Media heeft verschillende functies in de samenleving. Hieronder gaan we ze stap voor stap langs.
Er zijn algemene functies en politeke functies.
Algemene functies
Er zijn vijf algemene functies. Deze worden gebruikt om cultuur over te dragen.
Informerende functie: Leveren van nieuws aan de samenleving. Dit doet het journaal of nieuws bijvoorbeeld. Je weet hierdoor wat er in
Nederland en in de wereld gebeurt en wat er speelt.
Socialiserende functie: Het overbrengen van normen en waarden. Dit doen talkshows vaak. Door hiernaar te kijken zal je jezelf steeds meer
afvragen welke normen en waarden belangrijk zijn voor jouzelf en de samenleving. Hierdoor vorm je voor jezelf jouw
eigen identiteit. Soms wordt deze functie ook wel de opvoedfunctie genoemd.
Bindende functie: Het bevorden van de sociale cohesie, ofwel het creëren van saamhorigheid. Door naar een bepaald programma te
kijken voelen mensen zicht met elkaar verbonden. Dit kan dus echt samen, maar ook alleen. Als je bijvoorbeeld weet
dat al jouw vrienden Ik hou van Holland kijken, kan jij het ook gaan kijken en er de volgende dag op school over
praten. Dan verbind dat jullie ook ondanks dat jullie het niet samen gekeken hebben.
Duizenden mensen kijken samen naar een WK wedstrijd van het Nederlands voetbalelftal
op het Museumplein in Amsterdam. Door met elkaar hiernaar te kijken,
voel je je verbonden met iedereen die op het plein staat.
Educatieve functie: Het leveren van kennis. Door naar dit soort programma's te kijken leer je wat. Programma's waarvan je iets leert zijn bijvoorbeeld Klokhuis en SchoolTV.
Amusementsfunctie: Media die er is om je te vermaken en ter ontspanning. Bijvoorbeeld dat je naar een drukke dag school de televisie
aanzet en naar je favoriete serie zapt. Of dat je bijvoorbeeld een uurtje gaat lezen of gamen.
Politieke functies
Er zijn vijf politieke functies. Deze helpen ons bij de democratische besluitvorming, oftewel bij het vormen van onze democratie.
Agendafunctie: De media zorgt ervoor dat maatschappelijke problemen onder de publieke en politieke aandacht komen.
Journalisten gaan bijvoorbeeld op zoek naar maatschappelijke problemen en plubliceren die. Ze maken er
bijvoorbeeld een reportage van voor op televisie, of ze schrijven er een artikel over voor in de krant. Zo komt dat
probleem dan weer onder de aandacht van de burgers en de politieke partijen.
Politieke partijen zullen er uiteindelijk iets van vinden en het probleem oplossen.
Commentaarfunctie:
De media geeft commentaar op allerlei zaken en gebeurtenissen. Journalisten doen dit bijvoorbeeld op televisie of in
de krant. Maar de media biedt ook aan iedereen de mogelijkheid om zijn mening te geven. Je kan bijvoorbeeld als
scholier de krant een brief sturen met je mening over iets. Die ingezonden brief kan dan in de krant komen te staan.
Andere mensen zullen dat stuk lezen en er iets van vinden. Uiteindelijk kan het dan lijden tot bepaalde beslissingen.
Controlerende functie:
Politici zijn belangrijke personen met veel macht. Het is dus belangrijk dat ze zich goed en eerlijk gedragen.
De media controleert daarom of politici hun werk wel goed doen. Journalisten bekijken of ministers zich wel aan hun
afspraken en beloftes houden. Misstanden komen door deze functie aan het licht.
Deze functie wordt ook wel de waakhondfunctie genoemd.
Dit is een bericht waar je ziet dat de media de overheid controleert.
Een journalist schrijft over de salarissen van topmensen in de publieke sector, die volgens de afspraak
niet hoger zouden mogen zijn dan wat de minister-president verdient (de balkenendenorm).
Opiniërende functie:
Hierbij gaat het erom dat de media jou helpen een mening te vormingen over een onderwerp of gebeurtenis. Belangrijk
om te onthouden is dat de media niet hun mening geven, maar ze helpen jou een mening te vormen (opinie
betekent mening).
Door bijvoorbeeld naar een debat of discussieprogramma te kijken, kun je voor jezelf ook een mening vormen. En dat
kan weer heel belangrijk zijn voor als je mag gaan stemmen. Met welke politieke partij ben je het het meest eens?
Bepaalde programma's, artikelen of documantaires kunnen ervoor zorgen dat mensen aan het denken gezet worden
en ergens een mening over krijgen, wat weer gevolgen kan hebben voor de politieke besluitvorming.
Spreekbuisfunctie:
Elke vorm van media functioneert ook als spreekbuis of doorgeefluik. We zagen bij de commentaarfunctie dat media en
burgers commentaar en hun mening kunnen geven over bepaaalde zaken of gebeurtenissen. Als zo'n stuk daadwerkelijk
in de krant of in het journaal wordt getoont spreek je van de spreekbuisfunctie. De meida zorgt dus dat allerlei standpunten
en meningen van politici en burgers te horen zijn voor de hele samenleving.
Burhers kunnen hun eigen onderwerpen inbrengen, bijvoorbeeld via sociale media of door - net als in het eerder genoemde
voorbeeld - een brief te sturen naar de krant met het onderwerp/probleem. Maar journalisten kunnen ook zelf op zoek gaan naar onderwerpen.