boek 9

bestand boek 9

Het behouden huis- Willem Frederik Hermans

 

Samenvatting

De hoofdpersoon is een Nederlandse soldaat, hij heeft de technische school doorgelopen en vocht nu al vier jaar aan het oostfront in de tweede wereldoorlog. Hij is gevangen genomen door de Duitsers, veroordeeld tot opname in het tuchthuis. Op weg naar een andere gevangenis is hij ontsnapt, wederom gevangen genomen en in een concentratiekamp(Strellwitz)ondergebracht. Weer gevlucht en gepakt bij de Zwitserse grens, in Saksen uit de trein gesprongen en gelopen naar het Oosten. Daar voegde hij zich tussen de geallieerden, de partizanen. Met hun leger moesten ze over een heuvel om het kuuroord aan de rivier te bereiken en de Duitsers die schoten van alle kanten. Hij sprak met een Spanjaard en over en weer vertelden ze wat ze in de oorlog al hadden meegemaakt.



Toen ze langs de rivier liepen moest de hoofdpersoon enkele Duitsers die hen beschoten, neerschieten. Toen kwamen ze aan in een dorpje, die de geallieerden dus veroverd hadden. Hij kreeg van de sergeant de opdracht om het dorp te doorzoeken op boobytraps. Hij kwam bij een huis dat hij binnentrad, het huis was verlaten. De ikfiguur was in een droomtoestand, hij besefte dat hij al drie jaar niet meer in een ‘normaal’ huis had geslapen. Het huis was achtergelaten, maar net alsof er net iemand snel weg was gevlucht, de soep stond namelijk nog op het vuur. Hij ging het hele huis na en verraste zich over de goede staat van het huis. Hij kon namelijk in bad, met warm water en hij trok de kleren aan die daar nog hingen. Voor de rest zag het huis er ook nog perfect uit, er lag er lag zelfs geen stof. Hij vergat de opdracht van de sergeant en maakte het huis eigen. Hij viel in slaap. Hij werd wakker, omdat er gebeld werd.

Er stond een Duitse kolonel voor de deur die vroeg of hij de eigenaar was van het huis, want hij wilde vragen of er namelijk Duitse officieren daar konden verblijven, de Duitsers hadden het dorp dus weer ingenomen. Hij deed zich voor als eigenaar en stemde in. Hij moest alleen nu het huis goed gaan bekijken, want hij moest wel alles afweten van het huis als de Duitsers hem iets er over zouden vragen. Hij vond een bibliotheek, met vele boeken over vissen.
Ook was er een kamer waar de deur op slot zat, dus daar kon hij op geen mogelijkheid binnen komen. De Duitsers maakten gebruik van het huis en de hoofdpersoon had ook zij eigen gedeelte, dat was boven. Toen de Duitsers wegwaren wilde hij toch wel weten wat er in de gesloten kamer was en dus had hij een ladder aan de buiten kant van het huis gezet.
Toen hij die beklom kwam de eigenaar van het huis thuis en sprak hem aan. Het bleek de echte eigenaar te zijn. Toen de eigenaar buiten in de tuin liep en hij naar boven was gegaan, heeft hij met een geweer hem doodgeschoten. De vrouw van de eigenaar had dit gezien en die heeft hij toen gewurgd. Zo graag wilde hij in het huis blijven.

De gesloten kamer was opeens open en er scheen licht, hij ontdekte een 96 jarige man, in een kamer met vele tropische vissen in aquariums. Hij was die vissen aan het voeren. De man vertelde hoeveel de vissen voor hem betekende en wat hij er allemaal mee deed. Toen is hij in zijn eigen kamer naast de dode vrouw in slaap gevallen en weer werd hij wakker door de bel. Het was de Duitse kolonel die kwam melden dat de stad omsingeld was door Bolsjewieken. Hij is toen zijn eigen uniform aan gaan trekken en pakte zijn geweer en heeft de kolonel opgesloten in de kelder. Daarna ging hij naar de oude man toe en heeft hem proberen uit te leggen dat hij nu niet meer voor de Duitsers moest zijn omdat de Russen er waren, maar de oude man wilde niet luisteren. Hij heeft zijn uitleg toen in het kort op een briefje geschreven: Duitsland is kapot en je mag geen heil Hitler meer zeggen. Daarna ging hij naar buiten en wilde hij zich weer melden bij het hoofdkwartier.
Hij kwam toen weer zijn vriend Yesero, de Spanjaard tegen, waar hij mee naar het huis wilde gaan, alleen toen gingen alle partizanen ook mee. Die plunderden alles.
Hij kon ze niet tegenhouden. De oude man werd opgehangen aan de plataan en de kolonel en de vrouw werden opgeknoopt. Hij heeft nog wat waardevolle spullen van de eigenaar meegenomen en heeft toen niemand meer aanwezig was een granaat in het huis laten ontploffen. Alles vernietigt. Hij keek nog naar het huis en liep weg. Het is dus een gesloten einde.

