Soekarno de grote redenaar
De leider van de PNI, Soekarno was een goede spreker. Met zijn mooie taalgebruik wist hij het Indonesische volk te raken. Beroemd is zijn pleidooi in de rechtszaak tegen hem in 1930.
In zijn pleidooi gebruikte Soekarno uitspraken van belangrijke Nederlandse en Europese professoren, bestuursambtenaren, economen en politici. Uitspraken over de toestand van Nederlands-Indië. Dat was een slimme zet. Zo moest de rechtbank hem wel serieus nemen en konden ze hem niet zo gemakkelijk neerzetten als iemand die met emotionele woorden het volk bespeelde.
Soekarno voerde twee dagen het woord. Hij verwijt Nederland dat het de economie van Nederlands-Indië wil beheersen. Dat begon volgens hem met de komst van de VOC. Hij beschrijft hoe Jan Pieterszoon Coen heeft huisgehouden op de Molukken. Hij houdt een tirade over het cultuurstelsel dat volgens hem ‘als een zweep neer striemde op de hoofden en ruggen van ons volk’. Hij zegt over die tijd: ‘het nationale hart kan dit niet gemakkelijk vergeten’.
Soekarno spreekt ook over het ontstaan van de nationalistische beweging. Hij zegt: ‘Elk wezen, elk volk komt in opstand, ontwaakt als het al te zeer zijn ellendige toestand voelt’. Hij vergelijkt de opstand van Nederlands-Indiërs met de opstand van de Nederlanders tegen de Spaanse overheersing. Zoals toen het Nederlandse volk wakker werd, is dat nu het Indonesische volk. In de woorden van Soekarno: De Indonesische reus, die in diepe, ja dodelijke, rust was verzonken, heeft zich opgericht en spant zijn krachten.’ Het nationalistische bewustzijn is niet bedacht door de PNI, maar komt voort uit onderdrukking. Hij zegt: ‘Niet komt de zon dus op omdat de haan kraait, maar de haan kraait omdat de zon opkomt.’
Hij besluit zijn pleidooi met een kleurrijk slotwoord:
Onze stem die wij hier in de gerechtszaal laten klinken blijft niet slechts binnen deze muren. Zij dringt over vlakten en bergen en zeeën van Kota Radja tot aan Fak Fak, van Oeloesiaoe bij Menado tot Timor. Het Indonesische volk dat onze stem hoort, trilt als hoort het zijn eigen stem. Uw oordeel over ons streven, Edelachtbare Rechters, is een oordeel over het streven van Iboe (Moeder) Indonesia zelf.
Soekarno werd uiteindelijk veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf.