De oorzaken van de Franse Revolutie

De derde stand draagt de eerste twee standen

De Franse Revolutie is natuurlijk niet spontaan ontstaan. Voor het ontstaan van de Franse Revolutie zijn vele oorzaken. In dit kopje bespreken we de belangrijkse oorzaken die tot de Franse Revolutie hebben geleid. De belangrijkste begrippen zijn dikgedrukt en aan het einde is nog een kennisclip te vinden waarin de oorzaken nog een keer worden herhaald. Veel succes met studeren!

De Verlichting

Één van de belangrijkste oorzaken voor het uitbreken van de revolutie is de Verlichting. De Verlichting is de benaming van één periode waarin in eerste instantie wetenschappers, daarna de middenklasse wetenschappelijk onderzoek doen en gaan nadenken over politiek bestuurlijke, sociaal-economische en cultureel mentale vraagstukken, op rationeel en empirische wijze. Dit gebeurde in de periode 1750-1850 in voornamelijk Europa en Noord-Amerika. Voorafgaand aan deze Verlichting was de Wetenschappelijke Revolutie. Hier kwam een verandering in het wetenschappelijk denken. Ontdekkingen en uitvindingen werden geaseerd op systematisch odnerzoek, waarneming en logisch denken in plaats van op oude teksten. Daardoor ontstond het idee dat de mensen met het verstand, de rede, alles konden begrijpen en verklaren, of wel de start van de Verlichting.

Mensen gaan dus met het verstand nadenken en in Frankrijk leidde dit tot kritiek op de samenleving en op het bestuur. Frankijk was namelijk een standenmaatschappij: De geestelijkheid, de adel en de rest van het volk. Aanhangers van de Verlichting vonden dat dit een oneerlijk systeem was. Dit kwam omdat de geestelijkheid en de adel, de eerste twee standen, niets hoefden te betalen aan belasting en de rest van het volk, de derde stand, wel. Daarnaast hadden de eerste twee standen veel andere privileges wat oneerlijk was tegenover de derde stand vonden de aanhangers. Daarnaast had Frankrijk als bestuursvorm het absolutisme: Een regering waarbij de macht van de koning door niets wordt beperkt en om legaal te mogen regeren het Droit Divin gebruikt (het goddeljk recht). Tijdens de Verlichting ontstonden de ideeën van gelijkheid, vrijheid en democratie. Door de verspreiding van de Verlichte ideeën vond vooral de gegoede burgers in de steden dat zij ook meer inspraak moesten krijgen in het bestuur. Burgers komen dan vaak bijeen in salons om te luisteren naar Verlichte filosofen en te discussiëren over de politiek en maatschappij.

Koning Lodewijk XVI van Frankrijk. De absolute koning.

Financiële problemen

Naast de Verlichting werd Frankrijk ook geteisterd door financiële problemen. De absolute koning Lodewijk XVI had een luxe leven samen met zijn vrouw Marie-Antoinette in Versailles. Dit stond in zwaar contrast met de armoede in de steden en op het platteland. Dit kostte veel geld, maar het meeste geld werd gestopt in de dure oorlogen die de koningen voeren. Dit kostte zoveel dat de belastingen vaak werden verhoogd en meer geld werd uitgegeven dat dat er binnenkwam. Dit zorgde ervoor dat de schulden zich bleven opstapelen tot een torenhoge staatsschuld. Het kritiek van de derde stand kan onderverdeeld worden in drie categoriën, de gegoede burgerij in de steden kregen kritiek op de standenmaatschappij onder de invloed van de verlichte ideeën, de boeren beklaagden zich over de hoge belastingen en hun verplichtingen aan de adelijke boeren en het gewone volk moest ontzettend hoge voedselprijzen betalen omdat de belastingen verhoogd werden. Om een einde te maken aan de schulden besloot Lodewijk XVI dat de geestelijkheid en de adel ook belastinge moesten betalen. Hiervoor riep hij in 1789 de Staten-Generaal bijeen.

De Staten-Generaal

De Staten-Generaal bestond uit een vertegenwoordiging van de drie standen. Omdat de derde stand vele malen groter is dan de eerste en de tweede stand, kreeg de derde stand meer vertegenwoordigers. De eerste stand had 300 vertegenwoordigers, de tweede stand had ook 300 vertegenwoordigers en de derde stand had 600 vertegenwoordigers. Om de geestelijkheid en de adel ook belasting te laten betalen, moest er in de Staten-Generaal een tweederde meerderheid gevormd worden. En dit is een belangrijk punt! Want hier ging het mis omdat de eerste en de tweede stand per stand wilde stemmen. Dan zouden zij een tweederde meerderheid hebben omdat er dan maar drie stemmen zouden worden uitgebracht. De derde stand wilde per hoofd stemmen omdat zij dan wellicht een paar edelen of geestelijken erbij kon sprokkelen waardoor zij een meerderheid werd. Hierdoor onstond er ruzie en riep de derde stand zich uit tot de Nationale Vergadering. Hiermee startte in feite de Franse Revolutie na het uitroepen van de Nationale Vergadering. De derde stand splitst zich namelijk af. Ze mogen niet meer deelnemen aan de vergadering en gaan naar een kaatsbaan, een soort tennisbaan. Hier wordt de beroemde Eed op de kaatsbaan gehouden. Dit houdt in dat de Nationale Vergadering niet uiteen zou gaan voordat er een grondwet was geschreven.

De eed op de kaatsbaan in 1789

Kennisclip oorzaken Franse Revolutie