Structurele analyse

Personages:

·         De hoofdpersoon is een soldaat, een naamloze Nederlands soldaat. Hij heeft de technische school doorgelopen. Hij had voor de oorlog geen beroep.
Het is natuurlijk een persoon in oorlogssituatie, dus ik kan alleen zijn karakter in die situatie beschrijven. Het is een asociale man, hij gaat een huis binnen zonder toestemming en maakt dat huis zich eigen. Hij drukt zijn sigaret uit op de sofa en dood de eigenaar en eigenares van het huis zonder enige echte reden. Eigenlijk heeft de hoofdpersoon een vlak karakter, je komt niet veel over hem te weten. Zijn uiterlijk wordt niet beschreven, alleen eigenlijk hoe hij in bepaalde situaties handelt. De soldaat behoort tot de partizanen(deze worden eigenlijk gezien als helden in andere romans) zijn barbaren, dierlijke monsters, zonder enig besef van orde en wetten. Hij kan zich wel verplaatsen in andere mensen, zoals hij zich in de oude man verplaatst en hem ervan probeert te overtuigen dat de Russen de Duitsers hebben verslagen en dat hij nu dus op moet passen. ”Nu komen de Sovjets. Nooit meer Heil Hitler zeggen. Denk eraan, anders maken de Russen je dood en vreten ze je als vissen op”
Het is iemand die veel waarde hecht aan orde, regelmaat. In een huis wonen, hij heeft een poes, doen wat hij zelf wil en niemand die hem stort. De oorlog bestaat vanaf dat moment niet meer voor hem.

·         Ook is er een andere groep die deel uitmaakt van de oorlog, de Duitsers, zij zijn ook anders verteld in deze roman. Ze zijn gedisciplineerd en houden krampachtig vast aan hun cultuur om zich staande te houden in de oorlog.

·         De werkelijke eigenaren van het huis. Ze zijn van een hogere klasse, dit is te zien aan de staat van het huis, de inrichting en het opslag van voedsel in het huis.

Plaats:

Het verhaal speelt zich af in Oost- Europa, want daar was het slechter geregeld dan op andere plaatsen, de oorlog, de omstandigheden en faciliteiten voor de soldaten zoals in het boek ook wordt omschreven, dit kan daarom ook een reden voor de hoofdpersoon zijn geweest om in dat huis is te gaan wonen en het zijn eigendom te maken.

Ook komt er in het boek voor dat de soldaat gevangen wordt genomen door Duitsers en dus door een paar landen heen gaat zoals Zwitserland.

Ruimte:

Het grootste gedeelte van het boek speelt zich af in het huis. Het is een groot huis, eerst kwam je door een zware deur naar binnen, waar je terechtkwam in de gang. Door de achterdeuren kan je het terras zien met een marmeren hek en een lange rechthoekige Franse tuin. Achterin stond een tuinhuisje. Er waren vele benedenkamers, waar zich zelfs een vleugelpiano bevond. Boven was een kamer met boekenkasten en een schrijfbureau. Er was een grote slaapkamer die door een zwaar gordijn werd afgescheiden van een nog grotere badkamer. Daar lag een marmeren vloer. Dan was er ook nog een gesloten kamer waar de hoofdpersoon niet in kon komen. Helemaal beneden bevond zich ook nog een kelder, waar veel voedsel opgeslagen was. Dit geeft aan dat de eigenaars toch wel van de hogere klasse kwamen. Dit is ook heel belangrijk voor het verhaal, omdat het oorlog was en eigenlijk alles vernietigd was, behalve dat huis, dat van binnen en van buiten nog in perfecte staat was.

