De werking van een moderne cv-ketel lijkt nog steeds op die van het eerste warmwatersysteem (in 1716 ontwikkeld door kasverwarming te Newcastle-upon-Tyne). Aan de huidige cv-ketel zijn wel allerlei systemen voor beveiliging en zuinigheid toegevoegd.
De letters "cv" staan voor "centrale verwarming", wat duidt op het principe dat warmte centraal wordt opgewekt. De cv-ketel is het hart van het verwarmingssysteem. Vanuit de ketel wordt het verwamde water via een buizensysteem overgebracht naar gebouwen of ruimtes in een gebouw. Een cv-ketel bestaat uit de volgende onderdelen:
Ontsteker cv-ketel --> De ontsteker van een cv-ketel zorgt dat de brande aan gaat. Vroeger werkte een cv-ketel op gas met een waakvlam, nu gaat de ontsteking elektronisch door middel van een vonkje of een gloeidraad.
Brander cv-etel --> Een cv-ketel werkt met een brander die de brandstof (gas of stookolie) verbrandt. Met de warmte die ontstaat wordt water in een gesloten systeem verwamd. Moderne branders zijn gemaakt van keramisch materiaal of roestvrijstaal. Iedere brander wordt na verloopt van tijd vies, wat de werking nadelig beinvloedt. Dat maakt regelmatig onderhoud essentieel voor een goede werking. De ketelthermostaat regelt de warmte van het cv-water. Loopt de watertemperatuur onverhoopt te hoog op, dan sluit de maximaalthermostaat de gastoevoer naar de brander af.
Ventilator cv-ketel --> De ventilator van een cv-ketel voert enerzijds lucht aan. De ketel heeft dit nodig voor de verbranding van de brandstof. Anderzijds zorgt de ventilator ervoor dat restgassen worden afgevoerd via de schoorsteen. Vroeger waren deze ventilators luidruchtig, tegenwoordig zijn deze zeer stil.
Warmtewisselaar cv-ketel --> De warmtewisselaar zorgt ervoor dat de cv-ketel naar behoren werkt. Het zorgt ervoor dat de warmte van de gasverbranding met maximaal rendement wordt gebuikt voor de verwarming van het water, zonder rechtstreeks contact met het water. Een warmtewisselaar is gemaakt van aluminium, aluminiumsillicium of roestvrijstaal.
Circulatiepomp cv-ketel --> In iedere cv-ketel zorgt de circulatiepomp (ook wel circulator) ervoor dat het warme water van en naar de verschillende gebouwen of verblijven wordt gepomt. Het gaat bijna altijd om een "modulerende" pomp: is er veel warmte nodig dan werkt de cv-ketel pomp harder. Is er weinig warmte nodig dan werkt de pmp langzamer (en dus zuiniger en stiler). De warmtebehoeft wordt aangegeven door de thermostaat. Zodra de gewenst themperatuur is bereikt, stopt de gastoevoer naar de brander. De circulatiepomp heeft dan nog een nalooptijd van ongeveer 15 minuten.
Radiatoren cv-ketel --> De meeste cv-systemen werken met parallelle radiatoren. Ieder radiator is dan via een afzonderlijk cicuit verbonden met de cv-ketel. Voordeel is dat per radiator de temperatuur kan worden geregeld met de radiatorkraan. Oudere systemen hebben soms radiatoren die via een circuit in serie zijn gezet. De doorstroming van warm water per radiator regelen kan dan niet. Om de temperatuur toch te beinvloeden, kan de luchtcirculatie rond de radiator worden beperkt. De radiator zelf blijft dan wel warm. Naast radiatoren kan ook worden gewerkt met een convector onder de vloer (oftewel convectorput) of vloerverwarming. Hierbij stroopmt het warme water door buizen in de afwerkvloer. De gehele vloer wordt zo gelijkmatig warm.
Thermostaat --> De themperatuuregeling van een cv-ketel werkt via een thermostaat. In de hoofdruimte(s) (woonkamer, badkamer, kantoor) hangt meestal de kamerthermostaat, die de radiatoren in de betreffende kamer aanstuurt. Met eenvoudige thermostaten kun je alleen themperatuur hoger en lager zetten. Luxere thermostaten zijn programmeerbaar, zowel qua tijdstip, temperatuur als interval. Er zijn ook thermostaten die zich op afstand laten bedienen, bijvoorbeeld via smartphone of tablet. Het is ook mogelijk om in overige vertrekken een thermostaatkraan op de radiatoren te monteren. Deze regelt hoeveel warm water door de radiator stroomt, zodat de ruimte steeds de gewenste temperatuur heeft. De temperatuur in het hoofdvertrek bepaalt de maximale warmte: een radiator met thermostaatkraan kan niet warmer worden. Thermostaatkranen worden veel gebruikt in ruimten die vorstvrij moeten blijven (garages, kelder, schuren).
Rookgasafvoer --> Bij de verbranding van gas of stookolie komt rookgas vrij. Dit wordt naar buiten afgevoerd via een rookgasafvoer. Dit kanaal gaat meestal via het dak of de gevel naar buiten. de rookgasafvoer is voorzien van ee trekonderbreker valwindafleider. Dit voorkomt recirculatie van de rookgassen en voorkomt koolmonoxidevergigtiging.
Expansievat --> Het expansievat van een water gevulde cv-installatie voorkomt te grote drukverschillen in het systeem. Water zet uit bij verwarming; het expansievat vangt het extra volume op. Anders zou schade aan leiding of ketel ontstaan door de druk. Als ook het expansievat zijn grens bereikt, vangt het overdrukventiel (of overstortventiel) het drukverschil op.
Waterdruk cv-ketel --> Er moet voldoende waterdruk in het cv-systeem zitten. Die drukwaarde vind je op een analoge waterdrukmeter of manometer, of op een digitaal display. Moderne systemen tonen de waterdruk op het display van de kamerthermostaat. Als er onvoldoende waterdruk is, moet het cv-systeem worden bijgevuld.
Eenvoudige uitleg over werking van een cv-ketel. https://www.youtube.com/watch?v=ZPdVxCmBMm4