Het Gouden Ei - Tim Krabbé

Het Gouden Ei

 

Auteur: Tim Krabbé
Uitgeverij: Bert Bakker
Plaats van uitgave: Amsterdam
Eerste druk: 1983
Titelverklaring:
Als klein kind droomde Saskia dat ze opgesloten zat in een gouden ei. Terwijl ze door het heelal vloog, was haar enige kans op ontsnapping een botsing met een ander gouden ei. Er vliegen er maar twee in het heelal rond. Rex heeft ook een nachtmerrie over het gouden ei. De droom blijkt een voorspellende droom te zijn over de dood.
Uittreksel:
Als Rex Hofman en zijn vriendin Saskia op weg zijn naar een zuidelijke vakantiebestemming, wordt Saskia ontvoerd. In haar jeugd heeft ze eens gedroomd dat ze opgesloten was in een gouden ei waarin ze door de ruimte vloog. Alleen een botsing met nog zo'n ei zou hieraan een einde kunnen maken. Rex knoopt enige tijd later een relatie aan met Lieneke die hij ten huwelijk vraagt. De misdadiger is Raymond Lemorne, een scheikundeleraar. Na het redden van een kind vraagt hij zich af of hij ook in staat is een misdrijf te plegen. Hij doodt twee Duitse lifters en ontvoert Saskia, waarna hij haar levend in een kist begraaft. Acht jaar later begint Rex in Frankrijk een reclamecampagne om inlichtingen over Saskia te krijgen. Na enige tijd meldt zich een man (Lemorne) die Rex zal vertellen wat er met Saskia is gebeurd door hem hetzelfde te laten ondergaan. Omdat Rex per se wil weten wat er met Saskia is gebeurd, gaat hij op het aanbod in. Hij wordt door de man bedwelmd en wordt in een kist wakker. Nooit wordt meer iets van hem en Saskia vernomen.

