Incongruentie

Congruentie
Congruentie betekent dat het onderwerp en de persoonsvorm in de zin overeenkomen, congrueren.

Bijvoorbeeld:
a. ‘De leraar schrijft op het bord’
b. ‘De leraren schrijven op het bord’.

In zin a is het onderwerp, de leraar, een enkelvoud, waardoor de persoonsvorm (het werkwoord schrijven) ook enkelvoudig is, namelijk: schrijft.
In zin b is ‘leraren’ een meervoud, waardoor het werkwoord ook een meervoud krijgt, namelijk ‘schrijven’.

Incongruentie
Wanneer bij een enkelvoudig onderwerp een meervoudige persoonsvorm is geschreven, of bij een meervoudig onderwerp een enkelvoudige persoonsvorm, heet dat incongruentie.

Bijvoorbeeld: ‘De leraren schrijft op het bord’. De enkelvoudige persoonsvorm past niet bij het meervoudige onderwerp: het congrueert niet.

ENKELVOUD

  1. Een collectief (een aantal, een reeks): ‘Een groot aantal mensen kon niet naar binnen’ of: ‘Een reeks artikelen is opgenomen’.
  2. Een bedrijfsnaam met een &-teken: ‘Vroom & Dreesman heeft een crisisprobleem’ en: ‘De H&M is een leuke modeketen’.
  3. Reeksen met ‘of…of’, ‘noch.. noch’ en ‘zowel… als’: ‘Of Justin Bieber of One Direction zal moeten afvallen bij The Voice’, en: ‘Noch de meester noch de juf zal het meisje straf geven’.

MEERVOUD

  1. Een instelling of land waarvan de naam een meervoud is: ‘De Verenigde Staten hebben besloten om een nieuwe verkiezing te organiseren’
  2. Reeksen met ‘en’ waar je ‘alle(n)’ of ‘beide(n)’ bij kunt zetten: ‘De politie en de overheid zullen (beide) meer controle invoeren’.

 

OEFENINGEN
oefening 1: incongruentie
oefening 2: incongruentie
oefening 3: Online Nederlands
Oefening 3: Taalboom