Goede fit…

Een goed gekozen aanpak bij het opleiden leidt tot een efficiënte en effectieve samenwerking van de verpleegkundige in de rol van opleider met stagiaires. Toepassing van een stijl door de verpleegkundige die niet overeenkomt met de taakvolwassenheid van de stagiaires ervaren zij als negatief. Hierdoor zal de effectiviteit van de begeleiding en het leren door studenten op korte of op langere termijn worden belemmerd en niet meer efficiënt zijn. Wanneer jonge of onervaren studenten niet weten wat zij moeten doen, raken ze gefrustreerd als ze van de verpleegkundige niet de instructie, aanwijzingen of hulp krijgen die zij nodig hebben.

Omgekeerd kunnen stagiaires die over voldoende ervaring, inzicht en leervaardigheden beschikken, maar niet de kans krijgen hun zelf ontwikkelde ideeën te spuien en een deel van de verantwoordelijkheid voor het eigen leren en de behandeling van patiënten op zich te nemen, eveneens gedemotiveerd raken. Daarom is alvorens over te stappen naar één van de vier begeleidingsstijlen het van essentieel belang dat de verpleegkundige de taakvolwassenheid van de lerende goed bepaalt/taxeert.

Als de taakvolwassenheid van de lerende varieert, zal de verpleegkundige over een zekere fijngevoeligheid moeten beschikken om die verschillen te onderkennen en op waarde te schatten.

De inschatting van een niveau van taakvolwassenheid van de stagiaires vindt door de verpleegkundige steeds per te leren vaardigheid/taak en per lerende opnieuw plaats. Eenmaal ingeschat en gekozen, kan de stijl van begeleiden zeker veranderen. Het is zinvol om als verpleegkundige ontwikkelend bezig te zijn bij het begeleiden van stagiaires: van instrueren naar overtuigen, dan naar ondersteunen en tenslotte naar delegeren als begeleidingsstijl. Dit om stagiaires in de gelegenheid te stellen in hun bekwaamheid te groeien en het delegatieniveau te bereiken (voor zover ze dit wensen en kunnen gezien de fase van de opleiding). Het vraagt van de verpleegkundige de vaardigheid om de ontwikkeling van de lerende te stimuleren met behulp van achtereenvolgens alle basisstijlen. Begeleiden van stagiaires met behulp van de theorie van het situationeel begeleiden wordt daarmee een uitdaging. Het bewust inzetten van een begeleidingsstijl en hier afhankelijk van de leerbehoefte van de lerende flexibel mee omgaan, vinden veel verpleegkundige in eerste instantie lastig. Denk bijvoorbeeld aan een ouderejaars lerende waarvoor is afgesproken dat de begeleidingsstijl ‘delegeren’ is, hem toch weer gaan instrueren omdat hij een nieuwe taak gaat leren uitvoeren in de patiëntenzorg.

Tenslotte presenteren we een schema dat alle besproken elementen van situationeel begeleiden samenbrengt:

situationeelgrootuitgebreidVPK

 

 

We wensen u veel plezier toe bij het geven van patiënteducatie en bij het opleiden en begeleiden van uw toekomstige collega’s! En wie weet, ontvangt u als zorgvrager ook nog eens zorg in de vorm van patiënteducatie van hen…