Hofstelsel
Na de val van het West-Romeinse Rijk was er in West-Europa steeds minder geld in omloop. Het gebrek aan geld werd onder andere opgevangen door het hofstelsel.
Over boerderijen van de abdij St.-Bertin uit Saint Omer in Frankrijk omstreeks het jaar 850 zijn de volgende gegevens verzameld:
De mannelijke horigen van deze boerderijen zijn verplicht om twee of drie dagen per week op het land van de abdij te werken, zesmaal per jaar karrendienst verrichten om wijn naar het klooster te rijden en om elk jaar te leveren:
De vrouwen moeten een bepaald gewicht aan vlas spinnen.
De bron is een goed voorbeeld van het hofstelsel in de vroege middeleeuwen.