Tijd:

·         Vertelde tijd: de vertelde tijd is ongeveer een maand of drie.

·         Historische tijd: Het verhaal speelt zich af in de Tweede Wereldoorlog. Dus rond het jaar 1940.

·         Chronologie: Het verhaal is chronologisch verteld, er zijn geen flashbacks of vooruitblikken in het verhaal.

Perspectief:

Het verhaal is geschreven uit de eerste vorm enkelvoud. Dus de ik-vorm, door de Nederlandse soldaat.

Motieven:

·         Eenzaamheid: De hoofdpersoon is het hele boek eigenlijk alleen. Bij de partisanen kan hij niemand verstaan en dus met niemand praten en later bij de Duitsers moet hij ook zo min mogelijk contact met hen zoeken omdat hij zichzelf anders kan verraden.

·         Tweede Wereldoorlog: Het verhaal speelt zich af tijdens de Tweede Wereldoorlog en bij alle gebeurtenissen moet dan ook rekening gehouden worden met die oorlog. Dingen die normaal onacceptabel zouden zijn of niet zouden kunnen, kunnen nu wel.

·         Judasmotief: De hoofdpersoon verraadt zijn eigen troepen en kiest voor zichzelf door zichzelf voor te doen als een bewoner. Hij voelt hier echter geen spijt over

 


Thema:

·         Escapisme: De hoofdpersoon probeert te ontsnappen aan de oorlog, aan zijn vieze kleding en ongeschoren gezicht. Hij vindt het behouden huis en probeert meerdere malen de oorlog als een hersenspinsel een verzinsel aan zichzelf uit te leggen. Hij probeert zich voor te doen als de eigenaar van het huis om er te kunnen blijven wonen. Aan het einde is zijn vertrek uit het huis opnieuw een vlucht, hij blaast het huis op waardoor zijn verblijf daar niet te achterhalen is, opnieuw is het een vlucht maar nu om weer met anderen mee te kunnen.

·         Chaos: het is een chaos in de oorlog, maar ook in het leven van de ik-figuur, daarom gaat hij ook in het behouden huis wonen. Hij wil weer als een ‘normale’ persoon leven en het liefst niks met de oorlog te maken hebben. Zo zal hij dus eigenlijk van de chaos wegblijven.

Motto:

Geen motto.

Titelverklaring:

Het huis staat voor orde en regelmaat, behouden betekent ook niet veranderen. Dit betekent dat alles in de oorlog vernietigd is, kapot en verbrand, maar dat er een huis was dat behouden bleef en dit staat dus voor alles wat de soldaat gemist heet in zijn vier jaar soldaat zijn. Het is ironisch bedoeld, want het huis is niet echt behouden gebleven het is namelijk door hem zelf vernietigd. Dus die orde, regelmaat en veiligheid zijn door de oorlog vernietigd. Vooral veiligheid, want dit heeft hij in de oorlog niet ervaren en aan het eind ziet hij pas dat het eigenlijk net was of het ook aldoor komedie had gespeeld en zich nu pas liet zien zoals het in werkelijkheid was geweest: een hol, tochtig brok steen, inwendig vol afbraak en vuiligheid. Het was meer een droom, waar hij de werkelijkheid eerst niet van zag.

5.Mening

Ik vond het een kort, maar krachtig boek. Er gebeurde in een korte tijd namelijk erg veel. Ik vind dat Hermans heel goed de vele gebeurtenissen die zich afspelen duidelijk heeft laten overkomen. Ze waren erg werkelijk, dit kwam denk ik door de grote en gedetailleerde beschrijving van de handelingen, zo kon je je helemaal voorstellen hoe die handeling of die situatie eruit zag. Dit maakt het boek levend en dat is fijn om te lezen. Al vond ik door die grote beschrijving van sommige situaties ook wel schokkende tussen zitten. Het speelt zich natuurlijk af in de oorlog en dat was vechten en veel doden. Hier was het ook in het huis niet echt fijn, dit waren de momenten toen de hoofdpersoon de eigenaar en eigenares om zeep hielp en toen later de oude man door de partisanen was opgehangen.
Doordat het in de ikvorm is geschreven krijg je ook alle gedachten en gevoelens van de hoofdpersoon te lezen en dat brengt spanning met zich mee.