed voor Noor en wordt daarom uit de ouderlijke macht ontzet. Las probeert er nog wel wat van te maken. Als hij ongeneeslijk ziekt wordt, gaat Noor hen weer opzoeken. Daarna houdt ze het contact. Las sterft en wordt op kosten van de gemeente begraven. Jossie probeert haar leven toch weer wat op te pakken: een nieuwe woning, een gang naar een afkickkliniek en contact met Noor. Ze gaat zelfs een keer naar Utrecht. Is er toch nog hoop?

Opa

De opa van Noor speelt, zoals wel vaker het geval is, de rol van de achter opvang. Grootouders laten hun kleinkinderen niet in de steek. Uit tekstgegevens blijkt dat ze goed zorgen voor Noor, ook al hebben zij ook niet alles in de hand. Oma is alcoholiste en op de schoolloopbaan van Noor hebben ze ook niet veel grip.

Bron: https://www.scholieren.com/boek/14142/klaproos/zekerwetengoed

 

9. Boek in één zin     : Klaproos gaat over een wereld waar drugs en onvoorspelbaarheid de dienst uitmaken in het leven van een dochter en haar verslaafde moeder.

 

10. Perspectieven:

Deze debuutroman wordt onderverdeeld in 39 relatief korte hoofdstukken. De hoofdstukken zijn niet genummerd, maar hebben wel een titel. Die titel komt meestal in het hoofdstuk letterlijk terug. (Bijv.  Fuck a duck, Tummetje, Haar roosje is geplukt, Barcelona).

In het eerste deel van de roman lopen heden en verleden (Noors jeugd) afwisselend door elkaar heen. Als die geschiedenis helemaal is verteld, (iets na het midden), blijft de lezer met de vertelster alleen maar in het heden (de dood en de crematie van Las en het afkicken van de moeder).

Er zit een mooie spiegeling in de roman. In het eerste hoofdstuk is Noor jarig. Op haar 26e verjaardag bezoekt ze haar moeder. In het laatste hoofdstuk ziet ze een film over haar eerste verjaardag.

Het perspectief van de roman ligt bij een ik-vertelster, Noor. In het heden is ze 26 jaar en ze vertelt aan de lezer het verhaal van haar verslaafde moeder en haar bedorven jeugd. In het verleden vertelt ze in de o.v.t. en in het heden gebruikt ze de o.t.t.
Kenmerk is ook dat de schrijfster verhaallijnen oproept die ze niet invult: de relatie tussen Noor en Alex in Barcelona wordt aangehaald maar niet beschreven, datzelfde geldt voor de relatie met Tygo.

Het verhaal heeft een open einde.
Er wordt niet meer verteld hoe het verder met de relatie tussen Noor en Jossie gaat of afloopt.

Bron: https://www.scholieren.com/boek/14142/klaproos/zekerwetengoed

 

11. Motieven:

Sociale problemen

Las en Jossie komen in de financiële en sociale problemen, omdat ze aan de heroïne verslaafd zijn. Ze hebben grote schulden en kunnen hun dagelijkse boodschappen eigenlijk niet betalen. Ze zijn aangewezen op de sociale hulpverlening. Jossies kind wordt haar ontnomen. Dat moet van de Kinderbescherming in een pleeggezin (bij opa en oma) worden ondergebracht.

Dood

Vooral de dood van Las speelt een flinke rol in de roman. Hij heeft kanker en sterft kort na de kerst. Er is geen geld om hem te cremeren en de gemeente Rotterdam moet bijspringen. Noor spreekt op zijn crematie. Al eerder was ze met de dood geconfronteerd toen haar oma aan een hartaanval overleed.

Kindertijd & Kinderleed

Je kunt spreken van een bedorven jeugd van Noor. Ze was als kind niet gewenst, (haar biologische vader was al weg voordat ze werd geboren) maakt de mishandeling van haar moeder mee. Daarna raken haar moeder en Las verslaafd en moet ze uit huis worden geplaatst. Ze komt in een nieuwe omgeving, waarin ze ook nog eens wordt geconfronteerd met het alcoholprobleem van haar oma. Noor heeft een moeilijke kindertijd achter de rug.

Bron: https://www.scholieren.com/boek/14142/klaproos/zekerwetengoed

 

12. Samenvatting:

Heden
Noor gaat op haar 26e verjaardag naar Rotterdam waar haar aan heroïneverslaafde moeder Jossie en haar stiefvader Las wonen. Las heeft te horen gekregen dat hij een terminale kanker heeft. Noor is jaren niet bij haar moeder geweest. Ze ziet de ellende waarin het armoedige en hulpeloze stel verkeert. Op de terugweg gaat ze in Utrecht langs haar vorige vriend Tygo: ze heeft seks met haar ex. Erg opwindend is dat niet.
Noor woont ook in Utrecht en werkt als autoverkoopster.  Ze rijdt een auto door de ruit van de showroom. Later wordt ze zelfs een tijdje op non-actief gezet.

