Zoals de naam reeds zegt, wordt in de potentiometrie een potentiaal (=spanning) gemeten. Het is namelijk gebleken dat door bepaalde chemische reacties een verandering in de elektrische spanning in een oplossing kan optreden. We noemen dit een potentiaalverandering of ook wel E-verandering, omdat potentiaal met de letter E wordt aangegeven.
Om deze verandering te kunnen meten moet de oplossing in een gesloten stroomcircuit geplaatst worden. Op dit circuit moet een spanning meter worden aangesloten. Hiervoor worden in de oplossing twee losse elektroden of een zgn. gecombineerde- elektrode aangebracht. Tussen deze elektroden zorgt de oplossing voor het geleiden van de stroom. Aan de elektroden verandert er o.i.v. een chemische reactie iets met de stroom/spanning. Daar het meten van de E-verandering aan beide elektroden problemen geeft, wordt de potentiaal van één elektrode constant gehouden. Deze elektrode wordt de referentie-elektrode genoemd.
De elektrode, waaraan de E-verandering gemeten wordt, noemt men de indicatie-elektrode. De verandering in de potentiaal wordt veroorzaakt door een chemische reactie, die kan verlopen door het toevoegen van een bepaald reagens. Als een reactie bijna "volledig" is, vind er plotseling een sterke potentiaal- verandering plaats. Deze sprong wordt de potentiaalsprong genoemd. Hiervan wordt dankbaar gebruik gemaakt om het gehalte van een stof via potentiaalmeting te vinden.
Daar potentiaalveranderingen vaak niet groter zijn dan enige tientallen of honderden mV, wordt altijd een mV-meter gebruikt. Omdat de potentiaal- verandering wordt afgelezen op de mV-meter, zijn er dus geen indicatoren nodig. Een foute bepaling door een niet juiste indicatoromslag is dus niet meer mogelijk! Ook kunnen we zonder problemen in gekleurde oplossingen meten.
Om enige orde in de veelheid van potentiometrische bepalingen te brengen, zijn deze in groepen ingedeeld. De groepsindeling is afhankelijk van de gebruikte indicatorelektrode.
Indicator | Referentie-elektrode | |
Redox-tritraties | Platina | Ag/AgCl |
Neerslag-titraties | Zilver | gecombineerde Ag-elektrode |
EDTA-titratie | Koper | Ag/AgCl |
Zuur Base | pH-elektrode | Ag/AgCl |
Van deze 4 electrodenkoppels hebben wij alleen de Cu-electrode niet als een gecombineerde uitvoering.
We gaan deze methoden afzonderlijk bespreken en bovendien worden van elke methode enige bepalingen uitgevoerd.