Standaardverslag De vijand
Auteur Jos Vandeloo
Samenvatting
De ik-persoon, een 15-jarige jongen, woont in een klein dorp.
Aan de overkant van de straat staat een veld waar Amerikaanse soldaten hun tenten hebben opgeslagen. Hij vindt de Amerikanen vreemde kerels, maar toch kan hij goed met ze opschieten. Hij krijgt wel eens iets te eten van ze. In ruil daarvoor geeft hij ze steenkool, het enige waar de bewoners van de huizen geen gebrek hebben. Het gezin van de jongen bestaat uit zijn moeder, een zusje en twee broers. In het soldatenkamp zijn vier soldaten: 'Paps', Houston, Mac en Karl. Hij trekt veel op met Paps en Houston. De soldaten doen niet veel. Ze lezen, zitten in de uitkijktoren of doen niets.
De vader van de jongen en de andere vaders in de buurt moesten een schuilkelder graven om hun gezinnen en henzelf te beschermen, want ze woonden in de vlieglijn. Ze wonen net in een niemandsland, dat nu eens door de Amerikanen bezet was en dan weer door de Duitsers. Soms was het rustig tijdens de nachten. Soms verontrustend kalm. Dan gingen hij en Bea, een vriendin van hem, dicht bij elkaar zitten en hielden ze elkaars hand vast. Ze zaten met ongeveer dertig personen in de schuilkelder.
De mannen zaten 's morgens in een kring en bespraken een of ander plan. Iedereen had om de beurt wacht. Ondanks de regen kwamen de schoten steeds dichterbij. Toen alles weer rustig was, klonk er nog één schot, vlak bij de schuilkelder.
Na veel aarzelingen gaan de vader van de jongen en een andere vader naar buiten om te kijken wat er gebeurt is. Het duurt lang voordat ze terug komen. Als ze terug zijn, zeggen ze dat er een Duitser neergeschoten is. Ze hebben hem in een schuurtje gelegd. De bewoners van de schuilkelder konden niet veel meer doen voor de dodelijk gewonde Duitse soldaat. Een paar mensen gingen ondanks het schieten nog naar hem toe om te proberen de pijn te verminderen. Hij sterft uiteindelijk. Toen de vader van de jongen en een andere vader net terug waren van de dode Duitser, was er rumoer op de straat dat steeds heviger werd. Plotseling werden de zakken die de ingang van de kuil bedekten weggerukt. De wacht sprong op maar kroop direct terug. Er stak een geweerloop naar binnen. Iedereen moest eruit. Er waren veel Duitse soldaten. Ze hadden de dode gevonden en riepen en scholden op iedereen. Ze dachten dat zij de soldaat gedood hadden. Plotseling werden de mannen apart genomen. De jongen en zijn broers stonden bij hun moeder. De mannen werden afgevoerd. De vader van de jongen liep vooraan. "In dit ene ogenblik, nu hij zo kwetsbaar was, hield ik bijzonder veel van hem."
Analyse
Thema:
Tweede wereldoorlog
Motieven:
De hoofdpersoon haat de regen omdat telkens als het regende, iets onaangenaams voor hem gebeurde.
Personages:
Ik-persoon
Vader:
Moeder:
Bea:
Paps:
Mac:
Karl:
Houston
Perspectief
De ik-perspectief
Ruimte
Het hele verhaal speelt zich af in een grensdorp tussen België en Nederland.
De hoofdpersoon woont in een kleine gemeenschap van zes huizen even buiten het dorp. Vooral in het korenveld aan de overkant van de weg waar de Amerikanen kampeerden speelt het eerste deel van het verhaal zich af. Daarna speelt het verhaal zich af in de schuilkelder in of vlakbij het dorp.
Spanning
Er is niet heel veel spanning in het boek. Het ging vooral over wat er gebeurde in de schuilkelder. Ze hoorde opeens schoten en vonden een Duitser die was neergeschoten. En uiteindelijk werden de vaders meegenomen omdat de Duitsers dachten dat de dorpelingen dat hadden gedaan.
Einde
Op het einde van het boek worden de vaders meegenomen. De schrijver verteld niet wat er met ze gebeurt, maar je weet bijna zeker dat ze nooit terug zullen keren. Het is wel een open einde omdat de schrijver je daar zelf over laat nadenken.
Titel
De vijand in dit boek zijn de Duitsers in de tweede wereld oorlog. Ook al zijn vriend en vijand soms moeilijk te onderscheiden.
Schrijver
Jos Vandeloo groeide op in een mijnwerkersgezin. Na de oorlog werkte hij tot 1953 als steenkoolspecialist in de mijnen en reisde hiervoor door Europa. Ondertussen studeerde hij Nederlandse en Franse Letteren aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen en het Hoger Instituut voor Schone Kunsten te Antwerpen. Hierna werd hij adjunct-directeur en later directeur bij uitgeverij Manteau. In de jaren 1960 is hij enige tijd sportcommentator geweest voor de BRT. Maar sinds 1963 woonde Vandeloo in Mortsel, waar hij ereburger was.
Hij debuteerde in 1955 met de dichtbundel Speelse parade, maar werd vooral bekend met De muur en Het gevaar. Pas in 1982 werd hij voltijds schrijver.
Vandeloo beschreef in zijn werken meestal de funeste gevolgen van de moderne maatschappij, zoals eenzaamheid en vervreemding. Hij probeerde te streven naar een idealistische, paradijselijke leefwereld. Hij schreef niet alleen romans, verhalen en dichtbundels, maar ook tv-scenario's en toneelstukken. Zijn werken werden vertaald in meerdere talen en hij heeft verscheidene literaire prijzen gewonnen.
Jos Vandeloo overleed in 2015 op 90-jarige leeftijd.
Mijn mening:
Ik vind het persoonlijk geen leuk boek. Ik zou het niet aanraden. Op het begin van het verhaal gebeurt er niet zo veel. Je komt te weten in welke omstandigheden de hoofdpersoon leeft, wat er allemaal in de buurt gebeurt. Je word geïntroduceerd aan een paar personages zoals de Amerikanen en zijn familie, om het verhaal wat beter te begrijpen denk ik. Daarna moeten ze schuilen in de schuilkelder en daar wordt het wel wat spannender. Een Duitser is neergeschoten in de regen, en de mensen weten niet zo goed wat ze nog voor hem kunnen doen. Toch gebeurde er niet zo veel, en had ik wel meer van het boek verwacht. Het was niet zo interessant om te lezen. Ik begreep ook niet veel van de hoofdpersoon omdat hij niet goed was uitgewerkt. De schrijver verteld je niet hoe hij heet, hoe hij eruit zag, en zijn verhaal zelf is niet goed uitgewerkt.
Bronnen: https://www.scholieren.com/verslag/boekverslag-nederlands-de-vijand-door-jos-vandeloo-45551
https://nl.wikipedia.org/wiki/Jos_Vandeloo
https://www.scholieren.com/verslag/boekverslag-nederlands-de-vijand-door-jos-vandeloo-51453