Voorbeeld 3

Dit is een voorbeeld van kenmerkend aspect 37: De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie, 45: De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog, en 48: De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen.

Demonstratie tegen kernwapens in Amsterdam (1981)

Tekening van Opland.

De grote strategische wapens van de Sovjet-Unie bedreigden Europa alleen indirect: deze waren gericht op de VS. Maar de ontwikkeling van middellangeafstandskernwapens (SS-20) door de Sovjet-Unie bedreigde Europa direct. Dit waren wapens die in geval van een conventionele oorlog konden worden ingezet op een slagveld in Europa.

Het antwoord van de NAVO op deze nieuwe dreiging was een dubbelbesluit in 1979:

  1. Vijf West-Europese landen zouden, als tegenwicht tegen de SS-20's, 572 Amerikaanse middellangeafstandsraketten op eigen bodem plaatsen.
  2. Er zou een aanbod aan de Sovjet-Unie komen om te onderhandelen over vermindering van strategische kernwapens.

Nederland zou als één van de vijf West-Europese NAVO-partners 48 kruisraketten plaatsen. Daartegen kwam in ons land fel verzet.

In Nederland was een sterke vredesbeweging actief in de politiek en in de kerken. Steeds meer mensen waren van mening dat het plaatsen van deze wapens een kernoorlog niet tegenhield maar juist dichterbij bracht. Er werden campagnes georganiseerd tegen het dubbelbesluit om zo druk uit te oefenen op het Nederlandse kabinet, om niet te tekenen of minstens een voorbehoud te maken.

De eerste Nederlandse massademonstratie tegen kernbewapening vond plaats op 21 november 1981 op het Museumplein in Amsterdam. Er waren maar liefst 400.000 demonstranten op de been.

Tegenstanders verweten de vredesbeweging de oorlog juist dichterbij te brengen door Nederland weerloos te willen maken tegenover de Sovjet-agressie.