Standaard verslag: De tweeling
Tessa de Loo
Samenvatting:
De bejaarde Anna Grosalie zoekt toenadering tot de even oude Lotte Goudriaan in een kuuroord in Spa, in het Thermaal Instituut. Lotte is door het luidruchtige gedrag van de Duitse vrouw (Anna) geïrriteerd en probeert haar te mijden. Al snel blijkt dat Anna en Lotte tweelingzussen zijn, die in 1922 op zesjarige leeftijd van elkaar gescheiden werden. Ze vertellen allebei over hun verleden waarin de Tweede Wereldoorlog centraal staat. Lotte is aanvankelijk onwillig, terwijl Anna zeer enthousiast is.
De tweeling is geboren in Keulen. Omdat hun moeder aan tbc overleden is, wonen ze bij hun vader en tante Kathe. Maar als vader ook aan tbc overlijdt, worden de zusjes van elkaar gescheiden. Lotte komt terecht bij een Nederlandse familie in het Gooi, een gezin dat nog drie dochters heeft en waarin muziek centraal staat. Anna wordt meegenomen door haar opa naar een boerderij in het Teutoburgerwoud. Ze groeit op in een slecht milieu, een milieu waaruit haar vader destijds wist te ontsnappen. De gezonde, sterke Anna wordt door haar pleeggezin als goedkope arbeidskracht gebruikt en wordt ook zo behandeld. Lotte is hieraan ontsnapt doordat ze een slechte gezondheid had. Anna wordt herhaaldelijk door haar oom en tante mishandelt. Een jonge pastoor ontfermt zich over haar en zorgt ervoor dat ze door de kinderbescherming wordt opgevangen. Later wordt ze in een nonnenschool geplaatst.
Lotte heeft veel minder problemen: ze heeft het goed bij de Nederlandse familie. Ze kan naar hartelust zingen en geeft zelfs voorstellingen. Het is thuis meestal gezellig omdat er veel mensen over de vloer komen om te luisteren naar de zelfgebouwde geluidsinstallatie van haar nieuwe vader. Haar zorgeloze leventje wordt verstoord door de huwelijksproblemen van haar pleegouders. Daarnaast krijgt haar vader een ongeluk en wordt ernstig ziek.
In Duitsland in Hitler aan de macht gekomen. Anna ziet dat haar omgeving veranderd is. Bijna iedereen staat achter deze dictator die het Duitse volk zoveel beloftes doet. Ze is voorgoed van haar familie verlost als pastoor Jacobsmeyer ervoor zorgt dat ze de huishoudschool kan volgen in Keulen. Na deze school komt ze in dient bij de familie Stolz, een veeleisende baan. Ze vindt troost in de ruime bibliotheek. Vanwege het getreiter en de bekrompenheid van Frau Stolz neemt ze ontslag. Hierna komt ze bij de Gravin van Falkenau te werken, die veel vriendelijker is.
In deze tijd gaat Lotte bij haar zus Anna op bezoek, maar de oudejaarsavond wordt een mislukking, omdat de meisjes van elkaar vervreemd zijn. Als de oorlog uitbreekt, leert Anna de Oostenrijkse soldaat Martin Grosalie kennen, die ook zijn bedenkingen over Hitler en het Derde Rijk heeft. In Nederland wordt Lotte’s verloofde David opgepakt bij een razzia: zij zal hem nooit weer terugzien. Lotte’s leven bestaat verder uit het luisteren naar illegale zenders, het lezen van verboden kranten en het smokkelen van vluchtelingen.
Anna renoveert samen met Poolse en Russische dwangarbeiders een vervallen kasteel in Pruisen. Ze trouwt met Martin. Hij houdt zijn mond over de verschrikkingen van de oorlog. Op verzoek van Martin vertrekt Anna naar Wenen. Vlak na hun laatste ontmoeting verneemt zij dat Martin dood is. Nadat ze van de inzinking hersteld is, gaat ze aan het werk als verpleegster.
Als de oorlog is afgelopen, ontmoeten de dames elkaar weer. Anna komt naar Nederland, maar nu wil Lotte geen contact hebben. Aan het eind van het verhaal overlijdt Anna tijdens het nemen van een bad in het kuuroord in Spa.
https://www.scholieren.com/verslag/boekverslag-nederlands-de-tweeling-door-tessa-de-loo-70289
Overzichtelijke analyse met de belangrijkste elementen uit de verhaalanalyse
Titelverklaring: De tweeling Lotte en Anna zijn de hoofdpersonen in dit boek. Ze lijken veel op elkaar, maar zijn ook heel erg verschillend.
