Als een nieuw kabinet is gevormd, kan er gewerkt worden. Vanuit de partijen die de coalitie vormen zijn ministers benoemd. De ministers vormen samen met de koning de regering. En de regering is verantwoordelijk voor het bestuur van Nederland. De koning heeft trouwens niet een inhoudelijke politieke functie. De koning is verantwoordelijk voor het beƫdigen van het kabinet en heeft daarna wekelijks overleg met de minister-president. Ook ondertekend de koning nieuwe wetten die zijn aangenomen door de Tweede en Eerste Kamer, maar hij stemt of debateert hier niet over. Daarnaast gaat de koning op staatsbezoek naar andere landen. Hij vertegenwoordigd hierbij de belangen van Nederland. Met kerst en op prinsjesdag houdt de koning een toespraak.
De minister is verantwoordelijk voor het ministerie. Hij of zij werkt hierbij samen met de staatssecretaris. Op het ministerie werken daarnaast ambtenaren. Als er wat mis gaat binnen een ministerie is het de minister die verantwoording aflegt aan de Tweede Kamer. De ministers zijn dus met elkaar verantwoordelijk voor het bestuur van Nederland. Dit noem je ministeriƫle verantwoordelijkheid. Alle ministers samen vormen de ministerraad. De minister-president is voorzitter van de ministerraad en de leider van de regering. Je noemt hem ook wel premier.
Nog even op een rijtje:
De regering bestaat dus uit de koning en de ministers. Het kabinet wordt gevormd door de ministers en de staatssecretarissen. Het kabinet wordt gevormd uit de partijen die samen een coalitie zijn. De andere partijen noem je oppositie. Zij zijn naar aanleiding van de uitslag van de verkiezingen in meer of mindere mate aanwezig in de Tweede Kamer, maar zijn niet 'aan de macht'. Wat doen ze dan wel? Een belangrijke taak is het controleren van de regering en het stemmen voor of tegen wetsvoorstellen. Bekijk ook onderstaand filmpje.
Nog een begrip: het parlement. Het parlement bestaat uit de landelijke volksvertegenwoordigers die bij de verkiezingen zijn gekozen. In Nederland bestaat het parlement uit de Eerste Kamer en de Tweede Kamer.
De Tweede Kamer heeft 150 leden en worden direct gekozen door het volk. Er zijn twee hoofdtaken: het controleren van de regering en het goedkeuren of verwerpen van wetsvoorstellen.
De Eerste Kamer heeft 75 leden, zij worden gekozen door de leden van Provinciale Staten. De belangrijkste taak van de Eerste Kamer is het goedkeuren of verwerpen van wetsvoorstellen, nadat deze in de Tweede Kamer zijn goedgekeurd.
Als er een nieuw wetsvoorstel wordt gedaan, wordt hier eerst in de Tweede Kamer over gesproken en gestemd. Als de Tweede Kamer instemt met het wetsvoorstel, gaat het naar de Eerste Kamer. Ook hier wordt gestemd. Bij goedkeuring kan de wet worden ingevoerd. Zo niet, dan gaat het terug naar de indieners die er aanpassingen aan moeten doen. Hierna herhaalt het proces zich.
Herhalend van groot naar klein:
Het parlement (ook wel Staten-Generaal genoemd) bestaat uit de Eerste en Tweede Kamer. In de Tweede Kamer zit de coalitie en de oppositie. Vanuit de coalitie wordt het kabinet gevormd. Hierin zitten staatssecretarissen en ministers. De ministers en de koning vormen samen de regering.
Huiswerkopdrachten thema 3:
1. Vanuit welke politieke partijen komen de ministers?
2. Waaruit bestaat de regering?
3. Welke functie heeft de koning in de politiek (noem er drie)?
4. Wat is een staatssecretaris?
5. Wat is een taak van de oppositie?
6. Hoe kan het dat de leden van de Eerste Kamer 'indirect' gekozen worden?
7. Wat is een taak van de Eerste Kamer?
8. Wie zitten er in de Tweede Kamer?
9. Welke 'weg' legt een wetsvoorstel af?