De Balkan anno 1870 (huidige Albanië - Bosnië en Herzegovina - Bulgarije - Kosovo - Kroatië - Macedonië - Montenegro - Servië - Turkije (Europees gedeelte) is een regio in Oost-Europa, tussen Oostenrijk-Hongarije, Rusland en het Ottomaanse rijk. Het heeft een strategisch ligging - aan de Adriatische, Egeïsche, Zwarte zee en dichtbij de Middellandse zee - zowel op militair als economisch vlak. Heel wat grootmachten toonden daarom ook interesse in het gebied: Oostenrijk-Hongarije, Italië, Rusland enz.
De Balkan behoorde grotendeels tot het Ottomaanse rijk. De verschillende etniciteiten (Serven, Bulgaren, Roemenen..) en de grootte van het rijk bemoeilijkten het centrale gezag binnen het Ottomaanse (Turkse) rijk . In de Balkan groeit het nationalisme sterk vanaf ca. 1877. De spanningen nemen toe
Rusland steunt de onafhankelijkheidsdrang van de Slavische volken in de Balkan grotendeels uit militair en economisch eigenbelang: het hoopt via de Balkan door te dringen tot het Middellandse Zeegebied. Zo zou het meer havens in handen krijgen aan o.a; de Adriatische kust. Rusland start een oorlog met het Ottomaanse rijk en wint.
Verdrag van San Stefano (1878) Conferentie van Berlijn (1878)
Het Verdrag van San Stefano zorgt voor de oprichting van Groot-Bulgarije en de onafhankelijkheid van Roemenië, Servië, en Montenegro ten koste van het Ottomaanse rijk. Bulgarije en Roemenië komen worden Russische satellietstaten waardoor de Russische invloed in de Balkan drastisch toeneemt.
De Russische machtsuitbreiding zorgt voor onrust bij GB / Frankrijk / O-H / en het Ottomaanse rijk. Bismarck, de Duitse premier neemt het initiatief tot het Congres van Berlijn (1878), een poging om de balans tussen de grootmachten te herstellen en de vrede in Europa te bewaren, maar ook op de Duitse positie te verstevigen door de Realpolitik. Enkele essentiële resultaten:de onafhankelijkheid van Roemenië, Servië, en Montenegro wordt internationaal bevestigd, het Ottomaanse rijk herwint grondgebied, o.a; van Bulgarije, Bosnië komt onder toezicht van O-H, GB krijgt Cyprus en Frankrijk Tunesië. Aan de ene kant probeert men een evenwicht te zoeken door grondgebied te herverdelen, aan de andere kant creëert men nieuwe spanningen: Rusland voelt zich benadeeld, Servië heeft problemen met de inmenging van O-H in Bosnië enz.
In 1908 annexeert Oostenrijk – Hongarije Bosnië-Herzegovina en zorgt zo voor verhitte gemoederen in de Balkanstaten. Vooral Servië – waar groeperingen streven naar de aanhechting Bosnië – Herzegovina bij Servië – voert meer en meer anti-Oostenrijkse propaganda: in het onderwijs, kranten enz. De publieke opinie wordt anti-OH.
In 1912-1913 wordt het Turkse of Ottomaanse Rijk verder afgebouwd door de Balkanoorlogen: nieuwe staten als Roemenië, Servië, Bulgarije, Montenegro enz. maar ook bv. Griekenland werken samen tegen de Ottomanen. De Ottomanen worden verslagen in de eerste oorlog, in de tweede strijden de overwinnaars over de verdeling van het gewonnen grondgebied.
Vooral Servië blijkt succesvol: het verdubbelt zijn grondgebied, maar aast nog steeds op de annexatie van Bosnië-Herzegovia, waar een groot deel van de bevolking Servisch is.
Conclusie: de balkanconflicten/oorlogen versterken de nationalistische gevoelens in de Slavische staten. Vooral Servië!