Verhaallijnen en ‘t einde:
In het verhaal is er sprake van twee verhaallijnen. De eerste verhaallijn staat Rex Hofman centraal en zijn zoektocht naar zijn levenspartner Saskia Ehlvest. In de tweede verhaallijn staat Raymond Lemorne centraal die achter de verdwijning van Saskia zit. Later in het verhaal kruisen de twee verhaallijnen elkaar wanneer Rex overweegt aan Raymond uit benieuwdheid hetzelfde lot te ondergaan als die van Saskia zodat Rex precies weet wat er met haar is gebeurd.
In het boek is er sprake van een open einde. In eerste instantie zat ik te denken aan een gesloten einde omdat het boek draait om de zoektocht van Rex naar Saskia en die zoektocht eindigt ook aan het eind van het boek. Alleen het is open, want:
1. Zal Lieneke hetzelfde ondergaan als Rex en Saskia?
2. Wordt Raymond ooit nog opgepakt wegens de 2 moorden?
3. Worden de lichamen ooit nog gevonden?
Open plekken en spanningen:
Het verhaal kent aardig wat open plekken maar deze zorgen niet erg voor de spanning. De belangrijkste open plek die daarentegen wel voor spanning zorgt is is: waar is Saskia gebleven? Deze open plek roept enkele vragen op, waaronder:
1. Is ze ontvoert?
2. Is ze er zelf vandoor gegaan, omdat ze Rex niet meer zag zitten?
3. Leef ze nog wel, of is ze misschien al dood?
Spanning wordt in het verhaal opgewekt door:
1. De titel van het boek ‘Het Gouden Ei’:
- Je vraagt je af wat het betekent.
2. Open plekken:
- ‘’Wat gaat er gebeuren…?’’ Bijvoorbeeld waar Saskia gebleven is.
3. Flashbacks:
- Je bent benieuwd wat een gebeurtenis in het verleden met het heden te maken heeft.
4. Tijdsprongen
- Hele stukken tijd worden overgeslagen waardoor je weer achter veel dingen moet komen. Bijvoorbeeld wanneer na de verdwijning van Saskia je ineens 8 jaar verder bent terwijl je verwacht dat je iets te weten zou komen over haar verdwijning.
4. Vertraging / uitstel:
- Bijvoorbeeld de rit van Rex met Raymond, het duurt heel lang voordat de twee op het benzinestation aankomen waar Saskia door die Raymond ontvoerd is.
5. Overspringen naar de andere verhaallijn:
- Het ene verhaal wordt onderbroken voor het andere waardoor je snel door wilt lezen om terug te komen op de andere verhaallijn.
Ook is er naast deze 6 punten spraken van een spanningsboog. Dit is de spanningsboog tussen het verdwijnen van Saskia en het levend begraven van Rex, wat Saskia ook ondergaan heeft.
Personages:
In het boek is er duidelijk sprake van karakters. De karaktereigenschappen zijn beschreven maar ook op te maken uit verschillende gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden en die plaatsvinden in het boek.
Hoofdpersoon: Rex Hofman
Rex Hofman is medewerker van een populair-wetenschappelijk jeugdtijdschrift. Hij is negen jaar ouder dan Saskia (in 1983 is hij 41). Hij heeft last van claustrofobie, en houdt van spelletjes: net als Lemorne doet hij graag gedachtenspelletjes.
Hij vindt het vreselijk dat hij niet weet wat er met Saskia is gebeurd, dat hij dit raadsel niet kan oplossen. Als hij Lemorne ziet, valt er een kwellende angst van hem af.
Hij heeft verschillende vriendinnen, waaronder Lieneke, maar alleen bij Saskia had hij er werkelijk naar verlangd één met haar te worden. Deze twee wensen, het raadsel oplossen en één met zijn Saskia, gaan op het eind van het boek op een griezelige manier in vervulling.
Relaties tussen bijpersonen en de hoofdpersoon:
Centrale bijpersoon: Saskia Ehlvest
Levenspartner van Rex.
Bijpersoon: Raymond Lemorne
Vermoorde de levenspartner van Rex ‘Saskia’ en Rex zelf.
Bijpersoon: Lieneke
De vriendin na Saskia van Rex.
Thema:
Het thema van Het Gouden Ei is ‘liefde en verbondenheid voor en na de dood’. Liefde omdat Rex nog nooit zoveel voor iemand heeft gevoeld als voor Saskia. Opeens wordt Saskia hem ontnomen waardoor het boek beschrijft dat er eigenlijk een deel van zijn leven wordt ontnomen, zijn verbondenheid aan haar is daarmee duidelijk gemaakt. Hij voelt zich daarnaast ook nog is zo verbonden met haar dat hij overweegt hetzelfde lot te ondergaan als dat van Saskia. Hij wordt levend begraven en sterft. Als er een hiernamaals is betekent het dus dat de twee weer verbonden zijn. Gelijk is hiermee uitgelegd dat Rex zijn liefde en verbondheid aan Saskia zo groot is dat hij de dood overweegt, voor als er een hiernamaals is, om weer bij haar te zijn.
Motieven:
Motieven die in het verhaal voorkomen zijn:
1. Onwetendheid:
- Rex weet niet wat er met Saskia gebeurt is en waar ze is.
2. Het gouden ei:
