Leerstof Steunkousen

Wat zijn steunkousen?
Elastische steunkousen zijn speciale kousen die worden gebruikt door mensen met bijvoorbeeld spataderen of vocht in de benen. Ook zwangeren wordt vaak aangeraden elastische kousen te dragen om spatadervorming te voorkomen.

Hoe werken ze?
Om verschillende redenen kan het vocht in de bloedvaten de neiging hebben om uit de bloedvaten te komen en zich op te hopen in het bindweefsel van het been. Pas wanneer de persoon die dit probleem heeft langere tijd gaat liggen (waardoor de druk op de benen afneemt) gaat het vocht weer terug in het vaatsysteem. Door met een kous druk uit te oefenen op de bindweefsels van de benen krijgt het vocht niet de kans om uit de bloedvaten te komen en blijft het been dus slank. Tevens geven de kousen de druk om het vocht weer af te voeren naar ‘boven’.

Vocht in de benen:
  waarom is het belangrijk dat vocht uit de benen wegblijft?
Als vocht (oedeem) langdurig in de benen blijft zitten kan het de de huid en het onderhuids bindweefsel belemmeren. Hierdoor kunnen blijvende veranderingen optreden van de huis. Eerst ontstaan verkleuringen van de huid, later verharding van het bindweefsel. Dit is vooral goed zichtbaar in het gebied rond de enkels. Er kunnen kleine witte plekken ontstaan waar de bloedvoorziening wel heel slecht geworden is. Wanneer de verandering al zover voortgeschreden is, ligt een open been al snel op de loer...

Spataderen:
  waarom helpen steunkousen ertegen?
Bij spataderen zijn de klepjes in de aders stuk. Deze klepjes moeten voorkomen dat het bloed door de zwaartekracht weer naar beneden in de benen zakt. Als dit over een lang stuk van het been bestaat kunnen er vermoeidheidsverschijnselen ontstaan en later zelfs ook vocht in de benen. Door kousen te dragen ontstaat er een tegendruk waardoor bloed door de aders weer makkelijker naar het hart wordt teruggevoerd. Door de druk van de kousen wordt ook voorkomen dat er vocht uit de aders treedt. Door de verminderde druk van de aders in de benen neemt ook de vermoeidheid af die veel voorkomt bij spataderproblemen.

Zwangerschap:
Voorkomen van spataderen
Tijdens de zwangerschap hebben de bloedvaten in de benen het zwaar te verduren om verschillende redenen: door de hormonen worden de bloedvaten slapper waardoor makkelijker spataderen kunnen ontstaan, door de groeiende baarmoeder (met baby) neemt de druk op de aders in het bekken toe waardoor de bloedafvoer vanuit de benen wordt belemmerd en er dus een verhoogde druk in de beenaders ontstaat. De elastische kousen kunnen door de tegendruk veel problemen voorkomen: de kans op spatadervorming wordt aanzienlijk verkleind!


Op welke eigenschappen moet ik letten?
Steunkousen zijn er in vele soorten en maten. Een paar zaken zijn belangrijk:

Drukklasse: de druk die wordt uitgeoefend wordt aangegeven in millimeter kwikdruk (mmHg)
klasse A  (licht) :      10-14 mmHg
klasse I (mild)   :      15-21 mmHg
klasse II (normaal) : 23-32 mmHg
klasse III (sterk) :     34-46 mmHg
klasse IV (extra sterk): > 49 mmHg

Kousmaat
Er zijn korte kousen en lange kousen. De meeste kousen die worden voorgeschreven zijn kousen tot de knie (AD-kousen) lange kousen zijn AG kousen (tot bij de lies). Het voordeel van lange kousen is dat ze ook druk geven aan het bovenbeen; nadeel is dat ze makkelijker afzakken en huidklachten geven in de plooi bij de knieholte.

Het aan- en uittrekken van steunkousen
Een probleem bij steunkousen vormt het aan- en uittrekken ervan. Met name vlakbrijkousen met een hoge drukklasse zijn soms moeilijk aan te trekken, vooral door oudere patiënten. Er zijn weliswaar allerlei aan- en uittrekhulpjes bedacht (plastic puntzakjes, beugels etc.) maar toch blijft het voor veel ouderen (en jongeren!) het dagelijks kousenritueel een hele opgave. In veel gevallen komt bij deze mensen de thuishulp om de kousen aan- en uit te trekken.

Steunkousen aan- uittrekken