Verleden
Toen Jossie zwanger van Noor raakte, was daar niet iedereen blij mee. De relatie met de biologische vader van Noor is er nooit geweest en zijn opvolger in bed, Danny, was ook niet geweldig: hij mishandelde Jossie soms. Na die eerste vriend kwam een Marokkaanse lover, Kamal. Dat ging eerst goed, maar ook hij begon Jossie te mishandelen. Daarna kwam Las in het leven van Jossie en Noor die toen zes jaar was. Ze vond het eerst een vreemde man, maar eigenlijk zorgde hij wel goed voor haar. Het ging mis toen Jossie en Las aan de heroïne verslaafd raakten. Jossie zorgde niet zo goed voor Noor (volgens het hoofdstuk waarin beschreven wordt dat ze haar een keer kwijtraakte in de stad.)
De Kinderbescherming greep later in en Noor moest uiteindelijk aangeven bij wie ze wilde wonen.  Ze koos voor haar opa, hoewel haar oma een stevige drinkster was. Ieder jaar moest het verzoek worden herhaald. Van haar moeder hoorde ze of zag ze weinig. Noor was niet heel aantrekkelijk vanwege haar asymmetrische uiterlijk, haar rare borsten en een opvallende vagina. Ze kan goed leren, maar gaat toch van het vwo af vanwege haar motivatie. Op haar 16e wordt ze ontmaagd, op haar 17e geopereerd aan haar vagina. Ze krijgt een relatie met Alex in Barcelona, maar daarover wordt weinig verteld, net als over de relatie met Tygo.

Heden
Na het eerste bezoek blijft Noor haar moeder en Las bezoeken. Ze ziet ook dat ze niet uit de greep van de verslaving kunnen blijven. Als ze boodschappen met Las doet, moet zij betalen. Jossie beweert dat ze ook terminale kanker heeft, maar Noor hoort van de artsen dat dit niet waar is. Ze bezoekt met Las o.a. zijn vader die in een verpleeghuis zit. Op de terugweg laat ze haar kamer zien.  Ook gaat ze een keer met Jossie en Las- in rolstoel- naar het strand van Scheveningen. Met Las gaat het steeds minder goed. Hij is echt terminaal en vlak na Kerst overlijdt hij. Jossie moet wachten met de crematie tot ze groen licht van de gemeente Rotterdam krijgt. Die moet namelijk alles betalen. Zij en Noor houden een toespraakje. Die van Noor is gericht op Las, die van Jossie op zichzelf.
Toch gaat Jossie in het nieuwe jaar naar een afkickkliniek. Ze wil van de heroïne af. Het gaat allemaal maar moeizaam. Noor blijft haar bezoeken. Ze heeft kans op een nieuwe woning, die opa moet opknappen. Later brengt Jossie ook een bezoek aan Utrecht. Ze wandelen samen en zien onderweg klaprozen. Noor denkt terug aan wat Las daarover heeft verteld. (De basis voor heroïne)
In het allerlaatste hoofdstuk is Noor met haar opa in de nieuwe woning van Jossie. Opa heeft oude films op dvd laten zetten. Noor ziet hoe haar jonge en mooie moeder haar op de eerste verjaardag liefdevol op schoot neemt. Het kan dus raar en fataal lopen in een kinderleven, als de heroïne een rol gaat spelen in het bestaan van ouders. Dat is wel een triest oordeel van de vertelster.

Bron: https://www.scholieren.com/boek/14142/klaproos/zekerwetengoed

 

13. Beoordeling:

‘Klaproos’ vond ik wel een interessant boek om te lezen. Je leest namelijk hoe het eraan toe gaat in de wereld van een kind en haar heroïneverslaafde ouders. Aan het begin snapte ik niet goed hoe het boek nou in elkaar zat. Heden en verleden werden namelijk een beetje door elkaar verteld. Soms moest ik daarom even puzzelen hoe het zat, maar het was niet heel storend. Het taalgebruik in het boek was niet moeilijk, daardoor kon ik er erg vlot door lezen. Soms vergat ik dat ik best vel heftige dingen aan het lezen was, maar dat komt omdat Noor, de hoofdpersoon, ermee was opgegroeid. Noor wist niet beter en daarom vertelde ze het ook op een normale manier.

Een heftig fragment vond ik aan het eind van het eerste hoofdstuk, haar moeder en stiefvader moesten weer ‘even snel’ wat spuiten. Dat doen ze dan ook waar hun kind bij is en ik vind dat je dat niet kan maken. Een ander fragment wat ik wel mooi vond was dat aan het eind van het boek ze een video van vroeger aan zet en daarop is te zien dat het gezin nog normaal was. Noor was een blije baby en haar moeder was knap en had een mooie lach met witte tanden.

Op een gegeven moment in het boek bemoeit de kinderbescherming zich met het gezin. Noor moet dan kiezen of ze bij haar moeder wilt blijven wonen of dat ze bij haar opa en oma gaat wonen. Uiteindelijk kiest ze er toch voor om bij haar moeder te blijven wonen. Ikzelf zou dat nooit hebben gedaan. Ik zou ervoor hebben gekozen om bij opa en oma te gaan wonen. Daar is het rustiger en kun je beter voor jezelf zorgen. Ook zijn de dagen er normaal en krijg je goed te eten. Bij haar moeder thuis moet ze constant rekening houden met wat haar moeder doet. Toch snap ik wel dat Noor daarvoor heeft gekozen, want anders was haar moeder er misschien nog slechter aan toe geweest.

Ik vond het boek de moeite van het lezen waard en zal het zeker aanraden aan anderen.

Woorden: 356