Boek 8 - havo 5

Standaard verslag: Klaproos

Anne-Fleur van der Heiden

 

Samenvatting:

Heden

Noor gaat op haar 26e verjaardag naar Rotterdam waar haar aan heroïne verslaafde moeder Jossie en haar stiefvader Las wonen. Las heeft te horen gekregen dat hij een terminale kanker heeft. Noor is jaren niet bij haar moeder geweest. Ze ziet de ellende waarin  het  armoedige en hulpeloze stel verkeert. Op de terugweg gaat ze in Utrecht langs haar vorige vriend Tygo: ze heeft seks met haar ex. Erg opwindend is dat niet.

Noor woont ook in Utrecht en werkt als autoverkoopster.  Ze rijdt een auto door de ruit van de showroom. Later wordt ze zelfs een tijdje op non-actief gezet.

 

Verleden

Toen Jossie zwanger van Noor raakte, was daar niet iedereen blij mee. De relatie met de biologische vader van Noor is er nooit geweest en zijn opvolger in bed, Danny, was ook niet geweldig: hij mishandelde Jossie soms. Na die eerste vriend kwam een Marokkaanse lover, Kamal. Dat ging eerst goed, maar ook hij begon Jossie te mishandelen. Daarna kwam Las in het leven van Jossie en Noor die toen zes jaar was. Ze vond het eerst een vreemde man, maar eigenlijk zorgde hij wel goed voor haar. Het ging mis toen Jossie en Las aan de heroïne verslaafd raakten. Jossie zorgde niet zo goed voor Noor (vgl. het hoofdstuk waarin beschreven wordt dat ze haar een keer kwijt raakte in de stad.)

De Kinderbescherming greep later in en Noor moest uiteindelijk aangeven bij wie ze wilde wonen.  Ze koos voor haar opa, hoewel haar oma een stevige drinkster was. Ieder jaar moest het verzoek worden herhaald. Van haar moeder hoorde ze of zag ze weinig. Noor was niet heel aantrekkelijk vanwege haar asymmetrische uiterlijk, haar rare borsten en een opvallende vagina. Ze kan goed leren, maar gaat toch van het vwo af vanwege haar motivatie. Op haar 16e wordt ze ontmaagd, op haar 17e geopereerd aan haar vagina. Ze krijgt een relatie met Alex in Barcelona, maar daarover wordt weinig verteld, net als over de relatie met Tygo.

 

Heden

Na het eerste bezoek blijft  Noor haar moeder en Las bezoeken. Ze ziet ook dat ze niet uit de greep van de verslaving kunnen blijven. Als ze boodschappen met Las doet, moet zij betalen. Jossie beweert dat ze ook terminale kanker heeft, maar Noor hoort van de artsen dat dit niet waar is. Ze bezoekt met Las o.a. zijn vader die in een verpleeghuis zit. Op de terugweg laat ze haar kamer zien.  Ook gaat ze een keer met Jossie en Las- in rolstoel- naar het strand van Scheveningen.   Met Las gaat het steeds minder goed. Hij is echt terminaal en vlak na Kerst overlijdt hij. Jossie moet wachten met de crematie tot ze groen licht van de gemeente Rotterdam krijgt. Die moet namelijk alles betalen. Zij en Noor houden een toespraakje. Die van Noor is gericht op Las, die van Jossie op zichzelf.

Toch gaat Jossie in het nieuwe jaar naar een afkickkliniek. Ze wil van de heroïne af. Het gaat allemaal maar moeizaam. Noor blijft haar bezoeken. Ze heeft kans op een nieuwe woning, die opa moet opknappen. Later brengt Jossie ook een bezoek aan Utrecht. Ze wandelen  samen en zien onderweg klaprozen. Noor denkt terug aan wat Las daarover heeft verteld. (de basis voor heroïne)

In het allerlaatste hoofdstuk  is Noor met haar opa in de nieuwe woning van Jossie. Opa heeft oude films op dvd laten zetten. Noor ziet hoe haar jonge en mooie moeder haar op de eerste verjaardag liefdevol op schoot neemt. Het kan dus raar en fataal lopen in een kinderleven, als de heroïne een rol gaat spelen in het bestaan van ouders. Dat is wel een triest oordeel van de vertelster.

https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/klaproos-anne-fleur-van-der-heiden

 

Overzichtelijke verhaal analyse

Personages:

Noor

De vertelster is het belangrijkste personage in deze coming of ageroman. Ze groeit op in een gezin met een aan heroïne verslaafde moeder die na twee mislukte liefdesrelaties het leven deelt met Las. Heroïne staat daarin centraal en Noor wordt verwaarloosd. Ze mag van de kinderrechter beslissen bij wie ze wil wonen en ze kiest voor het gezin van opa en oma. Oma is echter alcoholiste en dus ook niet zo'n goed voorbeeld, maar opa zorgt goed voor haar. Ze groeit op met allerlei moeilijke toestanden: ze is lichamelijk niet zo aantrekkelijk, heeft twee mislukte liefdesrelaties, een minder leuke baan waarin ze zich ook niet senang voelt. Op haar 26e gaat ze terug naar Rotterdam om haar moeder en stiefvader te ontmoeten/ Die zitten nog steeds in de drugswereld en financieel gezien moet ze zelfs bijspringen. Verslaafden zijn leugenaars en moeder vertelt haar ten onrechte dat ze ook kanker heeft. Las is wel terminaal en sterft niet lang nadat ze weer op bezoek is geweest. Noor houdt een mooie toespraak voor Las en houdt ook daarna de vinger aan de pols wat haar moeder betreft: ze steunt haar bij het afkicken en het zoeken naar een nieuwe woning. In het laatste hoofdstuk wordt Noor geconfronteerd met een filmpje toen ze baby was. Toen was haar moeder nog mooi en liefdevol.

 

Las en Jossie

Las en Jossie zijn de prototypes van de heroïneverslaafden. Ze doen alles om aan geld te komen voor een nieuw shot. Ze verkopen de straatkrant bij de Lidl, bestreden al hun geld aan heroïne, moeten poffen en bouwen schulden op. Jossie zorgt niet goed voor Noor en wordt daarom uit de ouderlijke macht ontzet. Las probeert er nog wel wat van te maken. Als hij ongeneeslijk ziekt wordt, gaat Noor hen weer opzoeken. Daarna houdt ze het contact. Las sterft en wordt op kosten van de gemeente begraven. Jossie probeert haar leven toch weer wat op te pakken: een nieuwe woning, een gang naar een afkickkliniek en contact met Noor. Ze gaat zelfs een keer naar Utrecht. Is er toch nog hoop?

 

Opa

De opa van Noor speelt zoals wel vaker het geval is de rol van de achteropvang. Grootouders laten hun kleinkinderen niet in de steek. Uit tekstgegevens blijkt dat ze goed zorgen voor Noor, ook al hebben zij ook niet alles in de hand. Oma is alcoholiste en op de schoolloopbaan van Noor hebben ze ook niet veel grip.

https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/klaproos-anne-fleur-van-der-heiden

Titelverklaring

De titel klaproos wordt op blz. 168 voor de lezer uit de doeken gedaan. Jossie is op bezoek gekomen bij Noor. Ze gaan samen wandelen en lopen langs een oud spoor. Daar groeien klaprozen. Noor herinnert zich wat Las haar vroeger over klaprozen heeft verteld. Uit klaprozen'melk' wordt opium gewonnen en opium is de grondstof voor heroïne. Noor wil een klaproos plukken voor de op dat moment zieke Jossie, maar Las zegt dat het niet veel zin heeft. "Klaprozen verwelken een dag nadat je ze geplukt hebt.

Door die uitspraak te verbinden met het leven van Noor, kun je interpreteren dat de titel niet alleen naar de heroïneproblematiek van Jossie en Las verwijst, maar ook kan terugslaan op Noor. Er wordt namelijk door haar oma aangegeven dat het 'roosje van Noor geplukt is'  nadat  ze ontmaagd werd. Is dat ook niet een begin van het verwelken van een meisje? De relaties die ze daarna heeft met Alex en Tygo doen daar wel sterk aan denken. Het gaat met Noor niet goed in het huiselijk leven (ze moest het huis uit) met haar liefdesrelaties, met de verhouding tot haar moeder en het gaat ook nog eens slecht in haar baantje , waar ze onhandig opereert. Noor is een 'klaproos'. Ze vertelt van zichzelf dat ze er niet zo aantrekkelijk uit ziet. (borst/vagina) En het was allemaal zo mooi begonnen zien we in het allerlaatste hoofdstuk, met een liefdevolle moeder en een mooie baby. 

 

Structuur & perspectief

Deze debuutroman  wordt onderverdeeld in 39 relatief korte hoofdstukken. De hoofdstukken zijn niet genummerd, maar hebben wel een titel. Die titel komt meestal in het hoofdstuk letterlijk terug. ( bijv.  Fuck a duck, Tummetje,  Haar roosje is geplukt, Barcelona) .

In het eerste deel van de roman lopen heden en verleden (Noors jeugd) afwisselend door elkaar heen. Als die geschiedenis helemaal is verteld, (iets na het midden),  blijft de lezer met de vertelster alleen maar in het heden (de dood en de crematie van Las en het afkicken van de moeder).

Er zit een mooie spiegeling in de roman. In het eerste hoofdstuk is Noor jarig. Op haar 26e verjaardag bezoekt ze haar moeder. In het laatste hoofdstuk ziet ze een film over haar eerste verjaardag.

Het perspectief van de  roman ligt bij een ik-vertelster, Noor. In het heden is ze 26 jaar en ze vertelt aan de lezer het verhaal van haar verslaafde moeder en haar bedorven jeugd. In het verleden vertelt ze in de o.v.t. en in het heden gebruikt ze de o.t.t.

Kenmerk is ook dat de schrijfster verhaallijnen oproept die ze niet invult: de relatie tussen Noor en Alex in Barcelona wordt aangehaald maar niet beschreven, datzelfde geldt voor de relatie met Tygo.

Het verhaal heeft een open einde.

Er wordt niet meer verteld hoe het verder met de relatie tussen Noor en Jossie gaat of afloopt.

 

Over de schrijfster:

Anne-Fleur van der Heiden

Anne-Fleur van der Heiden is in 1987 geboren in Rotterdam. Met een diploma van de Hoge Hotelschool Maastricht op zak, haalde ze in 2013 de selectie voor de Schrijversvakschool Amsterdam. Publicaties zijn te vinden bij De Optimist, bloemlezingen van de Turing Gedichtenwedstrijd en De Revisor. Op 19 januari 2018 verscheen haar debuutroman Klaproos bij Uitgeverij Nieuw-Amsterdam. Klaproos schetst een wereld waarin drugs en onvoorspelbaarheid de boventoon voeren en is een eerbetoon aan ouders aan de rand van de samenleving.

http://www.deleesfabriek.nl/2018/08/klaproos-anne-fleur-van-der-heiden/

 

 

Eigen mening:

Ik vond het boek ‘Klaproos’ een erg interessant boek om te lezen. Je leest namelijk wat er gebeurd in een gezin met ouders als heroïne verslaafden. Echter vond ik het in het begin wel lastig om goed te begrijpen hoe het verhaal in elkaar zat. Dit kwam doordat er geen chronologische volgorde in het verhaal zat. Daardoor werd het vaak puzzelen, maar dit was niet erg storend. Ook kon ik erg vlot door het boek heen lezen, dit kwam vooral omdat het taalgebruik niet erg ingewikkeld was. Er kwamen veel heftige ervaringen in het boek voor, maar dit viel niet op, wat mij best verbaasde. Later kwam ik tot de conclusie dat dit kwam doordat ze ermee is opgegroeid, ze wist gewoon niet beter. Dit vond ik toch wel indrukwekkend. Bijvoorbeeld een heftig fragment (eind hoofdstuk 1) waarin de moeder en stiefvader van Noor ‘even snel’ moesten gaan spuiten. Het erge hiervan was dat ze dit deden in het bijzijn van Noor, wat ik erg heftig vond. Wat ik een mooi fragment uit het boek vond was waar ze een babyvideo van vroeger opzette. Hier was het gezin nog ‘normaal’.  Noor was een vrolijke baby en haar moeder een knappe vrouw met nog witte tanden.  Op een gegeven moment in het boek komt de kinderbescherming aan bod. Hierbij wordt haar een keuze voorgelegd. Of ze gaat bij haar grootouders wonen of bij haar verslaafde moeder. Hierbij kiest ze voor haar moeder. Dit was voor mij een verrassing, want stel die keuze werd mij voorgelegd, had ik een hele andere keuze gemaakt. Er zit namelijk een groot verschil tussen die twee ‘gezinnen’. Waarbij haar grootouders voor haar gezorgd zou worden, moest ze bij haar moeder alles zelf regelen. Maar toch snap ik ergens waarom ze voor haar moeder heeft gekozen. Want stel ze was bij haar moeder weggegaan, was ze er hoogs waarschijnlijk nog slechter aan toe geweest. Ik vond het boek erg mooi en zou het ook zeker aan andere aanraden.