Genre: Het hoofdgenre is roman. Het is een psychologische roman, maar het kan ook een ontwikkelingsroman worden genoemd.
Thema, idee en motieven: Een thema is de onbereikbaarheid. Deze onbereikbaarheid zit tussen Lotte en Anna maar ook tussen Nederland en Duitsland. Het idee achter deze roman is dat Duitsland en Nederland net zoals Anna en Lotte aan verzoening toe zijn. Motieven zijn: eenzaamheid en verlangen, er is voor beiden een tijd van eenzaamheid en verlangen naar de ander. Angst en spanning zijn twee andere motieven, allebei zijn ze bang dat hun vriend of man omkomt.
Opbouw, structuur en spanning: De volgorde van de gebeurtenissen in de verschillende verhaallijnen zijn chronologisch. De volgorde van alles is niet-chronologisch er komen namelijk veel terugblikken in voor. Het verhaal is fragmentarisch opgebouwd. De samenhang tussen de onderdelen is groot alles heeft te maken met de verzoening van Anna en Lotte of Duitsland en Nederland. Het verhaal heeft 3 verhaallijnen. De eerste verhaallijn bevat de gebeurtenissen die Anna en Lotte samen beleven is Spa en in Keulen. De tweede verhaallijn is het leven van Anna. De derde verhaallijn is het leven van Lotte. Een spanningsboog begint op het moment dat je gaat hopen dat het goed komt tussen Anna en Lotte. De spanning in het hele verhaal wordt opgebouwd door steeds een stukje van het verleden te vertellen, ondertussen worden de dagelijkse dingen in Spa beschreven. Het verhaal begint middenin, van tevoren is er al van alles gebeurd. Dit komt langzaam naar boven via allemaal terugblikken. Het motorische element is de ontmoeting van de zussen in Spa. Hierdoor gaan ze het hele verleden vertellen. Het verhaal heeft aan de ene kant een gesloten eind. Anna is dood, er is geen verzoening gekomen. Aan de andere kant is het een open eind, komt er nog verzoening tussen Nederland en Duitsland?
Personages: Een hoofdpersoon is Lotte. Ze is bijna 76 jaar oud en lijdt aan artrose. Ze is weduwe, heeft een rustig karakter en is erg nuchter. Ze wil Anna een beetje op afstand houden. Lotte heeft weinig onvoorspelbaars in zich. Anna is de andere hoofdpersoon. Ze is ook bijna 76 jaar en lijdt ook aan artrose. Ook zij is weduwe. In tegendeel tot Lotte heeft zij een druk karkater en is ze intelligent. Ze is vastberaden en heeft een goed geheugen. Ze heeft nog herinneringen van de kindertijd samen die heeft Lotte niet. Anna heeft verrassende kanten.
De bijfiguren zijn: Martin Grosalie, een Oostenrijkse soldaat die met Anna trouwt, Ernst Goudriaan, een ondergedoken vioolbouwer die met Lotte trouwt en David, de joodse verloofde van Lotte.
Tijd: De tijd waarin het verhaal speelt is van 1916-1990. Het verhaal speelt zich op verschillende plaatsen af (zie ruimte). De vertelde tijd is 74 jaar. Er is een niet-continue tijdsverloop. De verteltijd is 10,5 uur. De verteltijd is korter dan de verhaaltijd. Er komt dan ook veel tijdsverdichting voor. Hele stukken uit het leven van Anna en Lotte worden overgeslagen. Vertraging komt sprekender wijs dan ook voor in dit verhaal. Het verhaal is scenisch verteld.
De verhaallijnen op zich zijn chronologisch. Alles bij elkaar is niet-chronologisch. Het leven van Anna en Lotte apart wordt namelijk helemaal door flashbacks naar voren gebracht. Er komen geen vooruitwijzingen voor in het verhaal. Het tijdsperspectief is vision avec.
Perspectief en vertelsituatie: De vertelsituatie is een personale vertelsituatie. Ik zie de gebeurtenissen door zowel de ogen van Lotte als de ogen van Anna. Een meervoudig perspectief. Er is sprake van perspectiefwisseling. Je kunt je hierdoor in beide personen inleven, en je leeft mee met wat ze allebei overkomt.