- Saskia droomt eerst over een gouden ei waarin zij zit en daarmee door het heelal zwerft. Er zijn twee gouden eieren, als die twee tegen elkaar botsen dan zijn ze beide uit hun ei berijd. Alleen daarbij weet Saskia dat het heelal heel groot is en de kans op bevrijding dus klein. Dit alles slaat terug op de gebeurtenissen in het verhaal. De krapte van de eieren staan voor de ruimte in het graf, Saskia wordt levend begraven en Rex een aantal jaar later ook. De grote van het heelal staat voor hoe lang het duurt voordat Rex Saskia treft. En de botsing staat voor de gelijke manier van overlijden en de bevrijding voor de bevrijding van het leven.
3. Ontvoering:
- De verdwijning van Saskia blijkt uiteindelijk om een ontvoering te gaan.
Ruimte:
Het verhaal speelt zich op verschillende plaatsen af. Het verhaal begint in Frankrijk, bij een benzinepomp. Dat is een belangrijke plek, omdat Saskia daar ontvoerd wordt. Bij hoofdstuk 2 zijn Rex en Lieneke op vakantie in Marina di Camerote. Dit is 8 jaar na de ontvoering van Saskia. In hoofdstuk 3 krijg je te maken met de ontvoerder, dat is ook weer in Frankrijk en in het vakantiehuisje van Raymond.. En hoofdstuk 4 is in Amsterdam, bij het flatje van Rex. Het laatste hoofdstuk gaat vanuit Lieneke, ook weer in Amsterdam.
Verder hebben de ruimtes nauwelijks een functie in het boek. Alleen Raymond’s eenzame en vervallen vakantiehuisje kan de spanning net iets verhogen maar dat hangt af van hoe de lezer daarin is ingesteld.
Tijd:
Het verhaal wordt verteld in de verleden tijd. De hoofdstukken vormen geen chronologisch geheel, het verhaal bestaat uit verschillende flashbacks. Verder speelt het zich eigenlijk echt af tussen 1975 en 1983.
De vertelde tijd (8 jaar) is langer dan de verteltijd. Dit komt omdat er sprake is van tijdversnelling.
Verschil tussen fabel en sujet:
In dit boek is er een verschil tussen fabel en sujet, het verhaal wordt namelijk niet-chronologisch vertelt en er komen ook vaak flashbacks en tijdsprongen in voor.
Flashbacks en vooruitwijzingen:
In het boek zitten een aantal belangrijke flashbacks:
1. De ontvoering van Saskia.
2. De terugblik op Raymond’s leven.
3. Over Saskia om een duidelijker beeld te krijgen over de persoon die zij was.
- Hoe ze als klein meisje was.
- De droom over het gouden ei.
In het boek zitten ook een aantal opvallende tijdsprongen:
1. H1 naar H2: Een sprong verder van 8 jaar.
2. H2 naar H3: Een sprong verder van 33 jaar.
3. Blz. 48: Een sprong verder van 21 jaar.
4. H3 naar H4: Een sprong terug van 8 jaar.
Perspectief:
Het verhaal is geschreven vanuit de schrijver. Het is dus een alwetend everteller. Je ziet de gebeurtenissen wel als het ware vanuit Rex Hofman in de eerste twee hoofdstukken. In het derde hoofdstuk wordt het verhaal vanuit het perspectief van Raymond Lemorne verteld, in het vierde hoofdstuk ligt het perspectief weer bij Rex en in het laatste hoofdstuk kun je de situatie lezen door de ogen van de mensen bij Rex in de buurt en de politie die niets afweten van wat er gebeurd is. Hierdoor ontvang je objectieve informatie waardoor je zo nu en dan net een stapje voor bent met de zoektocht naar Saskia dan dat Rex dat is.
Structuur:
Het boek telt 98 bladzijden verdeelt over 5 hoofdstukken:
Hoofdstuk 1: Rex en Saskia staan centraal.
- Verdwijning van Saskia.
Hoofdstuk 2: Rex en Lieneke staan centraal.
- Rex en Lieneke gaan op vakantie.
Hoofdstuk 3: Raymond staat centraal.
- Raymonds leven.
Hoofdstuk 4: Rex en Raymond staan centraal.
- Raymond begraaft Rex levend.
Hoofdstuk 5: Lieneke staat centraal.
- Lieneke gaat op zoek naar Rex.
Samenhang:
De samenhang van de hoofdstukken is op basis van herhaling en overeenkomst. Herhaling en overeenkomst omdat het gouden ei eerst voor komt in de droom van Saskia, daarna in een droom van Rex en vervolgens komt de droom uit. Ook de wijze waarop Saskia is verdwenen en is vermoord wordt later op dezelfde manier bij Rex herhaald.
Begin van het verhaal:
Het begin van het verhaal ligt tussen ab ovo en in medias res in. Dit komt omdat we beginnen met de reis van de vakantie van Rex en Saskia en dat Saskia verdwijnt. Vanaf dat moment is zij weg en start pas de hoofdvraag ‘Waar is Saskia?’ (ab ovo). Maar er zijn voorheen al bepaalde gebeurtenissen geweest die via flashbacks later worden gegeven om het verhaal te snappen (in medias res).

Mijn mening

Ik vond het in één woord samengevat een interessant boek. Het heeft een leuk verhaal, maar soms was het wel lastig te volgen met alle flashbacks en forwards. Op dat gebied leek het boek erg veel op Monte Carlo, die had het zelfde vagen verhaal, maar dit was iets makkelijker te volgen want hier bleef het dichter bij het verhaal en het doel: Saskia vinden. Ik had in eerste instantie het boek gekozen omdat het lekker dun was en Sterre raadde het me aan, maar achteraf bleek het toch een goede keuze te zijn. Al met al ben ik over het algemeen erg positief over het boek en zou het ook aan anderen aanraden (om het voor Nederlands te lezen).