Ambigu

prezi

Ambiguïteit

Als je een zin op meerdere manieren kunt uitleggen, dan noemen we die zin ook wel ambigu. Het is afgeleid van het werkwoord ‘ambigere’, wat staat voor ‘twijfelen’. De twijfel komt hier ook terug, kijk maar eens naar de volgende zin:

“Het baasje zag de hond met een verrekijker”

Bij deze zin kunnen er twee betekenissen zijn, namelijk:

  1. Het baasje ziet een hond. Die hond heeft een verrekijker bij zich.
  2. Het baasje ziet een hond. De hond ziet hij door te kijken door een verrekijker.

De verrekijker kan dus horen bij de hond, maar ook bij het baasje. En dat maakt de zin dubbelzinnig, dus ambigu.

Nog een zin die ambigu is, is de volgende:

”Het meisje dat Tom geslagen heeft”

Bij bovenstaande zin zijn de volgende twee betekenissen mogelijk. Deze zie je misschien niet zo snel als bij de zin hierboven.

  1. Het meisje door wie Tom geslagen is (dus Tom is het slachtoffer)
  2. Het meisje dat door Tom geslagen is (het meisje is het slachtoffer)

Ambiguïteit kan verschillende oorzaken hebben:

  1. In de zin kom een woord voor dat meerdere betekenissen heeft (homoniemen).
    bijvoorbeeld: De ezel staat in de wei. Het woord ezel heeft twee betekenissen.
  2. Soms heeft een woordgroep meerdere betekenissen.
    Bijvoorbeeld: De foto van Dirk staat op de kast. 'De foto van Dirk' kan drie dingen betekenen, nl.:
    a. de foto die Dirk heeft gemaakt. b. de foto waar Dirk op staat. c. de foto waar Dirk de eigenaar van is.
  3. Ambiguïteit kan ook voortkomen uit de zinsbouw. Sommige zinnen kun je op meerdere manieren ontleden en daar horen verschillende betekenissen bij.
    Bijvoorbeeld: De man sloeg de hond met de stok.
    a. de hond met de stok = lijdend voorwerp
    b. de hond = lijdend voorwerp
       de stok = meewerkend voorwerp
  4. Ambiguïteit kan ook ontstaan door een onduidelijke verwijzing.
    Bijvoorbeeld: Lisa is niet met Anna op stap geweest, omdat zij ziek is. (Wie is er ziek? Lisa of Anna)
    Bijvoorbeeld: In het leslokaal zaten vier docenten met aktetassen, die ik nog niet eerder gezien had. (Verwijst 'die' naar de docenten of naar de aktetassen?)