Stap 4: Passaten en moessons

Je weet intussen dat wind zich van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied verplaatst. Je weet ook dat door het coriolis-effect de wind een afbuiging naar rechts heeft op het noordelijke halfrond en een afbuiging naar links op het zuidelijk halfrond.
De winden die de meeste tijd van het jaar tussen 30o en 0o NB/ZB waaien noemen we passaten. De passaat is een zeer bestendige oostelijke wind die het hele jaar waait tussen de subtropische hogedrukgebieden en de intertropische convergentiezone met lage druk. Op noorderbreedte wordt deze NO-passaat genoemd en op zuiderbreedte ZO-passaat, naar de meest voorkomende windrichting.

De winden tussen 30o en 60o NB/ZB waaien het meeste uit het westen, de westenwinden. De winden tussen 60o en 90o NB/ZB waaien meestal uit het oosten en deze koude winden vanaf de polen worden poolwinden genoemd.



Passaten waaien tussen de subtropische hogedrukgebieden en de intertropische convergentiezone. De ITCZ verschuift onder invloed van het zomerseizoen naar het noorden, het sterkst bij India en Bangladesh.

Moesson

In juni/juli komt het lagedrukgebied ITCZ ten noorden van de evenaar te liggen. De bijbehorende ZO-passaat schuift mee omhoog en omdat die zich op het noordelijk halfrond bevindt, gaat die vanuit het zuidwesten waaien. We spreken dan van een moesson. Deze term komt uit het Arabisch (mausim = seizoen). Moesson is een periodieke wind in tropische gebieden die een halfjaar lang uit een bepaalde richting waait om dan het andere halfjaar ongeveer 180° van richting te veranderen. Het is een passaat die over de evenaar getrokken wordt omdat de luchtdruk op het andere halfrond nog lager is.

De volgende video geeft de verbintenis tussen passaten, de intertropische convergentiezone en moessons nog eens helder op een rij.

Er zijn tijden met droge moessons en met natte moessons. Tijdens de droge moessons in India komt de wind vanuit het Himalayagebergte. Maar we kennen de moessons vooral van de regentijd in India en Bangladesh. De wind vanuit zee brengt veel neerslag met zich mee. In juni, juli en augustus valt er in India net zoveel regen als tijdens een heel jaar in Nederland. De gevolgen zijn er ook naar: enorme overstromingen.

Zie de Bosatlaskaarten over het klimaat en de klimaatgrafieken.

GB54 Kaart 218 / GB55 Kaart 240