Voorbeeld 2

Dit is een voorbeeld van kenmerkend aspect 45: De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.

Salt I ondertekend (1972)

SALT: Strategic Arms Limitations Talk: bespreking over de beperking van strategische wapens.

Wat zijn strategische wapens?
Kernwapens die op lange afstand kunnen worden afgevuurd en een zware lading hebben, voldoende om hele commandocentra of industriegebieden plat te leggen en zo de aanvalskracht van de vijand sterk te verminderen. Strategische kernwapens worden onderscheiden van tactische kernwapens die dienen ter ondersteuning van een veldslag met conventionele wapens zoals tanks.

Welke strategische wapens waren bij Salt I onderwerp van bespreking?
Het ging met name om twee soorten wapens die het principe van de wederzijdse afschrikking bedreigden:

  1. ABM's: Anti-Ballistic Missiles, ofwel anti-raket-raketten. Deze konden in theorie een eenmaal afgevuurd strategisch kernwapen uit de lucht halen. Daarmee zou MAD (Mutual Assured Destruction - wederzijds gegarandeerde vernietiging) niet meer werken: als een land maar genoeg ABM's had, zou het in de verleiding kunnen komen zelf een strategische aanval te beginnen omdat het gevaar voor een succesvolle tegenaanval zoveel kleiner was geworden. Het 'nucleaire evenwicht' was dus in gevaar.
  2. MIRV's: Multiple Independently Targeted Reentry Vehicles, ofwel voertuigen die meerdere strategische raketten konden vervoeren die op verschillende doelen tegelijk waren gericht. Ook dit was een bedreiging van het nucleaire evenwicht.

Waarom was een beperking van deze kernwapens op dat moment in het belang van beide partijen?
De Sovjet-Unie werden ongerust omdat dat VS nieuwe relaties aanknoopten met rivaal China (Nixons reis naar China).
De VS hadden belang bij steun van de Sovjet-Unie bij de besprekingen die een einde aan de slepende Vietnamoorlog moesten maken.

Wat werd er precies afgesproken?
In 1972 ondertekenden Brezjnev en Nixon verdragen met de volgende bepalingen:

Was SALT-I een groot succes voor de wereldvrede?
Het was op dat moment meer schijn dan werkelijkheid, omdat de ontwikkeling van andere, nieuwe evenwicht-bedreigende wapens niet werd beperkt, zoals kruisraketten en ruimteschilden.
Het was wel het begin van een fase van ontspanning in de Koude Oorlog en het begin van onderhandelingen over verdere vermindering van aantallen kernwapens in de toekomst.

SALT-I is een voorbeeld hoe in de Koude Oorlog de dreiging van een nucleaire wereldoorlog gestalte kreeg door de ontwikkeling van nieuwe soorten wapens, en welke rol de nucleaire wapenwedloop speelde in de internationale politiek. Het is ook een voorbeeld van hoe er een fase van ontspanning kon ontstaan in de Koude Oorlog.