Een verpleegkundige is intrinsiek gemotiveerd om haar patiënten de best mogelijke en veilige zorg te verlenen. Een patiënt verwacht van de professional dat ze weet wat er met hem aan de hand is en wat mogelijk in de zorgverlening kan of moet gebeuren om zijn zelfmanagement te ondersteunen. De verpleegkundige heeft ‘DE WIL TOT WETEN’: ‘hoe gaat het met mijn patiënt?’ Ze is nieuwsgiering en gaat na wat bij haar patiënt zijn behoefte is aan verpleegkundige zorg op lichamelijk, psychisch, functioneel en sociaal gebied. Dit doet zij door middel van klinisch redeneren.
Het Beroepsprofiel verpleegkundige 2020 geeft aan dat klinisch redeneren de basis vormt voor de zorgverlening van verpleegkundigen. Klinisch redeneren wordt omschreven als: ‘het continue proces van gegevensverzameling en analyse gericht op de vragen en problemen van een individu en diens naasten, in relatie tot ziekte en gezondheid. Omdat ieder mens anders reageert op ziekte en behandeling zowel fysiologisch, psychologisch, functioneel als sociaal, maakt de verpleegkundige gebruik van een veelheid aan informatie’.
De belangstelling voor klinisch redeneren neemt de laatste tijd toe en recentelijk verscheen nieuwe literatuur over dit onderwerp. Klinisch redeneren voor verpleegkundigen is geen luxe of 'hype'. Het is pure noodzaak want de zorgverlening wordt ingewikkelder. De zorgsituaties zijn complexer, de gemiddelde zorgvrager is ouder en ernstiger ziek, steeds meer techniek wordt toegepast en het aantal zieke mensen neemt toe. Van verpleegkundigen wordt verwacht dat ze op de hoogte zijn van ziekten, co- en multi-morbiditeit, behandelingen en apparatuur. Tegelijkertijd beschouwen zij zichzelf vaak als 'de advocaat van de patiënt', dus willen ze hun uitspraken, beslissingen en handelingen goed onderbouwen. Daar is klinisch redeneren de oplossing voor.
Klinisch redeneren vraagt van verpleegkundigen de vakbekwaamheid om te observeren hoe het met de patiënt gaat, te analyseren wat niet goed gaat met hem en te communiceren over de toestand van en de zorg voor haar patiënt.