Ruimte: De gebeurtenissen in het boek spelen zich voornamelijk af in en rondom Spa en in Keulen. Lotte’s ervaringen spelen zich af bij de familie Rockanje in het Gooi. En Anna’s ervaringen spelen zich af in: Keulen, op het platteland bij de familie Von Garlitz en in Duitsland en Oostenrijk. Weersomstandigheden spelen geen rol in het verhaal.
https://www.scholieren.com/verslag/boekverslag-nederlands-de-tweeling-door-tessa-de-loo-70289
Informatie over de schrijver:
Tessa de Loo is het pseudoniem van Johana Martina Duyvené de Wit. Zij wordt geboren op 15 oktober 1946 in Bussum (Nederland). Na haar eindexamen gaat ze Nederlands studeren in Utrecht. Op twintigjarige leeftijd trouwt ze en krijgt ze een zoon, in die periode schrijft ze weinig. Het stadsleven benauwt haar en ze verhuist naar Achterhoek waar ze lerares wordt. Ze gaat terug studeren, maar besluit dan toch om schrijfster te worden. Ze verhuist nog een paar keer en in 1980, na haar scheiding, verhuist ze naar Portugal waar ze, naar eigen zeggen, een nieuw werk schrijft.
Haar pseudoniem is ontleed aan de namen Tessel en Theresia en aan de achternaam van haar grootmoeder, die Van Loo noemde. In 1983 debuteert de Loo met de verhalenbundel ‘De Meisjes Van De Suikerwerkfabriek’. Daarvan worden 46.000 exemplaren verkocht en het boek ontvangt de Anton Wachter prijs en het Gouden Ezelsoor (twee literatuurprijzen).
Haar eerste roman ‘Meander’ verschijnt in 1986.De novelles ‘Het Rookoffer’ uit 1987 en ‘Isabelle’ uit 1989 worden niet goed ontvangen bij de critici. Zij vinden dat er te veel clichés in worden gebruikt.‘De Tweeling’, de roman die in 1993 verschijnt, wordt dan weer een enorm verkoopsucces. In één jaar worden er meer dan 130.000 exemplaren verkocht van deze roman, waarin de relatie tussen de Nederlanders en Duitsers na de oorlog centraal ligt. De Loo ontvangt hiervoor de Publieksprijs voor het Nederlandse boek en de internationale Otto van der Gablentz-prijs. De eerste is een literatuurprijs en de laatste prijs woordt uitgereikt een mensen die zich verdienstelijk maken met het geven van algemene, objectieve informatie over Duitsland.
https://www.scholieren.com/verslag/biografie-nederlands-tessa-de-loo
Eigen mening:
Op het begin van het boek vond ik het lastig om er echt in te komen. Naar mijn mening komt dit vanwege het lastige onderscheid tussen het heden en het verleden. Daarbij vroeg ik mij ook steeds af ‘welke gebeurtenis hoort bij wie?’ betreft de tweeling. Desalniettemin vind ik het erg bewonderingswaardig hoe Tessa de Loo het verhaal op deze manier heeft weten te brengen. Het is vanzelfsprekend dat wij weten wat er met de bevolking is gebeurd tijdens de tweede wereldoorlog, maar zouden de mensen in Duitsland hetzelfde meegekregen hebben? Wat voor een aandeel zou de Duitse bevolking hierin hebben gehad? Tessa van Loo heeft mij met dit soort vragen aan het denken weten te zetten.
Verder vond ik het boek ontzettend treurend. Want ik vind het is erg wreed om een tweeling na het overlijden van beide ouders uit elkaar te halen. Dat terzijde wordt Anna op een verschrikkelijke manier behandeld. Dit gebeurd op zowel geestelijk als lichamelijk gebied, dusdanig dat ze er onvruchtbaar van is geworden. Ik vond dit erg droevig om te lezen. Wat ik het meest zielige vond aan het boek was dat Anna tot op de laatste dag van haar leven haar best heeft gedaan om de band met haar zus weer te maken zoals het was, maar dit mocht helaas niet baten. Dit kwam door de relatie die Anna had met een Nazi, dit heeft Lotte haar nooit kunnen vergeven, voor haar heeft ‘zij’ David vermoord. Dit vond ik erg treurig, omdat Anna niet wist dat het verkeerd was wat ze deed.
Al met al vond ik het een erg indrukwekkend maar treurig boek. Ook vond ik het ook erg realistisch en ontzettend boeiend. Het verhaal heeft mij zeker geraakt en is mij niet in de koude kleren gaan zitten. Het verbaasde mij dat het boek mij zo met de hoofdpersonen mee liet leven, dusdanig dat ik zelfs wilde ingrijpen. Ik vind het erg knap dat de Loo een verhaal heeft weten te creëren waarbij je het van beide kanten begrijpt. Voor iemand die van geschiedenis houdt en een intense roman is dit zeker een aanrader!